Nếu như trước đây mỡ lợn bị nhiều người xem là kẻ thù của tim mạch và chỉ dùng dầu thực vật thì thời gian gần đây, nhiều bà nội trợ chia sẻ việc quay lại ăn mỡ lợn thay cho dầu thực vật. Có nhiều quan điểm xung quanh việc ăn mỡ lợn như: ăn mỡ lợn đen sạch vì xuất hiện nhiều dầu ăn giả; dầu ăn chỉ dùng cho các món chiên ngập; mỡ lợn có mùi thơm… Vậy giữa dầu ăn và mỡ lợn đâu là lựa chọn tốt?
Mỡ lợn có tốt không?
Theo ThS.BS Trịnh Thị Thủy (Khoa Dinh dưỡng - Bệnh viện Hữu Nghị), các nghiên cứu dinh dưỡng hiện đại đã chỉ ra rằng, việc bài trừ tuyệt đối mỡ lợn là điều không nên. Bởi thực tế, loại thực phẩm truyền thống này sở hữu những giá trị dinh dưỡng đặc biệt mà dầu thực vật khó thay thế được. Điều quan trọng là sự cân bằng chứ không phải sự thay thế cực đoan.
Nhiều người lựa chọn tự chế biến mỡ lợn để sử dụng thay cho dầu ăn.
Mỡ lợn có tác dụng gì? Khác với quan niệm mỡ lợn chỉ toàn chất béo xấu, thực tế đây là nguồn cung cấp dinh dưỡng phong phú. Mỡ lợn chứa các vitamin nhóm B, khoáng chất và đặc biệt là hàm lượng Vitamin D dồi dào, giúp cơ thể tăng cường hấp thụ canxi.
Đặc biệt, mỡ lợn đóng vai trò dung môi quan trọng để hòa tan và hấp thu các vitamin tan trong dầu như A, D, E, K. Nếu thiếu hụt chất béo động vật, cơ thể rất dễ rơi vào tình trạng thiếu hụt các vi chất này, dẫn đến các vấn đề về thị lực, còi xương hoặc suy giảm miễn dịch.
Ở góc độ tế bào, mỡ lợn tham gia trực tiếp vào cấu tạo màng tế bào thần kinh. Đối với trẻ nhỏ đang trong giai đoạn phát triển trí não, việc kiêng khem mỡ lợn hoàn toàn có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của hệ thần kinh và trí tuệ.
Mỡ lợn là nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể.
Dầu thực vật không phải lúc nào cũng tốt
Dầu thực vật được khuyến khích nhờ hàm lượng axit béo không bão hòa và không chứa cholesterol. Tuy nhiên, điểm yếu lớn nhất của đa số dầu thực vật là khả năng chịu nhiệt kém. Khi chế biến ở nhiệt độ cao (chiên, xào lâu), các axit béo không bão hòa trong dầu thực vật dễ bị oxy hóa, bẻ gãy liên kết và sản sinh ra các chất độc hại như aldehyde hay peroxide. Đây là những tác nhân có thể gây viêm và tăng nguy cơ ung thư.
Ngược lại, mỡ lợn có cấu trúc bền vững hơn, chịu nhiệt tốt hơn, nên ít bị biến đổi chất khi nấu nướng ở nhiệt độ cao.
Nên ăn mỡ lợn hay dầu ăn?
Việc quay lại ăn mỡ lợn là cần thiết, nhưng không đồng nghĩa với việc loại bỏ dầu thực vật. BS Thủy khuyến cáo một chế độ ăn lành mạnh phải đảm bảo sự đa dạng giữa chất béo động vật và thực vật.
Tỷ lệ phối hợp lý tưởng thay đổi theo từng độ tuổi người dùng có thể tham khảo:
- Trẻ nhỏ: Đây là giai đoạn cơ thể phát triển mạnh mẽ, cần ưu tiên chất béo động vật. Tỷ lệ khuyên dùng là 70% mỡ động vật - 30% dầu thực vật.
- Người trưởng thành: Khi cơ thể đã phát triển hoàn thiện, tỷ lệ này nên cân bằng lại ở mức 50% mỡ động vật - 50% dầu thực vật.
- Người cao tuổi: Giai đoạn này khả năng chuyển hóa giảm, cần hạn chế mỡ động vật. Tỷ lệ nên là 30% mỡ động vật - 70% dầu thực vật.
Trong thực đơn hàng ngày, bạn có thể cân nhắc sử dụng mỡ lợn với lượng vừa phải để tăng hương vị và năng lượng cho món ăn.
Những ai không nên ăn mỡ lợn?
BS Thủy cho biết dù có nhiều tác dụng cho sức khỏe nhưng mỡ lợn vẫn là thực phẩm giàu năng lượng và chứa nhiều chất béo bão hòa. Những nhóm người sau cần thận trọng và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng:
- Người trên 50 tuổi đang có rối loạn chuyển hóa chất béo.
- Người bị bệnh tim mạch, xơ vữa động mạch.
- Người có tiền sử cao huyết áp, tai biến hoặc đột quỵ.
- Người bị béo phì cần kiểm soát cân nặng nghiêm ngặt.
Để tận dụng tốt nhất lợi ích của cả hai loại chất béo, các bà nội trợ nên linh hoạt trong chế biến:
- Sử dụng mỡ lợn cho các món chiên, rán, xào ở nhiệt độ cao để món ăn thơm ngon và an toàn hơn.
- Sử dụng dầu thực vật cho các món trộn salad, nấu canh hoặc xào nhanh ở nhiệt độ thấp để bảo toàn vitamin.
Tóm lại, mỡ lợn không xấu, dầu thực vật cũng không hoàn hảo. Một chế độ dinh dưỡng thông minh là không loại trừ cái nào, mà biết cách kết hợp hài hòa để bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình.
