Những năm gần đây, trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành công cụ quan trọng trong nhiều lĩnh vực y học, từ chẩn đoán hình ảnh, tim mạch đến giải phẫu bệnh.
Tại Việt Nam, nhóm nghiên cứu của GS.TS Nguyễn Hữu Sáu – Phó Giám đốc Bệnh viện Da liễu Trung ương và cộng sự đã đạt bước tiến mới khi tiên phong nghiên cứu phát triển hệ thống AI hỗ trợ chẩn đoán vảy nến, viêm da cơ địa và ung thư da. Đây là ba bệnh phổ biến, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống, trong khi nguồn nhân lực da liễu tại tuyến cơ sở vẫn còn hạn chế.
GS.TS Nguyễn Hữu Sáu – Phó Giám đốc Bệnh viện Da liễu Trung ương chia sẻ về "Nghiên cứu phát triển hệ thống trí tuệ nhân tạo trong hỗ trợ chẩn đoán bệnh vảy nến, viêm da cơ địa và ung thư da tại Việt Nam".
Xây dựng kho dữ liệu hình ảnh da liễu lớn nhất trong nước
Chia sẻ bên lề Hội nghị Da liễu Toàn quốc Thường niên 2025 và Hội nghị Nghiên cứu Da liễu Việt Nam lần III, GS.TS Nguyễn Hữu Sáu – Phó Giám đốc Bệnh viện Da liễu Trung ương cho biết, da liễu là chuyên ngành có lợi thế đặc biệt để ứng dụng AI nhờ hệ thống hình ảnh lâm sàng phong phú, dễ ghi nhận bằng hình ảnh. Trong khi đó, nhiều địa phương thiếu bác sĩ chuyên khoa, bệnh nhân buộc phải di chuyển xa để khám, gây áp lực lên các bệnh viện tuyến trung ương.
Những trải nghiệm từ mô hình Teledermatology tại Pháp và thực tế quá tải bệnh nhân tại Việt Nam nhiều năm qua đã khiến nhóm nghiên cứu nhận ra sự cần thiết phải nghiên cứu ứng dụng công nghệ để hỗ trợ chẩn đoán, giảm gánh nặng cho hệ thống y tế và tăng khả năng tiếp cận cho người dân.
Đến năm 2017, khi môi trường công nghệ trong nước phát triển và đội ngũ kỹ sư AI trưởng thành hơn, đề tài "Nghiên cứu phát triển hệ thống trí tuệ nhân tạo trong hỗ trợ chẩn đoán bệnh vảy nến, viêm da cơ địa và ung thư da tại Việt Nam" chính thức được Bộ Khoa học và Công nghệ phê duyệt. Đề tài tập trung vào ba bệnh có tần suất cao và tổn thương lâm sàng đặc trưng là vảy nến, viêm da cơ địa, ung thư da.
Nhóm nghiên cứu đã xây dựng được kho dữ liệu từ 9.000 đến 12.000 ảnh cho mỗi bệnh, bao gồm ảnh chụp thường, dermoscopy và mô bệnh học. Tất cả ảnh đều được hội chẩn, gán nhãn cẩn thận bởi các chuyên gia đầu ngành tại Bệnh viện Da liễu Trung ương, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 và Bệnh viện Da liễu Thanh Hóa.
"Số lượng dữ liệu này vượt trội so với nhiều nghiên cứu quốc tế, tạo nền tảng vững chắc cho mô hình học sâu (deep learning) đạt hiệu quả cao", GS. Sáu thông tin.
Hệ thống AI triển khai trên web và ứng dụng điện thoại
Theo Phó Giám đốc Bệnh viện Da liễu Trung ương, hệ thống AI được tích hợp trên máy chủ đặt tại Bệnh viện Da liễu Trung ương, kết nối với các ứng dụng web tại tuyến tỉnh và ứng dụng dành cho bệnh nhân. Quy trình sử dụng gồm 4 bước:
- Người bệnh hoặc bác sĩ chụp ảnh tổn thương da.
- Ảnh được tải lên hệ thống.
- AI phân tích và trả kết quả trong 20–30 giây.
- Kết quả gồm tỷ lệ phần trăm mắc từng bệnh và định hướng cần thiết (đặc biệt quan trọng với ung thư da).
"Mô hình này giúp bệnh nhân vùng xa có thể sàng lọc sớm, giảm lo lắng, trong khi bác sĩ tuyến dưới có thêm công cụ để củng cố chẩn đoán", GS. Sáu cho biết thêm.
Trong giai đoạn triển khai thử nghiệm tại Bệnh viện Da liễu Trung ương, Khoa Da liễu Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 và Bệnh viện Da liễu Thanh Hóa, hệ thống ghi nhận kết quả rất tích cực:
Độ nhạy:
- Vảy nến: 97,1%
- Viêm da cơ địa: 100%
- Ung thư da: trên 85%
Độ đặc hiệu:
- Vảy nến: 98,5%
- Viêm da cơ địa: 96,67%
- Ung thư da: 99,63%
Đáng chú ý, theo GS. Sáu, trong một số thử nghiệm đối chứng, AI còn nhận diện chính xác hơn cả nhóm bác sĩ tham gia đánh giá nhờ được "học" trên khối lượng dữ liệu lớn, chuẩn hóa và nhất quán. Đây là yếu tố mà thực hành lâm sàng thực tế đôi khi khó đảm bảo, do tổn thương da có thể bị biến đổi bởi thuốc bôi hoặc hành vi gãi của bệnh nhân, gây khó khăn cho việc chẩn đoán bằng mắt thường.
Trợ lý đắc lực của bác sĩ da liễu
Kết quả nghiên cứu cho thấy, AI hoàn toàn có thể trở thành trợ lý đắc lực của bác sĩ da liễu, đặc biệt tại tuyến cơ sở. Hệ thống có khả năng hỗ trợ bác sĩ sàng lọc ban đầu nhanh và chính xác; giảm tải cho tuyến trung ương; giúp bệnh nhân tiếp cận dịch vụ y tế thuận tiện hơn; tạo tiền đề phát triển các ứng dụng chăm sóc da liễu toàn diện trong tương lai
Nhóm nghiên cứu kỳ vọng sau khi nghiệm thu cấp Nhà nước, mô hình sẽ được triển khai thí điểm tại Bệnh viện Da liễu Trung ương, sau đó nhân rộng toàn quốc. Đồng thời, nhóm cũng đề xuất mở rộng hợp tác với doanh nghiệp công nghệ để hoàn thiện ứng dụng, nâng cao trải nghiệm người dùng và đưa AI vào thực tiễn hiệu quả hơn.
Nghiên cứu phát triển hệ thống AI trong chẩn đoán ba bệnh da liễu tại Việt Nam là bước đi phù hợp xu thế quốc tế và bối cảnh trong nước. Với hiệu quả được chứng minh bằng dữ liệu, hệ thống được kỳ vọng hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán nhanh, chính xác và hiệu quả hơn, mang lại lợi ích lớn cho cộng đồng.
"AI không thay thế bác sĩ, nhưng chắc chắn sẽ trở thành công cụ hỗ trợ mạnh mẽ, góp phần xây dựng hệ thống chăm sóc da liễu hiện đại, nhân văn và tiệm cận chuẩn quốc tế", GS. Sáu nhấn mạnh.
