Mốc thời gian lý tưởng
Theo khuyến nghị chung, các cặp vợ chồng nên kiêng quan hệ tình dục ít nhất 4 đến 6 tuần (khoảng 1 - 1,5 tháng) sau khi sinh, bất kể phương pháp sinh là sinh thường hay sinh mổ. Mốc thời gian 6 tuần này được xem là tối thiểu và cực kỳ quan trọng, bởi nó đánh dấu sự kết thúc của thời kỳ hậu sản, khi cơ thể người mẹ bắt đầu quá trình hồi phục chuyên sâu.
Sự kiêng cữ trong 6 tuần đầu là cần thiết để đảm bảo quá trình co hồi tử cung diễn ra an toàn. Sau khi em bé và nhau thai được đưa ra, tử cung cần thời gian để co lại về kích thước bình thường, đồng thời làm lành niêm mạc bên trong. Quan trọng hơn, đây cũng là thời gian để cơ thể mẹ tống hết sản dịch ra khỏi tử cung. Việc quan hệ tình dục khi sản dịch còn sót lại hoặc tử cung chưa lành hoàn toàn sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm trùng tử cung nghiêm trọng, một biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe sản phụ.
Tử cung cần thời gian hồi phục sau sinh.
Đối với những bà mẹ sinh thường có vết rạch hoặc rách tầng sinh môn, thời gian 6 tuần cũng là cần thiết để các vết khâu được làm lành hoàn toàn. Trung bình, các vết khâu cần 2 đến 4 tuần để liền, nhưng đôi khi quá trình này kéo dài hơn. Quan hệ tình dục quá sớm có thể gây rách, chảy máu, nhiễm trùng vết thương và gây đau đớn dữ dội, làm ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý người mẹ.
Trong trường hợp sinh mổ, mặc dù vết thương chính nằm ở bụng và bên trong tử cung, việc kiêng cữ lại càng phải thận trọng hơn. Vết mổ tử cung cần nhiều thời gian để thực sự "chắc chắn". Các tư thế quan hệ gây áp lực lên vùng bụng dưới có thể làm ảnh hưởng đến sự liền sẹo của vết mổ. Bác sĩ thường sẽ đánh giá tình trạng vết thương trong lần tái khám hậu sản 6 tuần. Trong nhiều trường hợp sinh mổ phức tạp hoặc có biến chứng, thời gian kiêng cữ có thể được kéo dài thêm đến 8 tuần hoặc thậm chí 3 tháng. Điều quan trọng là sự đồng ý của bác sĩ sau khi thăm khám.
Các yếu tố tâm sinh lý cần quan tâm
Bên cạnh yếu tố thể chất, việc nối lại quan hệ tình dục còn phụ thuộc sâu sắc vào trạng thái tâm lý và nội tiết tố của người mẹ. Ngay cả khi đã qua mốc 6 tuần, nếu người mẹ chưa cảm thấy sẵn sàng về mặt tinh thần, việc quan hệ nên được tạm hoãn.
Kiệt sức và ham muốn giảm sút: Việc chăm sóc em bé sơ sinh, đặc biệt là thức khuya và thiếu ngủ, khiến cơ thể người mẹ luôn trong trạng thái kiệt sức. Cảm giác mệt mỏi là một trong những nguyên nhân hàng đầu làm giảm ham muốn tình dục đáng kể.
Các yếu tố tâm lý khiến mẹ sau sinh giảm ham muốn
Ảnh hưởng của nội tiết tố: Ở phụ nữ đang nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn, nồng độ hormone prolactin tăng cao để kích thích sản xuất sữa, nhưng đồng thời lại làm giảm nồng độ estrogen. Sự thiếu hụt estrogen dẫn đến tình trạng khô âm đạo, gây đau rát, khó chịu khi quan hệ. Các cặp đôi nên chủ động sử dụng chất bôi trơn chuyên dụng để giải quyết vấn đề này.
Trầm cảm sau sinh và lo lắng: Sự thay đổi cơ thể, áp lực làm mẹ, và sự thay đổi hormone có thể dẫn đến chứng trầm cảm sau sinh hoặc lo âu. Những vấn đề tâm lý này có thể khiến người mẹ ngại gần gũi, sợ hãi đau đớn hoặc tự ti về ngoại hình. Việc chia sẻ thẳng thắn với bạn đời và tham vấn bác sĩ tâm lý là rất cần thiết.
Yếu tố quyết định cuối cùng và quan trọng nhất là sự giao tiếp và đồng thuận giữa hai vợ chồng. Người chồng cần thể hiện sự kiên nhẫn, thấu hiểu và không gây áp lực cho vợ. Màn dạo đầu nhẹ nhàng, sự chăm sóc và sẻ chia công việc nhà sẽ giúp người mẹ cảm thấy được yêu thương và sẵn sàng hơn. Khi quan hệ trở lại, cặp đôi nên bắt đầu từ tốn, lựa chọn các tư thế thoải mái và không tạo áp lực.
Khi quan hệ trở lại các cặp đôi cần chia sẻ để hiểu nhau hơn
Cuối cùng, không thể bỏ qua vấn đề kế hoạch hóa gia đình. Nhiều người lầm tưởng rằng việc cho con bú là một biện pháp tránh thai tuyệt đối, nhưng điều này không hoàn toàn chính xác. Việc mang thai trở lại quá sớm (trước 18-24 tháng sau sinh) có thể gây nguy hiểm cho cả mẹ và bé. Do đó, các cặp đôi cần chủ động tham khảo ý kiến bác sĩ để lựa chọn biện pháp tránh thai phù hợp, an toàn, đặc biệt là đối với những bà mẹ đang cho con bú, như bao cao su, thuốc tránh thai dành riêng cho người cho con bú, hoặc các phương pháp khác.
Tóm lại, mốc thời gian 6 tuần là hướng dẫn y khoa, nhưng việc quan hệ tình dục trở lại là một quyết định cá nhân dựa trên sự phục hồi thể chất, trạng thái tinh thần và sự gắn kết của cả hai vợ chồng. Hãy lắng nghe cơ thể, chia sẻ với bạn đời và luôn ưu tiên sự thoải mái và an toàn.
