Viêm niệu đạo ở nam giới (người đã trưởng thành) do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó do vi khuẩn chiếm một tỉ lệ đáng kể.
Nói đến viêm niệu đạo ở nam giới, người ta thường nghĩ là do vi khuẩn lậu (N. gonorrhoeae), nhưng thực tế có nhiều trường hợp không phải do vi khuẩn lậu gây nên.
Căn nguyên gây viêm niệu đạo
Niệu đạo là một bộ phận của đường tiểu (đường tiết niệu), một ống dài nối từ bàng quang (bọng đái) ra lỗ sáo (lỗ đái) đi ra ngoài. Niệu đạo có chức năng dẫn nước tiểu từ bàng quang đi ra ngoài và đồng thời cũng đóng vai trò dẫn tinh dịch từ túi tinh ra ngoài khi có hiện tượng xuất tinh. Khi niệu đạo viêm sẽ ảnh hưởng đến bài xuất nước tiểu, tinh dịch và có thể để lại những biến chứng bất lợi cho người bệnh.
Ảnh minh họa. nguồn: internet
Nam giới có thể bị viêm niệu đạo do tắm, sử dụng một số loại xà phòng không thích hợp hoặc do tác động của chất diệt tinh trùng có ở bao cao su (với người sử dụng bao cao su trong sinh hoạt tình dục) gây nên hiện tượng kích ứng, dị ứng làm đau, ngứa, khó chịu. Một số trường hợp niệu đạo bị viêm do tác động cơ học như nong niệu đạo, đặt ống thông tiểu sau phẫu thuật đường tiểu, thăm dò bàng quang hoặc sau tán sỏi… Đáng lo ngại nhất trong viêm niệu đạo là do tác động của vi khuẩn, vi nấm, trong đó vi khuẩn chiếm tỉ lệ cao hơn cả. Một số vi khuẩn như E.coli, tụ cầu da (S. epidermidis), tụ cầu hoại sinh (S. saprophyticus) có thể có ở bộ phận ngoài của đường sinh dục nam giới như do hẹp bao quy đầu, vệ sinh kém rãnh quy đầu, từ đó vi khuẩn đi vào niệu đạo gây viêm niệu đạo.
Đối với nam giới đã có quan hệ tình dục với bạn tình, gái mại dâm hoặc vợ bị mắc bệnh do vi khuẩn lậu hoặc do vi khuẩn khác như Chlamydia hoặc Mycoplasma thì rất dễ dàng mắc hội chứng lậu. Trong bệnh lậu (hội chứng lậu) thường có 2 loại: cấp tính và mạn tính.
Hội chứng lậu cấp tính thường xảy ra sau từ 3 - 5 ngày sau khi quan hệ tình dục với người có mầm bệnh lậu hoặc Chlamydia hoặc Mycoplasma. Biểu hiện sớm nhất là đau, ngứa ở lỗ sáo, có cảm giác nóng rát, bỏng khi đi tiểu; niêm mạc ở lỗ sáo sưng, tấy đỏ; đồng thời niêm mạc niệu đạo xuất tiết dịch nhầy, mủ có màu vàng xanh (đôi khi có máu kèm theo). Những ngày đầu chất nhầy, mủ chảy ra thường xuyên, sau đó gián đoạn và thường chảy ra vào các buổi sáng, khi vừa mới ngủ dậy. Người bệnh đái khó, đau, rát, buốt, đái rắt và nóng rát vùng tầng sinh môn, nhiều trường hợp khi quan hệ tình dục, lúc xuất tinh đau và có máu kèm với tinh dịch. Tuy vậy cũng có một tỉ lệ thấp (khoảng 10%), mặc dù người bệnh có nhiễm vi khuẩn lậu hoặc vi khuẩn Chlamydia hoặc Mycoplasma nhưng triệu chứng rất nghèo nàn, thậm chí không có triệu chứng gì điển hình cho nên người bệnh dễ bỏ qua. Một số trường hợp lại chủ quan không đi khám bệnh, tự mua thuốc điều trị cho nên bệnh không khỏi và trở thành mạn tính.
Hội chứng lậu mạn tính thường hay đau bụng dưới hoặc nóng rát tầng sinh môn, tiểu rắt, thỉnh thoảng thấy nước tiểu đục (mủ) và đặc biệt sáng sớm lúc mới ngủ dậy thường có chất nhầy như nhựa chuối chảy ra ở lỗ sáo, ra quần lót.
Chẩn đoán
Để chẩn đoán viêm niệu đạo ở nam giới cần xét nghiệm chất nhầy, mủ lúc sáng sớm lúc vừa ngủ dậy. Người bệnh phải đến khoa xét nghiệm của cơ sở y tế để lấy bệnh phẩm là tốt nhất. Đối với bệnh viêm niệu đạo cấp do vi khuẩn lậu thì hầu hết nhuộm Gram soi tìm vi khuẩn có thể xác định được (với điều kiện lấy bệnh phẩm đúng).
Đối với viêm niệu đạo do các vi khuẩn khác thì cần nuôi cấy chất nhầy, mủ (ngay cả đối với vi khuẩn lậu, nếu nhuộm Gram không thấy vi khuẩn cũng phải nuôi cấy). Với trường hợp viêm niệu đạo không do vi khuẩn lậu hoặc tạp khuẩn mà do hoặc là Chlamydia hoặc là Mycoplasma thì việc xác định phức tạp hơn rất nhiều, bởi vì Chlamydia chưa nuôi cấy được trên môi trường nhân tạo, còn Mycoplasma thì môi trường nhân tạo để nuôi cấy chúng rất hiếm. Với 2 loại vi khuẩn này muốn xác định chắc chắn cần thực hiện phản ứng sinh học phân tử khuếch đại gien PCR (Polymerase Chain Reaction). Đây là phản ứng có thể áp dụng để chẩn đoán chính xác cho cả vi khuẩn lậu. Nhược điểm của phương pháp này là giá thành còn cao và không phải phòng xét nghiệm vi sinh y học nào cũng thực hiện được. Tuy vậy, đây là một phả ứng có độ nhạy rất cao và độ chính xác rất lớn.
Phòng bệnh
Nam giới để không mắc viêm niệu đạo cần vệ sinh sạch sẽ bộ phận sinh dục ngoài hàng ngày. Nếu bị hẹp bao quy đầu cần đi khám để có hướng giải quyết tốt. Khi nghi mắc bệnh viêm niệu đạo cần đi khám bệnh càng sớm càng tốt, nhất là nghi do nhiễm trùng để xác định nguyên nhân, thuận lợi cho việc điều trị có hiệu quả cao, tránh biến chứng (vì điều trị viêm niệu đạo do vi khuẩn lậu và các vi khuẩn khác có khác nhau). Không quan hệ tình dục bừa bãi và nên một vợ, một chồng.
