Nhưng trong nghi thức xông nhà của người Việt từ xa xưa lại là việc chủ nhà cầm lư hương đốt thảo dược đi khắp các nơi trong nhà để tẩy uế năm cũ chào đón 1 năm mới an lành, xua đi tà khí, thay đổi vận khí, làm ấm cúng trong ngôi nhà.
Dưới đây là các cách xông nhà và công thức thảo mộc thường dùng.
- Phương pháp xông khô
Đốt thảo mộc trực tiếp trên lửa, thảo mộc khô để nguyên miếng (bồ kết, vỏ quế, vỏ bưởi...) hoặc xay nhuyễn thành bột ép thành que nhang (trầm hương) hoặc từng viên hình chóp nhọn, được đốt trên lò than hồng nhỏ hoặc đốt trực tiếp trên viên hoặc nén nhang thảo mộc đó. Có thể đặt một chỗ để hương thơm lan tỏa tự nhiên hoặc cầm mang đi khắp các góc trong nhà để lan tỏa nhanh và sâu hơn. Xông nhà theo cách nguyên tắc từ trên xuống dưới và từ trong ra ngoài.
Hương thơm trong thảo mộc tác động tinh tế đến nhận thức và trực giác, có thể chữa lành và cân bằng tâm. lý
Cách sử dụng: Dùng lư hương hoặc đồ chuyên dụng đựng bồ kết, vỏ quế, bưởi đốt trực tiếp để thảo mộc tạo ra mùi hương. Có nhiều người có điều kiện đốt hương trầm cũng rất thơm.
- Phương pháp xông ướt
Các loại thảo mộc tươi hoặc khô được cho vào nồi cùng với nước lạnh, đậy nắp lại, nấu sôi lên. Khi nước sôi, mở lửa nhỏ, để hé vung cho hơi nước mang theo hương thơm từ từ bay lên phát tán vào không khí
Các loại thảo mộc thường được dùng: Bạc hà, Ngải diệp, Ngũ trảo, Hoắc hương, Đại bi, Vỏ bưởi, Sả, Quế chi, Mùi ta, hương nhu, á bưởi, lá sả....
Ngoài tục xông nhà, tục xông tắm trong ngày 30 Tết cũng là một phong tục đẹp, thiêng liêng của người Việt mỗi khi chuẩn bị đón một năm mới đang đến gần.
Tục xông tắm rất phổ biến ở miền Bắc, cũng là sử dụng các loại thảo mộc, nhưng xông tắm sử dụng cho chính cơ thể con người, với những ý nghĩa tương tự như xông nhà: mang đến sự sạch sẽ, may mắn, tinh thần sảng khoái, chuẩn bị cho năm mới nhiều may mắn, tục nấu lá thơm tắm tất niên như một nghi lễ "dọn mình" trước lúc xuân về.
Xông tắm tất niên hay còn gọi là "tẩy trần, đón may từ xa xưa truyền lại, nghĩa là, rửa sạch đi những nỗi buồn đau năm cũ, sẵn sàng cho một năm mới hanh thông thuận lợi, với ý nghĩa là gột rửa bụi trần, tắm rửa tinh thần, những nỗi buồn phiền còn vương vấn trong tâm tư được trút bỏ.. Một nắm các loại lá có hương thơm: lá mùi già, lá bưởi, lá quế, lá sả, xuyên tâm liên. Không chỉ mang lại mùi thơm và giúp cơ thể được sạch sẽ, kháng khuẩn, phòng ngừa cảm mạo do tiết lạnh đầu xuân.
Người xưa quan niệm mùi thơm của loại nước này sẽ đẩy lùi và rửa sạch những điều không tốt của năm cũ trên thân thể để đón chào năm mới với những điều tốt lành. Nước tắm được nấu từ cây Mùi già, Lá bưởi, Đại bi, Lá quế, Xuyên tâm liên được cha ông ta dùng để tắm thơm cơ thể.
Khi xông tắm hoặc rửa mặt bằng nước nấu từ thảo mộc, con người luôn có một cảm giác thư thái, dễ chịu, tạo cảm giác tinh khiết, nhẹ nhàng, tinh thần phấn chấn, tỉnh táo, tẩy trừ hết bụi bặm, những điều không may mắn của năm cũ để đón năm mới đến với một sự sạch sẽ, thanh khiết. Nước thơm ấm ngấm vào da thịt, hương thoang thoảng còn vương vấn trên cơ thể.
Cách sử dụng: Dùng 1 nắm lá các loại. Đậy vung đun sôi 5 phút để ra hết dược chất. Đun khoảng 2-3 lít nước rồi pha đủ ấm trước khi rửa mặt.
Xông thảo mộc là phong tục đẹp có từ lâu đời, giúp nhà cửa cũng như con người chuẩn bị chào đón năm mới nhiều sức khỏe và may mắn.
Hương thơm trong thảo mộc tác động tinh tế đến nhận thức và trực giác, có thể chữa lành và cân bằng tâm lý. Ngoài ra, về ý nghĩa tâm linh trong dân gian một số loại thảo mộc có thể trừ ám chướng tà ma. Khi xông thảo mộc, các phần tử siêu nhỏ của tinh dầu dễ dàng thâm nhập vào da, phổi rồi qua mao mạch vào hệ thống tuần hoàn. Tinh dầu có chứa kháng sinh, lại có tác dụng chống nấm mốc, xua đuổi côn trùng, giúp diệt khuẩn trong không khí, tẩy uế mà còn tốt và dễ chịu cho hô hấp.
