1. Tổng quan bệnh tiêu chảy cấp do Rotavirus
Tiêu chảy cấp do Rotavirus là gì?
Tiêu chảy cấp do Rotavirus là bệnh tiêu chảy cấp tính ở trẻ nhỏ do Rotavirus gây nên. Rotavirus là nguyên nhân phổ biến nhất gây tiêu chảy cấp, có thể gây tử vong ở trẻ nhỏ.
Tiêu chảy cấp do rotavirus thường có những biểu hiện điển hình như tiêu chảy, nôn ói, đau bụng, dẫn đến mất nước, rối loạn điện giải, có thể tử vong.
Bệnh tiêu chảy cấp do rotavirus xảy ra nhiều nhất ở trẻ em dưới 5 tuổi, thường phân bố ở các nước có khí hậu ôn đới và bệnh xảy ra theo mùa, nhất là vào mùa đông-xuân, còn ở những nước nhiệt đới, bệnh xảy ra quanh năm.
Tiêu chảy cấp do Rotavirus là bệnh tiêu chảy cấp tính ở trẻ nhỏ do Rotavirus gây nên.
2. Nguyên nhân gây bệnh tiêu chảy cấp do Rotavirus
Nguyên nhân gây bệnh là do virus mang tên Rotavirus. Đây là virus có khả năng tồn tại bền vững trong môi trường, có thể sống hàng giờ ở trên bàn tay và trên các bề mặt rắn. Đặc biệt, rotavirus có thể sống ổn định và gây ra bệnh khi sống trong phân 1 tuần.
3. Triệu chứng bệnh tiêu chảy cấp do Rotavirus
Sau khi bị lây nhiễm từ nguồn bệnh khoảng 1-2 ngày, trẻ biểu hiện các triệu chứng sau:
- Nôn ói: xuất hiện đầu tiên, trước khi có tiêu chảy từ 6- 12 giờ, kéo dài trong 2- 3 ngày. Trẻ nôn rất nhiều, sau đó bớt dần và tiếp theo đến tiêu chảy.
- Tiêu chảy: đi phân lỏng toàn nước, trắng đục như nước vo gạo, có thể nhầy và không có máu, mùi tanh. Tiêu chảy tăng dần những ngày sau đó, kéo dài trong khoảng thời gian 3-7 ngày. Có thể kèm theo sốt, đau bụng, ho, chảy mũi.
- Dấu hiệu mất nước: khô môi, mắt trũng, khát nhiều, lì bì hay kích thích vật vã, quấy khóc, khám thấy dấu véo da mất nhanh/ mất chậm/ mất rất chậm, thóp trũng… Trẻ có nguy cơ bị suy kiệt nếu không được điều trị kịp thời.
- Nhiễm toan chuyển hóa: thở mạnh, sâu, môi đỏ.
- Dấu hiệu hạ Kali: chướng bụng, liệt ruột cơ năng, loạn nhịp tim, nhược cơ toàn thân.
- Trẻ dễ bị sụt cân và suy dinh dưỡng do bị mất nước nặng.
Rất đông bệnh nhân điều trị tiêu chảy rota tại bệnh viện Sản Nhi Nghệ An.
4. Đường lây truyền tiêu chảy cấp do Rotavirus
Phân của trẻ em mắc bệnh tiêu chảy cấp do Rotavirus hoặc người bình thường nhưng có mang trong mình virus rota sẽ là nguồn gây ô nhiễm môi trường, nhất là môi trường nước, có thể là những vật dụng tiếp xúc xung quanh. Virus Rota lây truyền cho trẻ em qua đường phân-miệng
5. Các biện pháp chẩn đoán bệnh tiêu chảy cấp do Rotavirus
Để chẩn đoán bệnh tiêu chảy cấp do rotavirus ở trẻ em, cần dựa vào những triệu chứng lâm sàng và các kỹ thuật cận lâm sàng:
5.1 Lâm sàng
Trẻ có các triệu chứng nôn, tiêu chảy, sốt, đau bụng, có thể ho và chảy nước mũi. Trẻ có thể có dấu mất nước, nhiễm toan chuyển hóa và hạ kali máu.
5.2 Cận lâm sàng
Có 3 nhóm xét nghiệm chính để chẩn đoán bệnh là:
- Chẩn đoán nhanh phát hiện virus hoặc kháng nguyên: lấy mẫu phân trong tuần đầu của bệnh hoặc hút dịch tá tràng, lấy huyết thanh rồi dùng kỹ thuật hiển vi điện tử, miễn dịch huỳnh quang trực tiếp, miễn dịch phóng xa, ELISA...
- Chẩn đoán phát hiện ARN của virus rota: lấy mẫu phân trong tuần lễ đầu của bệnh hoặc hút dịch tá tràng, lấy huyết thanh và dùng kỹ thuật PCR để thực hiện xét nghiệm.
- Chẩn đoán huyết thanh học: lấy máu tĩnh mạch và chắt lấy huyết thanh để làm xét nghiệm (hầu như không sử dụng).
Rotavirus là nguyên nhân phổ biến nhất gây tiêu chảy cấp, có thể gây tử vong ở trẻ nhỏ.
6. Các biện pháp điều trị bệnh tiêu chảy cấp do Rotavirus
Điều trị tiêu chảy cấp do Rotavirus:
- Bù dịch bằng đường uống hoặc truyền tĩnh mạch: sử dụng Oresol theo hướng dẫn của bác sĩ. Nếu không có oresol, nước lọc, nước hoa quả không đường, nước cháo loãng có thể dùng thay thế tạm thời. Tuyệt đối không dùng nước ngọt, Oresol đóng chai có nồng độ điện giải không đúng tiêu chuẩn.
- Tiếp tục cho trẻ ăn đầy đủ các chất dinh dưỡng phù hợp với độ tuổi.
- Tuyệt đối không dùng thuốc cầm tiêu chảy cho trẻ vì sẽ làm giảm nhu động ruột gây liệt ruột làm ứ phân.
- Điều trị triệu chứng: thuốc hạ sốt, thuốc giảm nôn…
