Ngày 2/7, TS.BS Lê Quốc Hùng - Trưởng Khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, trong 18 tháng qua, Bệnh viện Chợ Rẫy đã tiếp nhận 17 trường hợp mắc bệnh viêm não tự miễn NMDAR – một loại bệnh hiếm gặp nguy hiểm, có thể gây tử vong. Đặc biệt, đây là căn bệnh có chi phí điều trị tốn kém, trung bình một ca bệnh là khoảng 1 tỷ đồng, thời gian điều trị trung bình là 6 tuần.
Cũng theo TS.BS Lê Quốc Hùng, có khoảng 50% trong tổng số bệnh nhân nữ mắc bệnh này có liên quan đến u quái buồng trứng.
Bệnh nhân điều trị viêm não tự miễn tại Khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy. Ảnh: Văn Đạt
Mới đây, Khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy tiếp nhận một nữ bệnh nhân 17 tuổi, nhập viện trong tình trạng co giật, hôn mê. Bệnh nhân được xác định mắc bệnh viêm não tự miễn NMDAR.
Trước đó, nữ bệnh nhân này phát hiện có u quái buồng trứng tại Bệnh viện Hùng Vương (TPHCM). Tuy nhiên, do bệnh nhân đang đi học, gia đình nghĩ là u bình thường nên không thực hiện phẫu thuật cắt bỏ khối u ngay.
Sau một thời gian, bệnh nhân bắt đầu lên cơn co giật, hôn mê và được đưa đến Bệnh viện Chợ Rẫy.
Tại Bệnh viện Chợ Rẫy, các bác sĩ xác định bệnh nhân bị viêm não tự miễn NMDAR. Bệnh nhân được tiến hành thay huyết tương, lọc máu ngoài cơ thể, phẫu thuật 3 lần để loại bỏ các khối u buồng trứng. Hiện, bệnh nhân đã qua cơn nguy kịch, diễn tiến dần tốt lên nhưng vẫn đang tiếp tục theo dõi, điều trị.
Bác sĩ Lê Quốc Hùng cho biết thêm, ngoài trường hợp trên, từ năm 2023 đến nay, Bệnh viện Chợ Rẫy tiếp nhận 17 ca bệnh viêm não tự miễn NMDAR khác, trong đó có 12 bệnh nhân nữ. Hầu hết bệnh nhân mắc bệnh ở độ tuổi còn rất trẻ, trung bình chỉ 23 tuổi. Do bệnh dễ nhầm lẫn sang các bệnh lý tâm thần nên nhiều trường hợp không chẩn đoán đúng bệnh, đến khi chuyển lên Bệnh viện Chợ Rẫy đã rơi vào tình trạng nặng, hôn mê, co giật (82% bệnh nhân) dẫn tới việc điều trị khó khăn, phức tạp.
Các bác sĩ nhận định, đây là bệnh lý hiếm gặp nhưng vô cùng nguy hiểm, có thể tử vong nếu không được chẩn đoán đúng và điều trị kịp thời. Trong 17 ca bệnh điều trị tại Bệnh viện Chợ Rẫy trong 18 tháng qua có 9 trường hợp được điều trị khỏi bệnh, 4 trường hợp tử vong. Hiện, Bệnh viện Chợ Rẫy đang điều trị cho 4 trường hợp.
Trước Bệnh viện Chợ Rẫy, trong hai năm 2015 và 2016, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TPHCM cũng báo cáo về 9 trường hợp bệnh nhân mắc bệnh lý viêm não tự miễn NMDAR. Các ca bệnh này đều được chuyển đến từ các bệnh viện chuyên khoa tâm thần và chỉ có 4 trường hợp bình phục hoàn toàn.
Theo TS.BS Lê Quốc Hùng, triệu chứng của bệnh lý viêm não tự miễn NMDAR là người bệnh có hành bi bất thường, rối loạn chức năng ngôn ngữ, co giật, rối loạn vận động, rối loạn tri giác, lơ mơ, lú lẫn và hôn mê. Chính vì thế, khi khởi phát bệnh, bệnh nhân thường bị chẩn đoán nhầm sang bệnh lý tâm thần.
Bệnh viêm não tự miễn NMDAR mới được phát hiện trên thế giới từ năm 2007 và hiện ghi nhận khoảng 1.500 ca. Tại Việt Nam, trong những năm qua bắt đầu ghi nhận một số ca bệnh được điều trị tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương và Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TPHCM.
Cũng theo TS.BS Lê Quốc Hùng, bệnh viêm não tự miễn MNDAR phải điều trị trong thời gian khá dài, sử dụng nhiều biện pháp kỹ thuật cao như thở máy, lọc máu ngoài cơ thể, thay huyết tương, phẫu thuật khối u… vì thế chi phí điều trị trung bình lên đến 1 tỷ đồng/ca.
Qua các trường hợp nhập viện tại Bệnh viện Chợ Rẫy, các bác sĩ phát hiện viêm não tự miễn NMDAR thường gặp ở phụ nữ trẻ, đặc biệt ở người có u quái buồng trứng. Tỷ lệ tử vong rất cao (gần như 100%) nếu không được chẩn đoán và điều trị phù hợp. Việc điều trị rất khó khăn phức tạp, chi phí cao nếu bệnh nhân đã rơi vào tình trạng nặng.
Do vậy, bác sĩ khuyến cáo phụ nữ được phát hiện u buồng trứng cần phải tầm soát kháng thể NMDA. Bên cạnh đó, người dân cần chú ý phát hiện sớm căn bệnh hiếm này. Cụ thể, khi người thân có tình trạng thay đổi thói quen, tinh thần, giảm trí nhớ mà không rõ lý do hay có vận động bất thường không chủ ý, lên cơn co giật không rõ lý do cần đưa đến cơ sở y tế chuyên khoa điều trị kịp thời, tránh nguy cơ tử vong.
