Sự xuất hiện và hiệu quả thực chiến của hai loại tên lửa hành trình Kalibr-NK và Uran (Kh-35) đã chứng minh rằng Nga vẫn là một cường quốc quân sự đáng gờm, sở hữu trình độ công nghệ và khả năng sáng tạo không thể xem thường.
'Nắm đấm tầm xa' Kalibr-NK
Được phát triển từ những năm 1990 sau khi Liên Xô tan rã, Kalibr-NK là loại tên lửa hành trình phóng từ tàu chiến, được tối ưu hóa để tấn công mặt đất tầm xa.
Phóng tên lửa hành trình Kalibr từ tàu khu trục Đô đốc Golovko của Hạm đội Phương Bắc. (Nguồn: RIA Novosti)
Với tầm bắn lên tới hơn 2.000 km, đầu đạn nặng khoảng 540 kg, Kalibr-NK có thể mang cả đầu đạn thường lẫn hạt nhân. Điều khiến nó trở nên nguy hiểm là khả năng bay cực thấp sát mặt đất hoặc mặt biển, kết hợp dẫn đường quán tính và vệ tinh GLONASS, giúp né tránh radar và đánh trúng mục tiêu với độ chính xác cao.
Kalibr-NK có thể triển khai từ nhiều loại tàu chiến hiện đại của Nga như khinh hạm Đô đốc Gorshkov, tàu hộ tống Buyan-M, lớp Gepard, thậm chí còn có biến thể đặc biệt giấu trong container để phóng từ xe tải hoặc tàu chở hàng.
Tên lửa này không chỉ là lý thuyết trên giấy. Năm 2015, từ biển Caspi, hải quân Nga đã phóng 26 quả Kalibr-NK tấn công thẳng vào các căn cứ của IS ở Syria cách xa gần 1.500 km, khiến thế giới bất ngờ.
Trong chiến sự Ukraine, Kalibr-NK tiếp tục được sử dụng để tấn công các trung tâm chỉ huy, kho đạn và cảng biển của Kiev, trong đó có những đợt tập kích vào Odessa và Vinnytsia.
'Dao găm chống hạm' Uran
Trái ngược với Kalibr-NK chuyên tấn công chiến lược, Uran (Kh-35) lại là "dao găm chống hạm" gọn nhẹ nhưng nguy hiểm. Loại tên lửa này được Liên Xô bắt tay thiết kế từ những năm 1970 để thay thế dòng P-15 Termit cũ kỹ, chính thức phục vụ trong hải quân Nga từ năm 2003. Với giá thành chỉ khoảng 500.000 USD mỗi quả (theo ước tính năm 2010), Uran trở thành lựa chọn tiết kiệm nhưng hiệu quả cho các trận đánh trên biển.
Kh-35 mang đầu đạn nổ mạnh nặng khoảng 145 kg, có tốc độ cận âm và tầm bắn ban đầu khoảng 130 km, sau nâng cấp lên hơn 300 km ở phiên bản Kh-35U ra mắt năm 2015. Điểm đáng sợ nhất của Uran là khả năng bay cực thấp, chỉ từ 4 đến 15 mét so với mặt biển, khiến radar đối phương gần như không thể phát hiện kịp.
Loại tên lửa này có thể phóng từ nhiều nền tảng khác nhau, từ máy bay Su-35, Su-57, trực thăng Ka-52, tàu chiến, cho tới các hệ thống phòng thủ bờ biển Bal-E có thể khai hỏa đồng loạt tới 32 quả.
Uran không chỉ phục vụ trong quân đội Nga mà còn được xuất khẩu, trong đó Ấn Độ là một trong những khách hàng đầu tiên. Trong chiến sự ở Ukraine, Kh-35 đã xuất hiện trong vai trò chống hạm và phòng thủ bờ biển.
Điểm đặc biệt nằm ở sự bổ trợ giữa hai loại vũ khí này. Kalibr-NK với tầm bắn hàng nghìn kilômét tạo ra sức mạnh chiến lược, có thể tấn công vào hạ tầng quân sự và mục tiêu trọng yếu từ khoảng cách an toàn. Trong khi đó, Uran với tầm bắn ngắn hơn nhưng linh hoạt và giá rẻ lại phù hợp cho những trận đánh chiến thuật, hạ gục tàu chiến hoặc mục tiêu di động.
Sự kết hợp giữa Kalibr và Uran đã giúp hải quân Nga xây dựng một lưới tấn công – phòng thủ nhiều tầng, vừa có "cú đấm chiến lược" vừa có "dao găm chiến thuật" sẵn sàng tung đòn khi cần.
Việc Nga liên tục thử nghiệm, phóng thử và sử dụng hai loại tên lửa này trong các cuộc chiến ở Syria, Ukraine hay trong những cuộc tập trận lớn ở Thái Bình Dương cho thấy rõ ràng một điều: Moscow không chỉ dựa vào kho năng lượng khổng lồ hay vũ khí hạt nhân để khẳng định vị thế.
