Ông Ngô Thái An (sinh năm 1973, quê Nghệ An), mắc ung thư dạ dày, đang điều trị ngoại trú tại Bệnh viện K. Hai vợ chồng ông thuê một căn trọ chưa đầy 10m2 với giá 150 nghìn đồng/ngày tại ngõ 94 Kiến Hưng gần bệnh viện để tiện đi lại.

Trước đó, ông bị nôn ra máu. Khi đi khám chỉ nghĩ là loét dạ dày. Nhưng khi hai vợ chồng lặn lội hơn 200km ra bệnh viện Bạch Mai để khám, kết quả ông bị ung thư dạ dày. Ngày nhận tin, hai vợ chồng chỉ biết ôm nhau khóc, không nghĩ tai họa lại ập đến như vậy.

Sau khi ổn định tâm lý, hai vợ chồng lại quay về bệnh viện tỉnh để xin chuyển tuyến cho ông lên Bệnh viện K điều trị. Sau khi hội chẩn, các bác sĩ chỉ định mổ cắt dạ dày, nạo vét khối u. Chi phí mổ lên tới hàng chục triệu đồng, nhưng rất may có BHYT nên gia đình chỉ phải chi trả một phần.

Ông làm nghề lái xe thuê, vợ là công nhân vệ sinh môi trường. Lương hai vợ chồng chẳng đáng là bao, chỉ đủ nuôi 3 đứa con ăn học và chi tiêu sinh hoạt trong gia đình. Từ ngày ông bị bệnh, người vợ phải xin nghỉ làm không lương để theo chăm sóc chồng. Số tiền tiết kiệm, chắt bóp bao năm trời, cũng theo đó mà cạn kiệt. Để có tiền chữa bệnh, ông được anh em trong nhà cho vay chút ít.

Từ ngày đi khám ở tỉnh, rồi lên Hà Nội đến nay, vợ chồng ông cũng đã chi hết hơn mười triệu đồng. Sắp tới còn chi phí mổ, nằm viện, thuê phòng trọ, ăn uống sinh hoạt. Khi biết Đảng, Nhà nước có chủ trương miễn viện phí cơ bản cho toàn dân, ông rất vui.

Ông cho biết: "Khi xem tin tức, tôi nghĩ đây chỉ là chủ trương, còn lâu mới thành hiện thực. Nhưng khi thấy chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, mà gần đây là việc ban hành Nghị quyết 72, tôi như thấy ngày bản thân đi khám được miễn phí đã không còn xa. Hơn ai hết, những người mắc bệnh hiểm nghèo như tôi, cảm nhận rõ nhất chủ trương này có ý nghĩa như thế nào. Đó thực sự như ánh sáng, hy vọng, niềm tin cho người bệnh. Cảm ơn Đảng và Nhà nước đã quan tâm đến người dân. Tôi rất mong chờ và mong muốn chủ chương miễn viện phí sẽ sớm được triển khai".

Chị Lữ Thị Vân Anh, dân tộc Thái 33 tuổi (Thường Xuân, Thanh Hóa) sống trong căn nhà sàn có 8 người. Nỗi lo chi phí khám chữa bệnh cho cha mẹ chồng già yếu và bốn đứa con thơ luôn là "vòng luẩn quẩn" đối với vợ chồng chị.

Chị chia sẻ: "Nhà tôi có đến 8 miệng ăn, ba thế hệ. Ở vùng này mỗi lần bão lũ thiên tai đã khổ rồi, nhưng cái khổ lớn nhất, đeo đẳng nhất của chúng tôi là nỗi sợ mang tên đau ốm. Cha mẹ chồng đã già yếu, đau lưng mỏi gối quanh năm, rồi bốn đứa con nhỏ cứ trở trời là ho sốt. Mỗi lần có người ốm, tôi sợ đến run người, không chỉ lo bệnh tật mà còn lo không có tiền. Nếu ai trong nhà phải nằm viện thì cả nhà có khi phải vay mượn cả năm mới trả hết nợ."

Khi biết thông tin về Nghị quyết 72-NQ/TW, chị chia sẻ: "Điều tôi mong nhất là các con tôi cùng tất cả mọi người trong nhà sẽ được khám sức khỏe định kỳ miễn phí. Với người dân tộc thiểu số chúng tôi, được khám sức khỏe định kỳ, miễn viện phí cơ bản giống như được giải phóng khỏi nỗi lo ốm đau, bệnh tật, từ đó cũng yên tâm để đi làm kinh tế, nuôi sống gia đình."

Tại phiên họp thứ 50 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (10/2025) các thành viên ủy ban thống nhất đề nghị thể chế hóa đầy đủ Nghị quyết số 72-NQ/TW ngày 9/9/2025 của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, Nghị quyết 72 nêu rõ, bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân là mục tiêu, động lực, nhiệm vụ chính trị hàng đầu, giữ vị trí ưu tiên trong các chiến lược, chính sách phát triển. Đó là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, toàn xã hội và mọi người dân.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý rà soát, thể chế hóa đầy đủ Nghị quyết của Bộ Chính trị, hướng đến mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam khỏe mạnh, mọi người dân đều được chăm sóc sức khỏe, sống lâu, sống khỏe, sống lành mạnh, nâng cao thể chất. Từ năm 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần, được lập sổ sức khỏe điện tử để quản lý sức khỏe theo vòng đời, từng bước giảm gánh nặng chi phí y tế. Đến năm 2030, người dân được miễn viện phí ở mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế theo lộ trình như Nghị quyết số 72-NQ/TW đã nêu.

Các nội dung Nghị quyết số 72-NQ/TW đề ra cần được Chính phủ nghiên cứu thể chế hóa cả ở trong dự án Luật Phòng bệnh và các luật liên quan như: Luật Bảo hiểm y tế, Luật Phòng chống tác hại thuốc lá, Luật Bảo vệ sức khỏe Nhân dân, Luật Phòng, chống tác hại rượu bia… Do đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị cơ quan soạn thảo phối hợp với cơ quan thẩm tra và các cơ quan liên quan đánh giá kỹ tác động chính sách, nguồn lực đảm bảo để xác định phạm vi, đối tượng hợp lý.

Trước đó, tại Hội nghị toàn quốc quán triệt 4 Nghị quyết sáng 16/9, Phó Thủ tướng Lê Thành Long cho biết, Chính phủ đã tính toán kỹ, đủ khả năng cân đối ngân sách để thực hiện lộ trình miễn viện phí cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế. Sau khi Chính phủ tính toán đủ nguồn lực, Quốc hội tiến hành thẩm tra, thảo luận và phê chuẩn việc sử dụng nguồn ngân sách cho đề án.

Ngày 21/10/2024, phát biểu tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV, Tổng Bí thư Tô Lâm đã đưa ra quan điểm của Đảng về đổi mới tư duy, cải cách phương thức lập pháp nhằm xóa điểm nghẽn về thể chế kinh tế, tạo động lực phát triển trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Theo đó, cần đổi mới tư duy xây dựng pháp luật và quản lý nhà nước theo nguyên tắc vừa đảm bảo yêu cầu quản lý nhà nước, vừa khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất, khơi thông mọi nguồn lực để phát triển.

PGS.TS Tường Duy Kiên, Viện trưởng Viện Quyền con người, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh nhận định, chủ trương "An sinh đi trước" của Đảng ta khẳng định con người là trung tâm của mọi chính sách, sức khỏe nhân dân là ưu tiên hàng đầu và là nền tảng phát triển quốc gia. Mọi người dân, không phân biệt giàu nghèo, đều có quyền được chăm sóc sức khỏe. Khi gánh nặng viện phí được giải tỏa, niềm tin của nhân dân vào Đảng và Nhà nước càng được củng cố — không chỉ ở giá trị vật chất mà còn ở ý nghĩa nhân văn sâu sắc.

Theo PGS.TS Tường Duy Kiên, để chính sách này thực sự đi vào cuộc sống và phát huy hiệu quả tối đa, cần tập trung vào các giải pháp đồng bộ. Cần sớm ban hành Luật hoặc các văn bản dưới luật, xác định rõ phạm vi dịch vụ cơ bản được miễn phí, cơ chế đồng chi trả cho các dịch vụ kỹ thuật cao, quy trình chi trả từ ngân sách nhà nước và vai trò giám sát của các bên liên quan.

Phải đảm bảo nguồn lực tài chính ổn định, không chỉ dựa vào ngân sách nhà nước mà cần cải cách sâu rộng quỹ Bảo hiểm Y tế, nghiên cứu các nguồn thu bổ sung (ví dụ: từ thuế đối với các sản phẩm có hại cho sức khỏe), và thúc đẩy cơ chế đối tác công-tư có kiểm soát.

Phải có cuộc cách mạng thực sự trong việc đầu tư cho y tế dự phòng và y tế cơ sở. Nâng cao chất lượng dịch vụ tại trạm y tế xã, phường để người dân có thể tiếp cận dịch vụ ban đầu hiệu quả, giảm tải cho bệnh viện tuyến trên, đảm bảo sự công bằng thực chất trong tiếp cận.

Xây dựng các cơ chế giám sát độc lập, công khai hóa chi phí y tế, chất lượng bệnh viện và tăng cường các kênh để người dân có thể phản hồi, khiếu nại và tham gia vào quá trình giám sát thực thi chính sách.

Ngày 3/10, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh có tiếp xúc cử tri trước Kỳ họp thứ 10, Quốc hội Khóa XV. Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị là bước ngoặt quan trọng với tầm nhìn toàn diện trong lĩnh vực Y tế, thể hiện tầm nhìn chiến lược và toàn diện trong việc xây dựng đất nước theo hướng hiện đại và phát triển. Nghị quyết 72 hướng tới xây dựng hệ thống y tế hoàn thiện, bền vững, bảo vệ sức khỏe toàn diện cho người dân thông qua việc chuyển đổi mô hình từ khám chữa bệnh sang phòng bệnh, nâng cao chất lượng nhân lực y tế và phát triển khoa học công nghệ.

Phó Chủ tịch Quốc hội khẳng định, bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân luôn được Đảng, Nhà nước đặc biệt quan tâm. Nhiều chủ trương, đường lối, chính sách đã được ban hành, tập trung chỉ đạo thực hiện và đạt những thành tựu quan trọng. Trước những yêu cầu cấp bách từ thực tiễn, công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân cần được thay đổi mạnh mẽ trong nhận thức và hành động, chính vì vậy Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 72-NQ/TW "Về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân".

PGS.TS Đào Xuân Cơ - Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai chia sẻ, đột phá về thể chế để thực hiện miễn viện phí cơ bản đòi hỏi sự đồng bộ của nhiều yếu tố, đặc biệt là việc huy động hiệu quả ba nguồn lực tài chính: quỹ bảo hiểm y tế, ngân sách nhà nước và nguồn xã hội hóa. Để đạt được mục tiêu miễn viện phí toàn dân vào giai đoạn 2030-2035, cần phát triển bảo hiểm y tế toàn dân, nhà nước đầu tư vào y tế và chiến lược huy động xã hội hóa mạnh mẽ từ doanh nghiệp, nhà hảo tâm.

Để nâng cao chất lượng y tế và triển khai hiệu quả chính sách bảo hiểm toàn dân, cần có sự đầu tư mạnh mẽ từ Chính phủ. Nếu chỉ trông chờ vào nguồn lực xã hội hóa thì sẽ khó duy trì được hệ thống y tế công lập bền vững.

"Bảo hiểm hiện nay chưa thể thanh toán hết chi phí khám chữa bệnh, nhưng cần có chính sách bảo hiểm toàn dân, toàn diện với nhiều mức đóng linh hoạt, phù hợp năng lực của từng cá nhân, doanh nghiệp", PGS.TS Đào Xuân Cơ nhấn mạnh.

PGS.TS Đào Xuân Cơ cũng cho rằng, để công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu đạt hiệu quả cao, chính quyền địa phương phải đóng vai trò chủ đạo. Nơi nào cấp ủy, chính quyền quan tâm, quyết liệt, nơi đó công tác y tế tốt. Ngược lại, nếu thiếu sự chỉ đạo, y tế địa phương khó phát triển. Theo ông, một trong những yếu tố quan trọng để thực hiện thành công là tạo đột phá về thể chế.

Người dân có quyền đặt niềm tin vào việc Nghị quyết số 72-NQ/TW sẽ được thể chế hóa một cách đầy đủ. Thực tế đã chứng minh, Quốc hội khóa XIII–XV đã từng ban hành các đạo luật mang tính đột phá liên quan đến an sinh xã hội như Luật BHYT 2008, sửa đổi 2014 – đặt nền móng cho bao phủ BHYT toàn dân; Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2009, sửa đổi 2023 – nâng cao chất lượng phục vụ; Nghị quyết 30/2021/QH15 về các biện pháp cấp bách phòng chống dịch Covid-19: cho phép chi ngân sách để điều trị miễn phí cho mọi công dân nhiễm COVID-19. Các ví dụ trên cho thấy, Quốc hội Việt Nam có đủ khả năng tạo ra đột phá thể chế để thực hiện thành công các mục tiêu đề ra.

Để hiện thực hóa khát vọng miễn viện phí toàn dân, đòi hỏi sự vào cuộc của nhiều cơ quan, ban ngành. Bộ Y tế đang khẩn trương xây dựng Đề án triển khai chính sách miễn viện phí, với lộ trình từ năm 2026 người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm một lần, đến năm 2030 người dân được miễn các chi phí khám bệnh, chữa bệnh ở mức cơ bản.

Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho biết: Chính sách miễn viện phí ở mức cơ bản cho toàn dân vẫn phải dựa trên nền tảng trụ cột là bảo hiểm y tế, đồng thời thực hiện có lộ trình. Nhà nước và quỹ sẽ chi trả các chi phí y tế cơ bản, thiết yếu, giảm tối đa gánh nặng tài chính cho người dân, trước hết là với đối tượng chính sách xã hội, người yếu thế, người có thu nhập thấp và một số đối tượng cần ưu tiên khác. Phần dịch vụ y tế theo yêu cầu, vượt mức cơ bản thì người bệnh vẫn phải chi trả một phần để nâng cao ý thức sử dụng dịch vụ hợp lý, tiết kiệm chi phí.

"Bộ Y tế sẽ tích cực phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan xây dựng và triển khai đồng bộ các giải pháp để các chính sách phát huy hiệu quả ngay trong năm 2026", Bộ trưởng Đào Hồng Lan nhấn mạnh.

Với tinh thần đổi mới mạnh mẽ, ngành Y tế sẽ triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp để nhanh chóng đưa Nghị quyết đi vào cuộc sống, để người dân sớm được hưởng thụ các chính sách an sinh xã hội. Trong đó, tập trung hoàn thiện thể chế, trọng tâm là xây dựng và trình Quốc hội ban hành Nghị quyết để thể chế hoá một số chủ trương, chính sách của Nghị quyết số 72-NQ/TW.

Trước đó, tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 4/2025, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho rằng bước đi đầu tiên cần làm là đưa khám sức khỏe định kỳ vào danh mục quyền lợi cơ bản của bảo hiểm y tế. Về kinh phí khám sức khỏe, ước tính cần khoảng 21.000 - 25.200 tỷ đồng mỗi năm để khám cho 84 triệu người dân chưa được hưởng chính sách này. Khi lộ trình khám sức khỏe định kỳ miễn phí được triển khai thành công, mục tiêu tiếp theo là miễn viện phí toàn dân. Để đạt được điều này, ngân sách nhà nước cần bổ sung thêm khoảng 100.000 tỷ đồng/năm. Đây là con số không nhỏ, nhưng nếu được Quốc hội phân bổ, cân đối hợp lý, sẽ tạo ra hiệu quả lâu dài, giúp phát hiện sớm bệnh tật, giảm chi phí y tế, tăng tuổi thọ và chất lượng cuộc sống của người dân.

Có thể nói, chính sách miễn viện phí toàn dân là một chủ trương rất lớn, đòi hỏi sự nỗ lực, quyết tâm thực hiện của cả hệ thống chính trị, trong đó có Quốc hội. Người dân hy vọng rằng, Quốc hội Việt Nam - cơ quan đại diện cao nhất của nhân dân, với trí tuệ và bản lĩnh kiên cường đã được chứng minh qua nhiều giai đoạn lịch sử, sẽ tiếp tục tạo ra được các đột phá về thể chế trong lĩnh vực y tế, tất cả "vì hạnh phúc của nhân dân".