Ưng Bình Thúc Giạ Thị (1877-1961) tên thật Nguyễn Phúc Ưng Bình (Ưng Bình là tên, hiệu là Thúc Giạ Thị) sinh ra tại làng Vỹ Dạ, trong một gia đình hoàng tộc, có truyền thống văn chương. Trong suốt cuộc đời của mình, ông để lại gần 2.000 bài thơ chữ Việt và chữ Hán. Ngoài ra, ông còn được biết đến là nhà soạn tuồng tài ba.
Video: Vườn thơ Châu Hương Viên nổi tiếng xứ Huế ra sao sau trùng tu?
Không chỉ nhà thơ, nhà soạn tuồng nổi tiếng, Ưng Bình còn là người có công lao to lớn trong việc hình thành và phát triển Ca Huế thính phòng. Nhờ những sáng tác, những làn điệu Ca Huế của ông mà sinh hoạt Ca Huế của người dân xứ Huế trở nên đặc sắc và được duy trì và phát triển cho đến ngày nay.
Năm 1933, sau khi rời chốn quan trường, Ưng Bình mua lại mảnh vườn tọa lạc bên sông Hương ở thôn Vỹ Dạ (nay thuộc phường Phú Thượng, TP Huế, Thừa Thiên Huế). Tại đây, ông cho xây dựng một ngôi nhà rường ba gian hai chái, về sau có thêm một số công trình phụ trợ. Mảnh vườn này được ông gọi tên là Châu Hương Viên (hay vườn Châu Hương) và gắn bó những năm cuối đời với thi ca.
Năm 2019, công trình được công nhận di tích lịch sử, nhưng chưa thể thoát khỏi cảnh xuống cấp, hoang phế. Đến tháng 3/2023, công trình được khởi công trùng tu, phục hồi, tôn tạo.
Một số hình ảnh tại công trình do PV Báo Sức khỏe & Đời sống ghi nhận:
Bảo tàng Lịch sử tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, Châu Hương Viên là công trình kiến trúc có giá trị về lịch sử văn hóa, được xếp hạng di tích lịch sử (lưu niệm danh nhân) cấp tỉnh năm 2019. Năm 2021, di tích được giao cho đơn vị trực tiếp quản lý.
Ngày 1/10/2021, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế ban hành Quyết định phê duyệt báo cáo kinh tế - kỹ thuật dự án bảo tồn, tu bổ di tích Ưng Bình tại Châu Hương Viên với nguồn kinh phí hơn 10 tỷ đồng.
Dự án gồm các hạng mục tu bổ, tôn tạo, phục dựng lại toàn bộ di tích gốc bao gồm nhà chính, nhà phụ, bình phong. Cải tạo, chỉnh trang sân vườn mặt trước và khu vực xung quanh khuôn viên. Xây dựng hệ thống cấp thoát nước. Lắp đặt hệ thống điện chiếu sáng, PCCC, chống sét, nhà vệ sinh…
Qua hơn một năm tu bổ, di tích vừa chính thức được khánh thành đưa vào sử dụng.
Nơi đây cũng là không gian trưng bày một số hình ảnh, sách báo, tư liệu liên quan đến danh nhân Ưng Bình và thơ, ca, nghệ thuật truyền thống Huế.
Không gian trưng bày bên trong di tích.
Ông Phan Thanh Hải, Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, việc bảo tồn di tích Ưng Bình tại Châu Hương Viên góp phần cải tạo cảnh quan khu vực. Dấu ấn quan trọng trong việc bảo tồn tồn và phát huy các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể trên địa bàn tỉnh, nhất là gắn với danh nhân Ưng Bình - người có công phát triển Ca Huế, loại hình nghệ thuật riêng có của Huế đã được Bộ VHTTDL công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Theo ông Hải, trong thời gian tới, Bảo tàng Lịch sử tỉnh, đơn vị được giao trực tiếp quản lý di tích sẽ phối hợp với các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân, biến nơi đây trở thành một địa chỉ sinh hoạt văn hóa nói chung, Ca Huế nói riêng, kết hợp đưa vào các tour tuyến phục vụ khách du lịch. Đây cũng chính là điều mong mỏi của các văn nghệ sĩ Huế và những ai yêu mến danh nhân Ưng Bình Thúc Giạ Thị.
