Khi niềm tự hào biến thành rủi ro tiềm ẩn
Các chuyên gia an ninh mạng liên tục cảnh báo rằng bảng điểm, giấy khen chứa nhiều thông tin nhạy cảm như họ tên đầy đủ, ngày sinh, tên trường, lớp học, thậm chí cả mã số học sinh. Việc công khai những thông tin này có thể tạo cơ hội cho kẻ xấu lợi dụng để mạo danh, lừa đảo, hoặc nguy hiểm hơn là tiếp cận trực tiếp với trẻ em với mục đích xấu (bắt cóc, xâm hại).
Trao đổi về vấn đề này, ông Phạm Anh Đới - Chủ tịch Học viện Agile, chuyên gia công nghệ thông tin cảnh báo: "Bảng điểm hay bất kỳ tài liệu cá nhân nào chứa thông tin như tên đầy đủ, ngày sinh, tên trường, lớp học đều là 'mồi ngon' cho các đối tượng xấu. Chỉ cần vài mảnh ghép thông tin nhỏ nhặt, kẻ gian có thể tổng hợp để xây dựng hồ sơ giả mạo, thực hiện các hành vi lừa đảo, hoặc nguy hiểm hơn là tiếp cận trực tiếp với trẻ qua các chiêu trò tinh vi. Cha mẹ cần ý thức rằng, một khi thông tin đã lên mạng, rất khó kiểm soát việc nó sẽ được sử dụng như thế nào". Ông cũng so sánh hành động này với việc "phóng một ảnh to kèm toàn bộ thông tin cá nhân của con và treo trước cửa nhà" - một hình ảnh trực quan đầy cảnh báo.
Áp lực tâm lý: Cái giá vô hình của sự khoe khoang
Không chỉ dừng lại ở rủi ro an ninh mạng, việc công khai thành tích còn có thể gây ra những tổn thương tâm lý sâu sắc cho trẻ. Trẻ có thể cảm thấy áp lực nặng nề để duy trì hoặc vượt qua những kỳ vọng đã được "công bố". Nỗi sợ làm cha mẹ thất vọng có thể dẫn đến căng thẳng, lo âu, thậm chí là chán ghét việc học. Đặc biệt, ở lứa tuổi thiếu niên, một số trẻ có thể khó chịu hoặc xấu hổ khi thông tin cá nhân và thành tích của mình bị công khai mà không có sự đồng ý.
Theo các chuyên gia, cha mẹ cần cẩn trọng khi khoe bảng điểm, giấy khen của con trên mạng xã hội. Thông tin cá nhân có thể bị lộ, gây ra những nguy cơ không ngờ cho trẻ.
ThS. Vũ Diễm (Trường phổ thông quốc tế Kinh Bắc), một chuyên gia tâm lý có kinh nghiệm phân tích: "Việc công khai điểm số của con cái trên mạng xã hội, dù xuất phát từ tình yêu thương, có thể vô tình đặt trẻ vào một 'chiếc lồng vàng' của áp lực thành tích. Trẻ sẽ cảm thấy cần liên tục chứng minh bản thân, và khi không đạt được kỳ vọng, cảm giác thất bại có thể rất nặng nề, dẫn đến lo âu, tự ti hoặc chán ghét việc học. Điều này đặc biệt đúng với những trẻ ở giai đoạn dậy thì, khi sự tự nhận thức và hình ảnh bản thân đang hình thành".
Bà Diễm cũng nhấn mạnh thêm một khía cạnh quan trọng: "Hơn nữa, việc cha mẹ quá tập trung vào việc khoe khoang bảng điểm có thể khiến trẻ hình thành một tư duy chỉ hướng đến thành tích mà bỏ quên quá trình. Điều quan trọng hơn cả là việc con được truyền cảm hứng học tập, có sự đam mê khám phá, phát triển kỹ năng mềm, và trở thành một cá nhân có đạo đức, biết cách đối mặt với thất bại. Điểm số chỉ là một phần nhỏ trong bức tranh phát triển toàn diện của một đứa trẻ".
Làm thế nào để thể hiện niềm tự hào một cách an toàn và ý nghĩa?
Các chuyên gia gợi ý những cách tiếp cận tinh tế hơn để cha mẹ có thể thể hiện niềm tự hào mà vẫn bảo vệ con:
Khen ngợi trực tiếp và riêng tư: Lời khen ngợi chân thành từ cha mẹ trong không gian ấm cúng của gia đình là điều giá trị và có ý nghĩa nhất đối với con, giúp con cảm thấy được ghi nhận một cách thực chất.
Chia sẻ niềm vui một cách tổng quát: Nếu vẫn muốn chia sẻ lên mạng xã hội, hãy tập trung vào sự nỗ lực, cố gắng và hành trình trưởng thành của con, thay vì con số điểm cụ thể. Ví dụ: "Mẹ rất tự hào về sự chăm chỉ và tiến bộ của con trong học kỳ này!"
Gia đình là nơi an toàn nhất: Biến ngôi nhà thành không gian nơi con có thể thoải mái chia sẻ mọi thành công và thất bại mà không sợ bị phán xét hay bị "công khai" ngoài ý muốn.
Tham khảo ý kiến của con: Tôn trọng quyền riêng tư của con, đặc biệt với những đứa trẻ lớn hơn, là rất quan trọng để xây dựng lòng tin và sự tự trọng cho trẻ.
ThS. Vũ Diễm đúc kết: "Việc chia sẻ thành tích học tập của con lên mạng xã hội là một con dao hai lưỡi. Mặc dù xuất phát từ niềm tự hào chính đáng, nhưng nếu không cẩn trọng, hành động này có thể vô tình đặt con vào những rủi ro về an toàn thông tin và áp lực tâm lý không đáng có. Cha mẹ nên là người bảo vệ thông tin và tâm hồn con, thay vì biến chúng thành 'tài sản' để thể hiện trên không gian mạng. Hãy để tình yêu thương và sự tôn trọng quyền riêng tư dẫn lối, thay vì chạy theo những hào nhoáng nhất thời trên mạng xã hội".
