Người bác sĩ giản dị và đam mê nghiên cứu
Quá trình sinh sống, làm việc ở Khánh Hòa, năm 1914, trong một lần lên thăm núi Hòn Bà, bác sĩ Yersin thấy ấn tượng với ngọn núi này nên quyết định dựng căn nhà gỗ 2 tầng để sinh sống và nghiên cứu khoa học.
Tượng thờ bác sĩ Yersin được đặt trang trọng trước nhà ông ở Hòn Bà.
Hòn Bà là ngọn núi cao hơn 1.500m so với mực nước biển, khí hậu quanh năm mát mẻ, trên núi có hàng trăm loài thực vật quý.
Một số tư liệu, hình ảnh còn lưu lại cho thấy, dù điều kiện khó khăn đủ bề nhưng bác sĩ Yersin hàng đêm vẫn miệt mài nghiên cứu về các cây thuốc quý dưới ánh đèn dầu leo lét trong căn nhà gỗ ở Hòn Bà. Giữa bốn bề núi rừng hoang vắng, không bóng người nhưng vị bác sĩ vĩ đại này vẫn vui vẻ, miệt mài làm việc.
Theo Hội ái mộ bác sĩ Yersin (Khánh Hòa), nhiều hiện vật trong căn nhà gỗ của bác sĩ Yersin ở Hòn Bà phản ánh rõ nét cuộc sống giản dị, đầy đam mê với y học của ông như bộ bàn ghế đá tiếp khách, chiếc giường nhỏ, chiếc đèn dầu cổ, vườn thuốc quý do chính tay ông trồng.
Chiếc giường giản dị của bác sĩ Yersin tại nhà ông ở Hòn Bà.
Một trong những cây thuốc bác sĩ Yersin đã tìm ra, nhân rộng, ươm xanh trên núi Hòn Bà là canhkina. Sau khi nghiên cứu và biết loại cây này có thể chiết xuất chất để làm thuốc điều trị bệnh sốt rét, bác sĩ Yersin đã tự tay vỡ vạc nhiều mảnh đất để trồng. Đồng thời, ông còn thuê, nhờ một số người dân đi phương hỗ trợ.
Cũng chính những năm tháng ở Hòn Bà, bác sĩ Yersin đã miệt mài hướng dẫn cho những cư dân dưới chân núi biết trân trọng, giữ gìn những loài gỗ quý, thuốc quý, bởi theo bác sĩ Yersin, đó chính là những thứ vô giá mà thiên nhiên ban tặng cho đời sống con người.
Mãi ghi nhớ công ơn người bác sĩ vĩ đại
Để tưởng nhớ bác sĩ Yersin, những người ái mộ ông cùng chính quyền địa phương đã chạm khắc một tượng lớn, bằng đá quý, đặt ngay trước căn nhà gỗ của ông ở Hòn Bà. Đồng thời, năm 2023, Bộ trưởng Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch đã quyết định công nhận căn nhà này là di tích quốc gia.
Ngày càng nhiều bác sĩ, người dân đến tham quan nhà của bác sĩ Yersin ở Hòn Bà.
Hiện nay, rất nhiều du khách, các y bác sĩ thường xuyên đến thăm nhà làm việc của bác sĩ Yersin ở Hòn Bà, nhất là trong các dịp ngày lễ, ngày Thầy thuốc Việt Nan.
Bác sĩ Nguyễn Thị Hà (BVĐK Khánh Hòa) chia sẻ, mỗi lần lên thăm nhà làm việc của bác sĩ Yersin ở Hòn Bà, tôi rất xúc động và thêm phần kính trọng ông. Đặc biệt, khi nhìn vào không gian làm việc đầy khó khăn của ông. Từ đó, trong lòng những người bác sĩ trẻ như chúng tôi trỗi dậy khát khao nghiên cứu và tận tình phục vụ cho y học theo tấm gương bác sĩ Yersin.
Phần trang trọng nhất trong nhà bác sĩ Yersin ở Hòn Bà được dùng để lập bàn thờ ông.
Bác sĩ Yersin (sinh năm 1863, tại bang Vaud, Thụy Sỹ), ông vừa là bác sĩ vừa là nhà khoa học nghiên cứu về vi khuẩn học, thiên văn học, nông học...
Năm 1891, bác sĩ Yersin đến Khánh Hòa và chọn nơi đây làm quê hương thứ hai của mình. Từ Khánh Hòa, bác sĩ Yersin còn rong ruổi đến các vùng đất khác để thám hiểm, nghiên cứu. Năm 1893, bác sĩ Yersin khám phá ra cao nguyên Lâm Viên và đề nghị thành lập TP. Đà Lạt (Lâm Đồng). Bác sĩ Yersin cũng là người sáng lập ra Viện Pasteur Hà Nội; Viện Pasteur Đà Lạt; Viện Pasteur Nha Trang; Hiệu trưởng Trường Y khoa Đông Dương (nay là Đại học Y Hà Nội); Viện trưởng danh dự Viện Pasteur Paris…
Ngày 1/3/1943, ông mất tại Khánh Hòa và theo di nguyện của ông, mộ phần của ông được đặt tại Suối Dầu (Cam Lâm, Khánh Hòa). Năm 2013, Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam truy tặng bác sĩ Yersin là công dân danh dự Việt Nam.
Hiện nay các đơn vị được giao quản lý căn nhà của bác sĩ Yersin ở Hòn Bà thường xuyên đón các đoàn khách đến tham quan.
