Sự dấn thân của anh Nguyễn Văn Đỉnh – người không mang mầm bệnh, không vướng vào ma túy – khi dẫn dắt nhóm Cát Trắng là một câu chuyện về lòng trắc ẩn không biên giới.
Anh đã chọn sự hy sinh thầm lặng, không chỉ để chống lại dịch bệnh mà còn để xoa dịu những vết thương tinh thần sâu kín nhất của hàng trăm số phận yếu thế. Tấm lòng sẻ chia ấy đã trở thành ngọn lửa hơi ấm, giúp họ vượt qua nỗi sợ hãi, phá vỡ sự kỳ thị và quan trọng hơn hết, tìm lại niềm tin tuyệt đối vào giá trị đích thực của bản thân. Hành động của anh Đỉnh không chỉ là sự hỗ trợ, mà là một minh chứng sống cho thấy tình người có thể chiến thắng mọi định kiến.
'Người đứng giữa tâm bão' HIV - dũng khí thay thế nỗi sợ hãi
Anh Nguyễn Văn Đỉnh - Trưởng nhóm Cát Trắng, người đã mang lòng dũng cảm xoa dịu những vết thương và thắp lên hy vọng trong công cuộc đẩy lùi HIV/AIDS.
Khi đại dịch HIV/AIDS phủ bóng đen lên xã hội vào những năm đầu thập niên 2000, nỗi sợ hãi và sự kỳ thị đã dựng lên một bức tường vô hình, đẩy những người không may mắc bệnh vào vực sâu của sự cô lập và tuyệt vọng. Giữa bối cảnh nặng nề ấy, tại thành phố Hải Phòng, một câu chuyện dấn thân phi thường đã nảy mầm, anh Nguyễn Văn Đỉnh – một người không mang mầm bệnh, nhưng lại mang trong mình sứ mệnh lớn lao để đồng hành và bảo vệ những người yếu thế nhất giữa "vòng vây" của đại dịch.
Động lực thôi thúc anh không đến từ một lý tưởng xa vời, mà từ nỗi đau quá chân thật ngay trước mắt. Anh đã chứng kiến rất nhiều cuộc đời bị căn bệnh thế kỷ cướp đi. Có thời điểm, chỉ trong hai tháng, con ngõ nhỏ trên đường Lạch Tray đã có đến hàng chục người trẻ tuổi tử vong do HIV và nghiện chích. Khung cảnh tang thương, nặng nề đến nghẹt thở ấy đã tạo nên một sự thôi thúc vô hình, một trách nhiệm lương tâm không thể làm ngơ trong lòng anh.
Anh hồi tưởng, thời điểm đó, ngay cả bản thân ban đầu cũng không tránh khỏi e ngại và sợ hãi khi nghe nhắc đến SIDA. Nhưng chính sự chứng kiến tình hình dịch bệnh ngày càng lan rộng, cùng với sự thiếu hiểu biết đáng báo động về cách thức lây truyền, đã thôi thúc anh phải xông pha vào tuyến đầu thay vì đứng nhìn.
Từ năm 2006, anh bắt đầu công việc thầm lặng nhưng đầy chông gai, nhận vật phẩm y tế từ Sở Y tế để đi cấp phát, tư vấn cho nhóm người tiêm chích ma túy, mại dâm và nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM). Hành trình này không chỉ là đấu tranh với định kiến xã hội mà còn là vượt qua cả sự thắc mắc, lo lắng từ chính người thân. Nhờ tham gia tích cực các chương trình và lớp tập huấn chuyên môn về phòng chống HIV/AIDS, anh đã tiếp cận và sử dụng những kiến thức khoa học cơ bản, vững chắc về HIV để trấn an gia đình, biến mình thành "chỗ dựa khoa học và tinh thần" cho những người trong cuộc.
Anh Đỉnh bộc bạch bằng một sự xúc động chân thành: "Ban đầu tôi cũng cảm thấy xấu hổ và còn nhiều ngại ngùng. Nhưng chính sự thân thiện, sự mở lòng không chút phòng vệ của các bạn đã khiến tôi có thêm động lực lớn lao để tiếp tục dấn thân." Khi đã trở nên thân thiết, anh và các thành viên nhóm được mọi người xem là những hạt cát lấp lánh giữa biển đêm, sẵn sàng chia sẻ mọi khó khăn, tư vấn tận tình và đích thân đồng hành cùng họ đi xét nghiệm bất cứ lúc nào. Sự dấn thân của anh Đỉnh và nhóm đã minh chứng rằng, lòng nhân ái, chứ không phải sự sợ hãi, mới là thứ có sức mạnh thay đổi cuộc đời.
Từ Biển Xanh đến Cát Trắng: Khát vọng tái sinh và sức mạnh của K = K
Thành viên nhóm Cát Trắng tư vấn cho người đăng ký điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP).
Gần hai thập kỷ kiên trì hoạt động phòng chống HIV, hành trình dấn thân của anh Nguyễn Văn Đỉnh và các cộng sự là một câu chuyện đầy cảm hứng về sự phát triển không ngừng. Từ những bước đi lẻ loi ban đầu năm 2006, việc thành lập nhóm Biển Xanh năm 2010 rồi chuyển mình thành nhóm Cát Trắng vào tháng 8/2011, đã biến anh Đỉnh trở thành một biểu tượng của sự sẻ chia và niềm hy vọng.
Cát Trắng đã lớn mạnh từ một nhóm nòng cốt 5 người lên tới 19 thành viên, với đội ngũ tiếp cận trẻ trung, năng động (90% là người trẻ). Sứ mệnh của nhóm đã vượt xa khỏi việc cấp phát vật phẩm đơn thuần, họ kiên trì tiếp cận tất cả các đối tượng có nguy cơ cao, tổ chức những buổi truyền thông, tư vấn giảm hại thường xuyên, hỗ trợ xét nghiệm miễn phí và chuyển gửi điều trị.
Sự tham gia của anh Đỉnh vào Trung tâm Hỗ trợ Sáng kiến Phát triển Cộng đồng (SCDI) từ năm 2014 đánh dấu một bước ngoặt chiến lược. SCDI đã đóng vai trò như một "cái phao đẩy" giúp nhóm Cát Trắng tiếp cận được với nguồn lực dồi dào từ các dự án lớn SANL (Hỗ trợ người hành nghề mại dâm) và các dự án khác liên quan đến K = K (Không phát hiện = Không lây truyền), PrEP, Dự án VUSTA – Dự án Quỹ Toàn cầu phòng chống HIV/ AIDS, Dự án Bảo vệ tương lai – Vun đắp tương lai (Trung tâm SCDI)...
Thành viên nhóm Cát Trắng xét nghiệm sàng lọc tại cộng đồng.
Sự hỗ trợ này không chỉ về kinh phí, vật phẩm mà còn là những buổi tập huấn chuyên sâu, nâng cao năng lực cho đội ngũ đồng đẳng viên trẻ. Điều này đảm bảo rằng người có nguy cơ cao được hưởng những chăm sóc sức khỏe bình đẳng như bất kỳ ai khác, không bị kỳ thị.
Nhờ sự kết nối bền vững với các Trung tâm Y tế và Sở Y tế Hải Phòng, Cát Trắng đã gặt hái được những thành quả ý nghĩa: Có lúc tìm ra 5 - 6 ca HIV mới/tháng, góp phần quan trọng ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh tại cộng đồng.
Quan trọng hơn, nhóm Cát Trắng là cầu nối vững chắc, giúp tiếp cận những người có nguy cơ cao trong cộng đồng, xét nghiệm sàng lọc miễn phí và phát hiện những người có HIV, hỗ trợ đăng ký và điều trị ARV, đảm bảo tuân thủ điều trị. Sự đồng hành này mang ý nghĩa sinh tử, người bệnh tuân thủ điều trị sẽ đạt tải lượng virus dưới ngưỡng phát hiện (K = K). Đây là minh chứng hùng hồn nhất, HIV không còn là bản án tử hình. Người bệnh đạt K = K có đủ sức khỏe để lao động, cống hiến cho xã hội, và quan trọng nhất, họ không lây truyền virus cho người khác qua đường tình dục. Đó chính là khởi đầu cho một cuộc sống mới, hòa nhập cộng đồng, phá vỡ định kiến xã hội.
Hiện nay, nhóm đang tập trung mạnh mẽ vào các dự án nhắm vào thanh thiếu niên sử dụng ma túy đá và cộng đồng MSM. Mục tiêu cao cả của họ không chỉ là phòng tránh lây nhiễm HIV mà còn là xây dựng lối sống lành mạnh, giúp các bạn trẻ thoải mái và tự tin trong tình yêu mà vẫn bảo vệ được sức khỏe. Với kiến thức chuyên nghiệp và lòng trắc ẩn không mệt mỏi, Cát Trắng tin rằng, chính sự dấn thân bền bỉ này sẽ góp phần đẩy lùi dịch HIV tại Hải Phòng.
Tình người vô điều kiện - 'Hơi ấm' chạm tới từng số phận yếu thế
Anh Nguyễn Văn Đỉnh vùng các tiếp cận viên cộng đồng hỗ trợ thực phẩm cho những người yếu thế.
Sự cống hiến của nhóm Cát Trắng không dừng lại ở việc kiểm soát virus hay giảm thiểu dịch bệnh; nó đã vượt ra khỏi giới hạn của một dự án y tế để trở thành một mạng lưới nhân ái rộng lớn. Họ hoạt động không chỉ bằng nguồn lực tài trợ mà còn bằng khả năng kết nối tuyệt vời, tạo ra một phép cộng nhân đạo giữa vô số nguồn lực trong cộng đồng, từ các nhà hảo tâm vô danh, các tổ chức từ thiện công lập và ngoài công lập, đến các tổ chức tôn giáo như nhà chùa, giáo xứ.
Sự kết nối này không giới hạn đối tượng, nó tạo nên một "hơi ấm" chạm tới những con người nhỏ bé nhất, giúp đỡ cả người già neo đơn, trẻ mồ côi, người lang thang cơ nhỡ - những mảnh đời yếu thế, bị lãng quên giữa dòng chảy xã hội. Lòng trắc ẩn không biên giới của Cát Trắng là vô điều kiện, không phân biệt bệnh tật hay hoàn cảnh.
Tinh thần tình người vì cộng đồng của nhóm Cát Trắng đã được thử thách và chứng minh rõ nét nhất trong đại dịch COVID-19. Đó là thời khắc mà nỗi sợ hãi bao trùm toàn xã hội, nhưng nhóm Cát Trắng lại chọn cách tiến vào tâm bão.
Họ đã làm việc không ngơi nghỉ, bất chấp mọi rủi ro lây nhiễm, để nhận và phân phát hàng cứu trợ cho những người yếu. Khi thành phố chìm vào những đêm phong tỏa, các thành viên lại âm thầm "lao" ra đường phát từng gói lương khô, từng hộp mì tôm nóng cho người vô gia cư. Họ còn trở thành điểm tựa tài chính và tinh thần, hỗ trợ lương thực, thực phẩm, thậm chí là tiền thuê nhà cho các chị em mại dâm đang bị phong tỏa, mất đi mọi nguồn thu nhập.
Sự dấn thân của họ trong những tháng ngày đại dịch đã trở thành minh chứng sống động nhất cho trách nhiệm đạo đức của con người. Họ không chỉ đóng vai trò đồng đẳng viên mà còn trở thành “lá chắn” bảo hộ cho những số phận bị bỏ quên ngoài các chính sách cứu trợ chính thức.
Giữa đêm tối của những ngày phong tỏa, các thành viên Cát Trắng đã hóa thành những hạt cát trắng kiên cường, lặng lẽ hợp sức tạo nên một bờ bến an toàn duy nhất cho người yếu thế. Chính họ đã mang lại hơi ấm, sự sống và niềm nương tựa cho biết bao mảnh đời cơ nhỡ trong thời khắc khó khăn nhất.
Để duy trì mạng lưới nhân ái phi thường này, mỗi thành viên Cát Trắng, đặc biệt là anh Nguyễn Văn Đỉnh và 19 cộng sự, đã duy trì công việc không lương này bằng chính nhiệt huyết và thời gian cá nhân. Mỗi người đều có công việc mưu sinh riêng, nhưng sau giờ làm, họ lại cống hiến toàn bộ thời gian rảnh rỗi, gác lại niềm vui cá nhân để hỗ trợ cộng đồng.
Anh Đỉnh tâm sự: "Bản tính tôi từ nhỏ đã thích làm việc thiện... Tôi làm những công việc như vậy hoàn toàn xuất phát từ cái tâm, không có nhu cầu danh lợi". Câu nói ấy là triết lý sống, là kim chỉ nam cho mọi hoạt động của nhóm: Họ không tìm kiếm danh vọng hay lợi ích, họ chỉ tìm kiếm sự công bằng và tử tế.
Gần hai thập kỷ dấn thân, những thành công ngày hôm nay của anh Đỉnh đã chứng minh một điều, sự dũng cảm lớn nhất không phải là chống lại dịch bệnh bằng sức mạnh vật chất, mà là bằng tình người và sự sẻ chia không điều kiện.
Thành quả cao nhất đối với anh không phải là những tấm bằng khen, mà là việc thực hiện trọn vẹn lời tâm niệm: "Tôi luôn tâm niệm những việc mình làm sẽ góp một phần nhỏ bé vì cộng đồng, cho những người yếu thế được đối xử như những người bình thường".
Sức mạnh kết nối và lòng trắc ẩn của họ đang từng bước phá vỡ những bức tường kỳ thị cuối cùng, đưa Hải Phòng tiến gần hơn mục tiêu nhân văn mà thế giới hướng tới: chấm dứt đại dịch HIV/AIDS và xây dựng một cộng đồng nơi lòng trắc ẩn lên tiếng mạnh mẽ hơn nỗi sợ hãi.
