Như Báo Sức khỏe và Đời sống đã đưa tin, di tích cấp quốc gia chùa Trà Phương, huyện Kiến Thụy, Hải Phòng đã bị xâm hại khi đang trong quá trình tu bổ, tôn tạo khiến một phần kiến trúc nghệ thuật của ngôi chùa này biến mất.
Trước sự việc trên, liên tiếp các đoàn kiểm tra và chính quyền địa phương cũng đã vào cuộc, khảo sát, đánh giá nguyên trạng và đi tới thống nhất xin điều chỉnh lại đề án tu bổ để phù hợp với hiện trạng thi công chùa hiện nay.
Về sự việc xảy ra trong quá trình tu bổ, tôn tạo chùa Trà Phương, ông Trịnh Văn Tú-Phó GIám đốc Sở Văn hóa Thể thao Hải Phòng cho biết: Việc tu bổ chùa Trà Phương đã làm đúng quy trình, từ cấp xã đến huyện và xin ý kiến đẩy đủ của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Việc phân cấp quản lý cũng đã thực hiện đúng nguyên tắc. Tuy nhiên, trong quá trình thực thi đơn vị thi công đã phá hủy tường hồi của Tiền đường và di chuyển vị trí thờ của hai Bảo vật quốc gia vào ngày 21/3/2023.
Ngay khi Sở VHTT phát hiện thi công tu bổ chùa Trà Phương bị sai lệch so với thiết kế và đề án được duyệt, Sở đã yêu cầu chính quyền địa phương tạm dừng thi công để làm rõ trách nhiệm liên quan.
Sau đó, Sở chủ trì họp với UBND huyện Kiến Thụy bàn hướng khắc phục hiện trạng. Trong đó, xin điều chỉnh khu thờ Tam Bảo 9 gian thành 7 gian 2 trái phù hợp với thiết kế mà Bộ VHTT đã duyệt; xin chấp thuận cho khu nhà Tổ được đặt tại vị trí giữa như hiện nay.
Cũng theo ông Tú, việc điều chỉnh này cũng được huyện lấy kiến rộng rãi trong cộng đồng dân cư, tạo sự đồng thuận trong việc xây dựng tu bổ, tôn tạo. Qua đó, cùng nhất trí phương án di chuyển nhà thờ Tam bảo sang dãy 9 gian đang xây; điều chỉnh Tiền Đường 7 gian thành 9 gian; sử dụng lại các cấu kiện cũ để phục vụ công tác tu bổ, tôn tạo. Còn nhà Tam bảo cũ nơi được ghi nhận kiến trúc nghệ thuật độc đáo của Chùa Trà Phương sẽ được sử dụng làm nhà thờ Mẫu.
Đánh giá về việc đơn vị thi công đã phá hủy một phần kiến trúc nghệ thuật của nhà Tam Bảo chùa Trà Phương, ông Tú cho rằng nhiều người, kể cả nhà chùa đã không hiểu hết giá trị của di tích lịch sử nên thường bỏ qua thủ tục, quy định, ý thức bảo tồn; sẵn sàng xâm hại di tích.
Hiện hồ sơ xin điều chỉnh đề án tu bổ ngôi chùa này đang trong giai đoạn hoàn thiện, trình UBND thành phố và sau đó xin ý kiến từ Bộ VHTTDL. Nếu được chấp thuận với điều chỉnh này, thành phố sẽ ra quyết định điều chỉnh dự án tôn tạo chùa Trà Phương. Và như thế, chùa sẽ sớm được hoàn thiện đưa vào phục vụ người dân.
Trước đó, theo đề án được Bộ VHTTDL duyệt, Chùa Trà Phương sẽ được tu bổ theo hướng mở rộng Nhà Tam Bảo từ 5 gian lên thành 7 gian để đáp ứng nhu cầu thờ cúng. Giữ nguyên các bộ vì cũ và kiến trúc hậu cung, thay thế phần gỗ rui, mái bị hỏng. Giữ lại 4 cột tiền đường và các cột vì hậu cung, bổ sung 2 cột gỗ lim mới cho việc phục dựng 2 gian tiền đường.
Còn Nhà Tổ sẽ giữ nguyên 7 gian, phục dựng lại bộ cột, xà, hoành, rui bằng gỗ lim theo nguyên trạng, giữ nguyên kích thước bộ vì lòng nhà.
Tuy nhiên, trong quá trình thi công, chủ đầu tư không tuân thủ theo báo cáo kinh tế - kỹ thuật đã được UBND TP.Hải Phòng phê duyệt mà cho hạ giải nhà Tổ; thay đổi thiết kế được duyệt từ 7 gian thành 13 gian xây mới.
Đối với hạng mục Nhà Tam Bảo, chủ đầu tư xây dựng mới 9 gian trong khi báo cáo kinh tế - kỹ thuật công trình tu bổ, tôn tạo di tích chùa Trà Phương chỉ cho phép mở rộng từ 5 gian lên 7 gian.
Ngoài ra, trong quá trình tu bổ, tôn tạo, chủ đầu tư đã phá bỏ gian phía phải Nhà Tam Bảo rồi di chuyển 2 bảo vật quốc gia là Tượng Mạc Thái Tổ và Phù điêu Thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn vào thờ tại gian chính.
Chùa Trà Phương (làng Trà Phương, xã Thụy Hương, huyện Kiến Thụy, Hải Phòng), còn gọi là chùa Bà Đanh, tên chữ Thiên Phúc tự, là ngôi chùa có lịch sử lâu đời, được công nhận là Di tích Kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia.
Theo truyền ngôn địa phương, thuở hàn vi, Hoàng đế Mạc Đăng Dung một lần bị truy sát đã trốn trong chùa Bà Đanh mà thoát nạn. Sau này dựng nghiệp, để nhớ ơn cũ, Hoàng đế Mạc Đăng Dung xuống chiếu trùng tu, mở rộng chùa và đổi tên thành Thiên Phúc tự.
Năm 2007, chùa Trà Phương được công nhận là Di tích Kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia. Tiếp đó, tháng 12/2020, bức phù điêu Thái Hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn và tượng Thái tổ Mạc Đăng Dung đã được công nhận là Bảo vật quốc gia.
Là di tích quan trọng, với nhu cầu mở rộng để phục vụ nhu cầu tín ngưỡng của người dân, sau nhiều lần xin ý kiến Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, ngày 5/2/2022, UBND thành phố Hải Phòng đã ban hành quyết định về việc phê duyệt Báo cáo kinh tế, kỹ thuật tu bổ, tôn tạo di tích.
Mời quý vị xem thêm video dưới đây:
Di tích cấp quốc gia Chùa Trà Phương, Hải Phòng bị phá hủy một phần kiến trúc.