1. Mèn mén Hà Giang được làm từ nguyên liệu gì?
Mèn mén còn gọi là cơm ngô, là một món ăn của người Mông được làm từ những hạt ngô được trồng chắt chiu trong những hốc đá tai mèo trên vùng cao nguyên đá Hà Giang.
Từ bao đời nay, đồng bào dân tộc Mông ở Hà Giang chủ yếu sống ở vùng núi cao, giữa rừng đá trập trùng và cây ngô là nguồn lương thực chính. Người Mông không chỉ giỏi về kỹ thuật trồng và chăm sóc cây ngô mà còn khéo léo trong việc chế biến các món ăn hấp dẫn từ ngô.
Một trong những món ăn truyền thống độc đáo lâu đời nhất của người Mông ở Hà Giang là mèn mén. Món ăn được chế biến từ giống ngô ngon nhất của địa phương, không dùng ngô lai hay giống ngô ở các vùng khác. Chính vì thế nó luôn có hương vị thơm ngon đặc biệt.
Ngô là nguyên liệu chế biến món mèn mén.
2. Cách chế biến mèn mén của đồng bào Mông
Theo kinh nghiệm của người Mông, mèn mén ngon phải làm từ ngô tẻ vì bột ngô tẻ có độ tơi, không bị vón cục như ngô nếp. Ngô thường được treo trên hiên nhà hoặc trên gác bếp, những hạt ngô vàng to và mẩy nhất sẽ được chọn để làm mèn mén.
Để có được món mèn mén thơm ngon phải trải qua nhiều công đoạn cầu kỳ, tỉ mỉ. Từ lựa chọn hạt ngô, xay ngô, nhào bột ngô, đồ ngô, độ to, nhỏ của lửa để ngô tơi ngon và có hương vị thơm ngon, đậm đà.
Phụ nữ Mông (Hà Giang) xay ngô làm mèn mén.
Ngô sau khi chọn phải được xay thủ công bằng cối xay đá, xay từng ít một như vậy thì ngô mới mịn. Khi có được bột ngô vừa ý, cần rắc thêm chút nước và đảo đều đến khi bột ngô tơi ra rồi cho vào chõ gỗ đồ trong chảo nước.
Quy trình làm mèn mén.
Mèn mén phải đồ hai lần, hấp lần đầu để nước tẩm vào bột ngô, để bột ngô được tơi không bị vón cục. Với bột ngô non thì chỉ cần nước trong chảo sôi, hơi nước bắt đầu bốc lên miệng chõ là có thể hoàn thành lần đồ đầu tiên, còn với ngô già thì cần để lửa lâu hơn.
Mèn mén đổ ra đảo tơi.
Sau lần hấp đầu tiên thì xúc bột ngô ra, đảo tơi rồi tiếp tục cho vào chõ đồ lần 2 đến khi bột chín hẳn. Mèn mén khi chín sẽ có mùi thơm của ngô, có vị bùi ngọt, đậm đà, nhai kỹ ít một rất ngon.
Trong bữa ăn, mèn mén thường được ăn kèm với canh rau cải. Ở các phiên chợ, đồng bào thường ăn mèn mén kèm với thắng cố.
Mèn mén có hương vị độc đáo.
Cho đến nay mèn mén vẫn là một trong những món ăn chính của đồng bào trong bữa ăn ngày thường và cả khi lễ Tết. Hương vị của mèn mén cũng là sợi dây gắn kết để những người con đồng bào Mông dù đi đâu xa cũng nhớ về quê hương nguồn cội.
Ngày nay, mèn mén trở thành món ăn đặc sản được nhiều du khách ưa chuộng mỗi khi đến Hà Giang. Để thưởng thức mèn mén, du khách chỉ cần ghé thăm những phiên chợ vùng cao ở Hà Giang, ở đó họ có thể thưởng thức món mèn mén "nguyên bản".
Ngoài ra, món ăn dân dã lạ miệng này cũng được nhiều nhà hàng ở vùng cao chuẩn bị trong thực đơn tiếp khách. Để hợp khẩu vị của nhiều người, đầu bếp có thể thêm một số gia vị khác để dễ ăn hơn so với mèn mén mà người Mông ăn hằng ngày.
Xem thêm video đang được quan tâm:
Món ăn giúp giải rượu, tránh nôn nao dịp Lễ, Tết.
