Chỉ ăn các món "lành" như thịt rang, rau ngót
Một trong những cách kiêng khem phổ biến là việc giới hạn chế độ ăn của bà mẹ chỉ xoay quanh một vài món được cho là "lành" như thịt lợn rang mặn, thịt luộc, rau ngót,… Thực tế khoa học cho thấy quan niệm này là hoàn toàn sai lầm và thiếu căn cứ dinh dưỡng.
Sau sinh, cơ thể mẹ cần một lượng lớn calo và các vi chất dinh dưỡng đa dạng để thực hiện nhiều chức năng quan trọng: chữa lành vết thương cần protein, vitamin C và kẽm; sản xuất sữa mẹ yêu cầu bổ sung khoảng 500 kcal/ngày cùng với chất béo, canxi và vitamin D; và phục hồi sức khỏe tổng thể cần sắt để bù đắp lượng máu đã mất.
Việc chỉ ăn một vài loại thực phẩm lặp đi lặp lại dễ gây thiếu hụt vi chất dinh dưỡng, khiến mẹ mệt mỏi, suy nhược và làm giảm chất lượng sữa. Do đó, bà mẹ nên ăn đủ bốn nhóm chất cơ bản là đạm, béo, tinh bột, vitamin và khoáng chất với đa dạng rau xanh và trái cây.
Chỉ cho mẹ sau sinh ăn thịt lợn là thói quen sai lầm phổ biến
Kiêng hải sản, thịt bò
Nhiều quan niệm truyền thống lo ngại hải sản như tôm, cua, cá và thịt bò sẽ gây ngứa vết thương, làm mủ hoặc có thể gây dị ứng cho em bé thông qua sữa mẹ, dẫn đến việc kiêng tuyệt đối các loại thực phẩm này.
Đây là một trong những kiêng khem gây hại vì nó loại bỏ những nguồn dinh dưỡng không thể thay thế. Thịt bò là nguồn cung cấp sắt dễ hấp thụ và protein chất lượng cao, rất cần thiết để bù máu sau sinh và tái tạo mô. Tương tự, cá và hải sản cung cấp dồi dào axit béo omega-3 (DHA và EPA), đóng vai trò then chốt trong sự phát triển não bộ và thị giác của trẻ. Trứng cũng là một nguồn protein, vitamin D và choline tuyệt vời hỗ trợ quá trình phục hồi.
Trừ trường hợp người mẹ hoặc em bé đã được chẩn đoán tiền sử dị ứng rõ ràng, không có cơ sở khoa học nào để loại bỏ hoàn toàn các thực phẩm giàu dinh dưỡng này khỏi khẩu phần. Mẹ chỉ cần ưu tiên chọn thực phẩm tươi, sạch và nấu chín kỹ để đảm bảo an toàn vệ sinh.
Không nên quá kiêng khem hải sản nếu mẹ không có tiền sử dị ứng
Chỉ uống nước ấm và kiêng tuyệt đối nước lạnh
Việc ép buộc bà mẹ chỉ uống nước đun sôi để nguội còn ấm và cấm uống nước lọc hoặc nước đá lạnh vì sợ "lạnh bụng" hoặc khiến cơ thể "nhiễm lạnh" là một cách kiêng phổ biến nhưng không có cơ sở y học.
Nhu cầu nước của cơ thể mẹ sau sinh là rất cao do phải thải chất lỏng dư thừa và đặc biệt là để sản xuất sữa mẹ. Một phụ nữ cho con bú cần bổ sung khoảng 2.5 đến 3 lít nước mỗi ngày bao gồm nước lọc, nước canh và các loại dịch lỏng khác. Việc kiêng nước lạnh một cách gò bó hoặc bị ép uống quá ít nước có thể gây mất nước, dẫn đến tình trạng táo bón thường gặp, mệt mỏi và làm ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng duy trì nguồn sữa.
Mẹ nên lắng nghe cơ thể và uống đủ nước lọc hoặc nước ấm theo nhu cầu để đảm bảo quá trình trao đổi chất và duy trì nguồn sữa dồi dào.
Kiêng trái cây và rau củ có tính mát
Quan niệm cho rằng các loại rau củ và trái cây tươi như cam, quýt, bưởi, chuối, dưa hấu là "lạnh" hoặc "hàn" theo quan niệm Đông y và có thể gây tiêu chảy cho mẹ hoặc bé, dẫn đến việc kiêng khem rộng rãi các loại thực phẩm này.
Đây là một sai lầm lớn vì nó loại bỏ hai thành phần dinh dưỡng thiết yếu. Thứ nhất, các loại quả như cam quýt là nguồn vitamin C tuyệt vời, chất này không chỉ tăng cường hệ miễn dịch mà còn thúc đẩy quá trình làm lành vết thương và tăng cường hấp thu sắt. Thứ hai, rau xanh và trái cây là nguồn chất xơ dồi dào, giúp mẹ ngăn ngừa táo bón, vấn đề phổ biến và gây khó chịu sau sinh.
Thay vì kiêng khem vô lý, mẹ nên chọn trái cây và rau củ tươi, sạch, ăn ở nhiệt độ phòng, và chỉ nên hạn chế những loại đã biết rõ là gây rối loạn tiêu hóa cá nhân.
Tóm lại, chế độ ăn uống của mẹ sau sinh cần phải dựa trên nguyên tắc cân bằng, đa dạng và đầy đủ dinh dưỡng, ưu tiên thực phẩm giàu protein, sắt, canxi và chất xơ. Việc kiêng khem thái quá theo các hủ tục không chỉ cản trở tốc độ phục hồi thể chất mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý người mẹ.
Bất kỳ sự kiêng cữ nào cũng cần có lý do y tế rõ ràng, không nên vì quan niệm truyền miệng mà loại bỏ các dưỡng chất thiết yếu. Tham vấn ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng là cách tốt nhất để đảm bảo mẹ có một chế độ ăn uống khoa học, giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng và cung cấp nguồn sữa mẹ chất lượng cao cho con.
