Tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện 4 Nghị quyết (trong đó có Nghị quyết 72/NQ-TW) do Bộ Chính trị, Ban Bí thư tổ chức diễn ra sáng 16/9/2025, một trong những giải pháp được Tổng Bí thư Tô Lâm nêu ra là tăng cường y tế dự phòng và sức khỏe cộng đồng thông qua tiêm chủng, dinh dưỡng, phòng chống bệnh không lây; giám sát dịch tễ thời gian thực. Hệ thống y tế cơ sở và bác sĩ gia đình sẽ được phát triển, trong đó có nâng cấp trạm y tế, triển khai gói dịch vụ cơ bản, liên thông các tuyến bệnh viện.

"Từng người dân phải được chăm sóc, bảo vệ, đánh giá về sức khỏe, không ai bị bỏ lại phía sau", Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ đạo và bày tỏ mong muốn sẽ có các trung tâm chăm sóc, chống cô đơn cho người già.

Việt Nam sẽ phủ bảo hiểm y tế toàn dân đi đôi với chi trả theo giá trị, mở rộng quyền lợi, giảm chi phí cho người bệnh. Tự chủ bệnh viện sẽ được phát huy có kiểm soát; giá dịch vụ theo chi phí thực, công khai chất lượng, mua sắm tập trung minh bạch, chống lợi ích nhóm. Nhà nước khuyến khích sản xuất dược phẩm, trang thiết bị, vaccine trong nước đạt chuẩn quốc tế, phấn đấu "toàn dân khỏe để học, khỏe để làm, khỏe để hạnh phúc, khỏe để bảo vệ Tổ quốc".

Theo PGS.TS Tường Duy Kiên, Viện trưởng Viện Quyền con người (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh), Nghị quyết 72/NQ-TW đã xác định được lộ trình cụ thể: Từ năm 2026 sẽ triển khai khám sàng lọc sức khỏe định kỳ miễn phí cho toàn dân, tiến tới mục tiêu miễn toàn bộ chi phí khám chữa bệnh cơ bản cho mọi công dân vào năm 2030. Đây không chỉ là một chính sách, mà là một bước ngoặt lịch sử trong tư duy quản trị quốc gia, đặt sức khỏe của người dân vào vị trí trung tâm tuyệt đối của sự phát triển.

Từ góc độ quyền con người, đây là bước tiến vượt bậc, xác lập rằng chăm sóc sức khỏe không phải là đặc quyền của một nhóm người, mà là quyền cơ bản của mọi công dân.

Chính sách này bảo đảm mọi người, bất kể giàu nghèo, địa vị, giới tính hay dân tộc, đều được tiếp cận các dịch vụ y tế thiết yếu. Qua đó, chính sách cộng hưởng trọn vẹn với tinh thần các Mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) của Liên Hợp Quốc, đặc biệt là Mục tiêu số 3 về "đảm bảo cuộc sống khỏe mạnh và tăng cường phúc lợi cho mọi người ở mọi lứa tuổi".

"Khi rào cản tài chính được tháo gỡ, người dân sẽ chủ động hơn trong khám chữa bệnh định kỳ, điều trị kịp thời, từ đó có thể làm giảm tỷ lệ tử vong, nâng cao chất lượng dân số, góp phần xây dựng một xã hội khỏe mạnh, năng động hơn. Đây chính là minh chứng rõ ràng cho tư tưởng "con người là trung tâm, chủ thể, mục tiêu của phát triển" mà Đảng ta luôn khẳng định", PGS.TS Tường Duy Kiên nói.

PGS.TS Tường Duy Kiên nhấn mạnh, đây là bước tiến đột phá, chuyển trọng tâm từ "bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân" sang khẳng định rõ ràng: sức khỏe là quyền cơ bản và Nhà nước đóng vai trò chủ đạo trong việc bảo đảm. Hành động này không chỉ củng cố bản chất ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa mà còn gửi đi thông điệp mạnh mẽ rằng Việt Nam thực hiện quyền con người một cách thực chất, lấy quyền sống và quyền được khỏe mạnh làm nền tảng.

Nhìn lại tiến trình lãnh đạo của Đảng có thể thấy, chính sách miễn viện phí cơ bản là sự tiếp nối của tư tưởng xuyên suốt: Đảng luôn chăm so cho sức khoẻ nhân dân như một nhiệm vụ trọng tâm. Từ Nghị quyết 21-NQ/TW ngày 22/11/2012 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế giai đoạn 2012 – 2020; Nghị quyết số 20-NQ/TW, ngày 25/10/2017 của Ban chấp hành Trung ương về "Tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới";

Văn kiện Đại hội XIII nêu rõ, hệ thống y tế, chăm sóc sức khỏe bảo đảm phòng ngừa dịch bệnh hiệu quả, đáp ứng nhu cầu khám và chữa bệnh cho người dân. Tinh thần đó đã được nêu rõ trong định hướng mục tiêu của hệ thống y tế là "bảo đảm toàn dân được quản lý, bảo vệ, chăm sóc sức khỏe" (Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Sđd, t. I, tr. 151);

Nghị quyết 57-NQ/TW (2024) đã xác định khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là yếu tố đột phá chiến lược, trong đó y tế là lĩnh vực trọng tâm, tập trung vào việc coi công nghệ và dữ liệu y tế là nền tảng để nâng cao hiệu quả chăm sóc sức khỏe cộng đồng;

Và đặc biệt là Nghị quyết số 72-NQ/TW ngày 9/9/2025 về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ Nhân dân… 

Theo PGS.TS Tường Duy Kiên, Điều 38 Hiến pháp 2013 của Việt Nam cũng khẳng định: "Mọi người có quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khỏe". Chính sách miễn viện phí cơ bản theo tinh thần Nghị quyết 72 đã làm một cuộc chuyển đổi căn bản từ nguyên tắc mang tính tuyên ngôn sang một cơ chế bảo đảm thực thi có nguồn lực cụ thể.

Theo ông, chính sách này đã tháo gõ rào cản tài chính – vốn là "bức tường vô hình", là nguyên nhân hàng đầu khiến người dân, nhất là các hộ gia đình nghèo và cận nghèo, có thể phải từ bỏ điều trị hoặc rơi vào "bẫy nghèo đói y tế" sau một cơn bạo bệnh.

"Chính sách này chính là sự biểu hiện sinh động và sâu sắc nhất của triết lý phát triển "không để ai bị bỏ lại phía sau". Đây không chỉ là sự hỗ trợ vật chất, mà còn là sự khẳng định về phẩm giá, rằng mọi sinh mệnh đều quý giá như nhau.

Bằng cách này, chính sách trực tiếp tăng cường công bằng xã hội một cách thực chất, nỗ lực thu hẹp khoảng cách giàu-nghèo và chênh lệch trong khả năng tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng giữa thành thị, nông thôn, miền núi.

Đây là một cam kết chính trị vô cùng mạnh mẽ nhằm bảo vệ vốn quý nhất của con người và của quốc gia là sức khỏe, bởi sức khỏe là điều kiện tiên quyết để mỗi cá nhân có thể học tập, lao động, cống hiến và thụ hưởng các quyền cơ bản khác", PGS.TS Tường Duy Kiên nhấn mạnh.

Nghị quyết 72 đề cập toàn diện đến các yếu tố tổng hợp để bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân như: Chăm sóc sức khỏe thể chất; sức khỏe tinh thần; tuổi thọ; chất lượng sống; tiếp cận công bằng ở mức cơ bản nhất (vì quyền lợi của người nghèo, đối tượng yếu thế); phòng bệnh và y tế dự phòng; chuyển đổi số; đổi mới tư duy quản lý và huy động các nguồn lực đầu tư gắn với trách nhiệm của các cơ quan liên quan).

Theo PGS.TS Tường Duy Kiên, Nghị quyết 72 là một trong những dấu ấn chính trị quan trọng của Đảng trong thời kỳ đổi mới, đánh dấu bước ngoặt khi đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới. Cùng với chính sách miễn học phí ở bậc mầm non và phổ thông, việc miễn viện phí cơ bản và chăm sóc sức khoẻ định kỳ sẽ củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước. Đây cũng là minh chứng sinh động cho con đường xã hội chủ nghĩa ưu việt, nơi con người được đặt ở vị trí trung tâm và là mục tiêu cao nhất của phát triển

Khi người dân đến bệnh viện mà không còn nỗi lo viện phí, khi mọi người đều được chăm sóc sức khỏe công bằng, thì tư tưởng "lấy dân làm gốc" đã trở thành hiện thực sống động. Chủ trương này chính là sự cụ thể hóa ở mức cao nhất lời dạy của Bác Hồ: "Dân cường thì nước thịnh". Một dân tộc khỏe mạnh sẽ là nền tảng để đất nước vươn mình, khẳng định vị thế. Nghị quyết 72 vì thế sẽ là thông điệp trường tồn: Đảng vì nhân dân, nhân dân tin Đảng, và từ niềm tin ấy, sức mạnh dân tộc sẽ được nhân lên gấp bội.

Chính sách miễn viện phí không phải là một quyết định hành chính đơn thuần trong ngắn hạn, mà là một chủ trương chiến lược, thể hiện tầm nhìn và bản lĩnh lãnh đạo của Đảng. Bộ Chính trị, thông qua Nghị quyết 72/NQ-TW, đã khẳng định một tầm nhìn dài hạn về việc bảo vệ và không ngừng nâng cao sức khỏe toàn dân, xác định đây là một nhiệm vụ chính trị trọng tâm, là thước đo của tính ưu việt của chế độ.

Vai trò lãnh đạo của Đảng được thể hiện rõ nét ở ba khía cạnh cốt lõi, đó là: Thứ nhất, Đảng không chỉ đặt ra mục tiêu miễn viện phí, mà còn định hướng một chính sách y tế mang tính toàn dân, toàn diện, lấy phòng bệnh làm ưu tiên và y tế cơ sở làm nền tảng.

Thứ hai, bảo đảm cơ chế phối hợp và bảo đảm nguồn lực. Nghị quyết phân công rõ ràng trách nhiệm cho Quốc hội trong việc luật hóa, cho Chính phủ trong việc tổ chức thực thi, và cho Mặt trận Tổ quốc cùng các đoàn thể trong việc giám sát và vận động. Quan trọng hơn, Đảng yêu cầu phải ưu tiên và tái cơ cấu ngân sách nhà nước, huy động mọi nguồn lực xã hội để bảo đảm tính khả thi tài chính.

Thứ ba, tăng cường cơ chế giám sát và định hướng thực thi, trong đó Đảng giữ vai trò lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát quá trình thể chế hóa và triển khai, nhằm đảm bảo chính sách đi đúng hướng, công bằng, hiệu quả, ngăn chặn kịp thời các biểu hiện lãng phí, trục lợi chính sách hay suy giảm chất lượng dịch vụ.

"Như vậy, Đảng Cộng sản Việt Nam thực sự đóng vai trò là hạt nhân lãnh đạo, kiến tạo tầm nhìn và ý chí chính trị, đồng thời giao nhiệm vụ cụ thể cho các cơ quan nhà nước để biến chủ trương thành pháp luật sống động và hành động thực tiễn", PGS.TS Tường Duy Kiên nói.

Theo PGS.TS Tường Duy Kiên, để vận hành thành công, chính sách này tất yếu đòi hỏi một sự nâng cấp đồng bộ và toàn diện hệ thống quốc gia: từ hạ tầng y tế, chất lượng nguồn nhân lực, cơ chế tài chính công, cho đến việc ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số (sổ sức khỏe điện tử toàn dân, hệ thống giám sát chi phí theo thời gian thực). Đây sẽ là cú hích mạnh mẽ, tạo ra tiền đề quan trọng để xây dựng một nền quản trị y tế hiện đại, bền vững, công bằng và minh bạch, qua đó tránh được các rủi ro như quá tải bệnh viện, suy giảm chất lượng dịch vụ hay thâm hụt quỹ.

Từ tầm nhìn chiến lược của Tổng Bí thư Tô Lâm, đến những chính sách được Quốc hội thể chế hóa, rồi những hành động cụ thể, quyết liệt của Chính phủ, tất cả đã kết thành một mạch chảy mạnh mẽ, đưa giấc mơ phúc lợi y tế toàn dân đến gần hiện thực hơn bao giờ hết.

Đó không chỉ là một đề án hay một chương trình, mà là lời cam kết chính trị ở tầm quốc gia, khẳng định bản lĩnh và bản sắc của chế độ ta: "lấy dân làm gốc", lấy chăm sóc sức khỏe làm trọng tâm của hạnh phúc xã hội.

Trong thế kỷ XXI đầy biến động, khi bất bình đẳng y tế vẫn là thách thức toàn cầu, Việt Nam đang chứng minh sức mạnh của "Ý Đảng – lòng dân": một sự đồng thuận, một niềm tin, một khát vọng chung. Từ tư tưởng đến chính sách, từ nghị trường đến đời sống, từ những dòng nghị quyết đến nụ cười người bệnh – đó là hành trình hiện thực hóa giấc mơ phúc lợi, viết tiếp truyền thống nhân văn và cách mạng của dân tộc.

Chính ở nơi điểm hội tụ này, dân tộc Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới: kỷ nguyên mà chăm sóc sức khỏe toàn dân không còn là lời hứa, mà là hiện thực sống động của một Nhà nước của dân, do dân, vì dân.