Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm đến vấn đề sức khoẻ của nhân dân, Người coi đây là một "vốn quý nhất" có ý nghĩa quyết định đến sự cường thịnh của đất nước và cần phải đặc biệt quan tâm chăm lo chu đáo; vì vậy, trong tác phẩm "Xây dựng những con người của chủ nghĩa xã hội", Người khẳng định: "Phải biết quý trọng sức người là vốn quý nhất của ta. Chúng ta cần hết lòng chăm sóc sức khỏe và sử dụng thật hợp lý sức lao động của nhân dân ta" và khẳng định tính tất yếu của việc rèn luyện nâng cao sức khỏe cho mỗi người và cho toàn dân "Giữ gìn dân chủ, xây dựng nước nhà, gây đời sống mới, việc gì cũng cần có sức khoẻ mới làm thành công" (trích Hồ Chí Minh, Toàn tập, Tập 13, Nhà xuất bản chính trị Quốc gia - Sự thật, 2011, trang 70).

Theo Người, chăm sóc sức khỏe cho nhân dân là trách nhiệm của Đảng, của Chính phủ và của cả xã hội; vì vậy, trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đều hướng tình thương yêu và sự quan tâm đặc biệt đến sức khỏe của người dân, Người mong muốn và căn dặn: "Chính sách của Đảng và Chính phủ phải hết sức chăm nom đến đời sống của nhân dân. Nếu dân đói là Đảng và Chính phủ có lỗi, nếu dân rét là Đảng và Chính phủ có lỗi, nếu dân dốt là Đảng và Chính phủ có lỗi, nếu dân ốm là Đảng và Chính phủ có lỗi". Vì vậy, Người chủ trương phải xây dựng nền y học theo nguyên tắc: khoa học, dân tộc và đại chúng (trích Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nhà xuất bản chính trị Quốc gia - Sự thật, 2011).

Ngay từ Hiến pháp 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặt nền móng cho tư tưởng dân có khỏe thì nước mới mạnh. Đến nay, tư tưởng ấy tiếp tục được khẳng định rõ nét trong Nghị quyết 72-NQ/TW (9/9/2025) của Bộ Chính trị. Trong Nghị quyết này, Bộ Chính trị nhấn mạnh bảo đảm mọi người dân được thụ hưởng dịch vụ y tế cơ bản, công bằng, chất lượng, hướng tới miễn phí một số dịch vụ thiết yếu. Đây chính là bước đi hiện thực hóa chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Đảng uỷ Chính phủ cùng các ban, bộ, ngành Trung ương.

Tại buổi làm việc ngày 23/4/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã đưa ra chỉ đạo lịch sử: thống nhất thực hiện chủ trương khám sức khỏe định kỳ cho toàn dân ít nhất mỗi năm một lần; giao Đảng ủy Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu xây dựng Đề án với lộ trình từng bước giảm gánh nặng chi phí y tế, tiến tới miễn viện phí toàn dân vào giai đoạn từ 2030 – 2035.

Chỉ đạo này cũng lập tức thu hút sự chú ý đặc biệt của toàn xã hội. Nhiều người dân bày tỏ sự đồng tình, phấn khởi và đặt nhiều hy vọng ở quyết sách vì dân này. Với không ít người dân, được chữa bệnh miễn phí như một giấc mơ trở thành hiện thực. Giấc mơ ấy đang dần hiện hữu ngay trong thời điểm đất nước bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ về thể chế, tư duy và trách nhiệm phục vụ nhân dân. Giấc mơ ấy – không phải của riêng ai – mà là khát vọng được Đảng nâng niu, chăm chút và được cụ thể hóa bằng chỉ đạo mang tính chiến lược, xuyên suốt, từ người đứng đầu Đảng.

Nghị quyết 72-NQ/TW khẳng định, thời gian qua, công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước. Các văn kiện, Nghị quyết của Đại hội Đảng qua các thời kỳ, các Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương, Kết luận, Chỉ thị của Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã ban hành đều có nội dung thể hiện chủ trương, đường lối và mục tiêu ưu tiên trong chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân. Vai trò, vị trí công tác y tế ngày càng được coi trọng trong hệ thống chính sách kinh tế - xã hội.

Ngày 13/9/2025, Bộ Y tế công bố đang xây dựng Đề án triển khai chính sách miễn viện phí, với lộ trình từng bước, trước hết tập trung vào nhóm dịch vụ cơ bản, nhóm đối tượng yếu thế, rồi tiến tới mở rộng phạm vi bao phủ.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan chia sẻ tại Hội nghị quán triệt Nghị quyết 72 rằng, Chủ trương của Đảng, Nhà nước là tiến tới miễn phí một phần viện phí cơ bản, sau đó từng bước mở rộng. Đây là bước đi chắc chắn, bảo đảm công bằng và bền vững tài chính.

Theo Bộ trưởng Đào Hồng Lan, miễn viện phí ở mức cơ bản cho toàn dân thông qua bảo hiểm y tế vào năm 2030 là chủ trương hết sức nhân văn, thể hiện tính ưu việt của chế độ ta, có ý nghĩa an sinh xã hội sâu sắc, hợp lòng dân. Chính sách này sẽ góp phần phát hiện bệnh sớm, giảm chi phí điều trị, nâng cao sức khoẻ cộng đồng. Nó thể hiện rõ quan điểm người dân là chủ thể trung tâm, được ưu tiên cao nhất trong xây dựng, thực hiện các chính sách tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe. Mục tiêu cuối cùng là bảo đảm mọi người dân - không phân biệt vùng miền, giàu nghèo - được tiếp cận các dịch vụ y tế thiết yếu, cơ bản mà không phải lo lắng về tài chính.

GS.TS Nguyễn Anh Trí, Anh hùng Lao động, Đại biểu Quốc hội đánh giá cao quyết sách đặc biệt nhân văn này, ông gọi đây là "cuộc cách mạng". Ông nói: "Trước đây, người dân đi khám chữa bệnh phải tự bỏ tiền, bảo hiểm y tế hỗ trợ thêm ở chừng mực nào đó. Bây giờ, Đảng, Nhà nước chủ trương thực hiện miễn viện phí cơ bản cho toàn dân là một cuộc cách mạng. Đây không chỉ là cách mạng của sự thụ hưởng mà còn là cách mạng cả về nhận thức, về cách làm, đội ngũ tham gia, tài chính, trang thiết bị… để đảm bảo thực hiện được việc đó". 

Với thực tế gần 30 năm công tác, PGS.TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai chia sẻ rằng, nhiều người dân ở vùng sâu, vùng xa vừa thoát diện hộ nghèo nhưng đã tái nghèo vì bị bệnh, phải trả viện phí quá lớn. Theo ông, nếu triển khai miễn viện phí cơ bản, kết hợp khám sức khoẻ định kỳ, đây sẽ là đột phá mang tính bước ngoặt, giúp người dân chủ động phòng bệnh, nâng cao chất lượng sống và chấm dứt được vòng luẩn quẩn "thoát nghèo rồi lại tái nghèo" vì viện phí.

Trong suốt chặng đường lịch sử cách mạng, Đảng ta luôn khẳng định: nhân dân là gốc, là chủ thể, là mục tiêu của sự phát triển. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn rằng, mỗi một người dân yếu ớt tức là cả nước yếu ớt; mỗi một người dân mạnh khỏe tức là cả nước mạnh khỏe. Ngay từ những năm đầu lập nước, Người luôn coi việc chăm lo sức khỏe nhân dân là trách nhiệm của Đảng, Chính phủ và toàn xã hội.

Trong các kỳ Đại hội, nhiều nghị quyết, chỉ thị, kết luận đã được ban hành, tất cả đều hướng đến nâng cao sức khỏe thể chất, tinh thần và tuổi thọ của nhân dân, xây dựng hệ thống y tế công bằng, chất lượng và hiệu quả, hội nhập quốc tế; hướng tới bao phủ chăm sóc sức khoẻ và bảo đảm khả năng tiếp cận dịch vụ cho mọi người dân.

Chỉ đạo mới đây của Tổng Bí thư Tô Lâm chính là sự kế thừa và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh trong bối cảnh mới. Chỉ đạo này không chỉ tiếp nối đường lối chăm sóc sức khỏe toàn dân của Đảng qua các thời kỳ, mà còn đưa tư tưởng ấy lên một tầm cao mới – biến khát vọng "dân cường thì nước thịnh" thành hiện thực.

Theo phân tích của PGS.TS Tường Duy Kiên, Viện trưởng Viện Quyền con người (Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh): Chính sách miễn viện phí toàn dân đưa tư tưởng "lấy dân làm gốc" từ một phạm trù triết lý chính trị trở thành một hiện thực sống động, một trải nghiệm hữu hình trong đời sống của mỗi người. Điều đó thể hiện dưới 4 góc độ:

Trước hết, quan điểm an sinh đi trước: Khẳng định quan điểm con người là trung tâm của mọi chính sách. Sức khỏe của người dân được đặt ở vị trí ưu tiên hàng đầu, là nền tảng cho sự phát triển của quốc gia. Mọi người dân, không phân biệt giàu nghèo, đều được đảm bảo quyền được chăm sóc sức khỏe. Chỉ đạo này chắc chắn sẽ giải quyết được nỗi lo lớn nhất của đại đa số người dân, đó là gánh nặng chi phí y tế mỗi khi ốm đau, bệnh tật. Điều này không chỉ có ý nghĩa về mặt vật chất mà còn mang lại giá trị tinh thần to lớn, củng cố niềm tin tuyệt đối của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước.

Thứ hai, từ ý nghĩa trên, tư tưởng cốt lõi "lấy dân làm gốc" được củng cố, là kim chỉ nam và là sợi chỉ đỏ xuyên suốt lịch sử của Đảng ta được hiện thực hoá trong đời sống. Tuy nhiên, để người dân cảm nhận được điều đó một cách trọn vẹn nhất, nó cần được "vật chất hóa" thành những chính sách cụ thể. Miễn viện phí chính là sự vật chất hóa ở đỉnh cao, biến một khái niệm trừu tượng thành quyền lợi cụ thể, thành sự chăm sóc hiện hữu. Đó là câu trả lời xác đáng nhất cho câu hỏi: "Nhà nước tồn tại vì ai và để làm gì?". Khi người nông dân, người công nhân, người trí thức... bước vào bệnh viện và nhận được sự chăm sóc tận tình mà không phải lo lắng về viện phí, lúc đó, tư tưởng "lấy dân làm gốc" không còn là một khẩu hiệu, mà đã trở thành hơi thở của cuộc sống.

Thứ ba, đầu tư vào "vốn con người" - nền tảng của sức mạnh quốc gia: Đây không chỉ là một chính sách, mà là một cuộc đầu tư chiến lược. Sức mạnh của một quốc gia trong thế kỷ 21 không chỉ nằm ở quân sự hay kinh tế, mà nằm ở chất lượng nguồn nhân lực và sự ổn định xã hội. Một dân tộc khỏe mạnh về thể chất, an tâm về tinh thần mới có thể lao động, sáng tạo và cống hiến. Đây là tư duy đặt con người vào trung tâm của sự phát triển, coi sức khỏe người dân là tài sản quốc gia, là nền tảng của sự trường tồn và hưng thịnh của dân tộc, đúng như lời Bác Hồ dạy: "Dân cường thì nước thịnh".

Thứ tư, củng cố "sức mạnh mềm nội tại" và khẳng định vị thế quốc gia: Trong một thế giới đầy biến động, sức mạnh nội tại, sự đồng thuận và đoàn kết xã hội chính là "thành trì" vững chắc nhất. Một chính sách nhân văn đến vậy sẽ là chất keo kết dính xã hội, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc một cách thực chất, tạo ra một niềm tự hào quốc và cho thấy con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của Việt Nam với đặc trưng "hướng về con người" là ưu việt. Đây chính là một dạng "sức mạnh mềm", khẳng định vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.

Tư duy "vì dân" trong chăm sóc sức khỏe không dừng lại ở những tuyên bố chính trị, mà đang từng bước chuyển hóa thành Đề án chiến lược cấp Quốc gia – với mục tiêu tiến tới miễn viện phí cơ bản cho toàn dân. Đây là một bước ngoặt lịch sử, đòi hỏi sự nhập cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị: Đảng định hướng, Quốc hội thể chế hóa, Chính phủ tổ chức thực thi, toàn dân đồng hành.

Để khát vọng ấy thành hiện thực, cần có những giải pháp tài chính bền vững, thiết kế kỹ thuật chính sách phù hợp, cùng với đổi mới thể chế quản lý y tế. Quan trọng hơn, phải bảo đảm nguyên tắc công bằng – minh bạch – bền vững, để chính sách thực sự đi vào đời sống.

Người dân đang chờ đợi những điều này. Họ đặt niềm tin vào Đảng - một Đảng luôn luôn phấn đấu vì hạnh phúc của Nhân dân.