Dưới sự giám sát của Tổng tư lệnh Hải quân Nga, Đô đốc Alexander Moiseye, các đơn vị tên lửa thuộc Hạm đội phương Bắc đã cơ động từ căn cứ Kola đến các vị trí chiến đấu dọc theo bờ biển Barents.
Hệ thống phòng thủ bờ biển di động K-300P Bastion-P của Nga. (Nguồn: EurAsian Times)
Đây là một trong những khu vực quân sự quan trọng nhất đối với Nga, nơi tập trung phần lớn lực lượng tàu ngầm chiến lược và các căn cứ hải quân then chốt.
Cuộc tập trận "Bão tháng Bảy" diễn ra từ ngày 23 đến 27/7, trải dài trên bốn vùng biển: Thái Bình Dương, Bắc Cực, Baltic và Caspi.
Bộ Quốc phòng Nga cho biết có khoảng 150 tàu chiến và tàu hỗ trợ, 120 máy bay, 10 hệ thống tên lửa bờ và khoảng 15.000 binh sĩ tham gia.
Trong các hình ảnh do Bộ Quốc phòng Nga công bố, tàu khu trục Đô đốc Golovko và tuần dương hạm Nguyên soái Ustinov đã rời Vịnh Kola tiến về biển Barents, theo sau là các tàu quét mìn từ căn cứ Polyarny.
Cùng lúc đó, các đơn vị phòng không của Hạm đội phương Bắc tiến hành bài tập đánh chặn mục tiêu trên không, mô phỏng kịch bản chống lại các mối đe dọa từ NATO.
Ngoài nhiệm vụ huấn luyện truyền thống, cuộc tập trận năm nay còn nhằm kiểm tra khả năng chiến đấu trong các tình huống phi chuẩn, như sử dụng vũ khí tấn công tầm xa, máy bay không người lái và hệ thống công nghệ cao thế hệ mới.
Tâm điểm trong lần triển khai này chính là hệ thống tên lửa Bastion-P, thứ vũ khí không chỉ phòng thủ mà còn mang năng lực răn đe mạnh mẽ. Được trang bị tên lửa hành trình siêu thanh P-800 Oniks, hệ thống Bastion có khả năng tiêu diệt mục tiêu ở khoảng cách lên tới 300 km, đồng thời bảo vệ đường bờ biển dài hơn 600 km. Mỗi tên lửa có thể mang đầu đạn nặng tới 250 kg, bay ở tốc độ khoảng 750 m/s và lướt sát mặt biển ở độ cao chỉ từ 10 đến 15 mét trong giai đoạn cuối để tránh bị radar phát hiện.
Điểm đặc biệt khiến Bastion trở nên nguy hiểm là khả năng dẫn đường kép, kết hợp radar chủ động với cảm biến hồng ngoại, giúp nhận diện và tấn công chính xác mục tiêu ngay cả trong môi trường bị gây nhiễu điện tử mạnh. Hệ thống này từng được sử dụng như một công cụ răn đe ở Crimea, nay được triển khai tại biển Barents để bảo vệ sườn bắc của Nga trước các áp lực ngày càng gia tăng từ NATO.
Biển Barents từ lâu đã là điểm nóng tiềm tàng trong căng thẳng Nga – NATO. Nằm giữa Na Uy và Nga, vùng biển này không chỉ tiếp giáp trực tiếp với các căn cứ tàu ngầm chiến lược trên bán đảo Kola mà còn là cửa ngõ quan trọng dẫn vào Bắc Cực.
Không nằm ngoài cuộc, NATO cũng đã có những phản ứng rõ ràng. Trong thời gian Nga tập trận, máy bay trinh sát P-8 Poseidon của Na Uy đã bay dọc theo rìa phía tây khu vực để theo dõi diễn biến.
Một ngày trước đó, máy bay do thám RC-135 Rivet Joint của Mỹ cũng đã thực hiện một chuyến bay giám sát điện tử qua không phận Na Uy, lượn gần bán đảo Kola – khu vực có mật độ căn cứ hạt nhân cao nhất của Nga, trước khi quay về qua Phần Lan.
Các nhà phân tích nhận định rằng động thái của Nga không chỉ đơn thuần là một cuộc tập trận thường niên, mà là một phần của chiến lược "phòng thủ pháo đài" nhằm bảo vệ các tài sản quân sự tối quan trọng như tàu ngầm hạt nhân, đồng thời tạo vùng đệm chống tiếp cận đối với lực lượng NATO.
Theo chuyên gia quân sự quốc tế, cựu phi công Không quân Ấn Độ Vijainder K Thakur, đây là phản ứng có tính toán trước sự gia tăng hiện diện quân sự của NATO tại khu vực, đặc biệt sau khi Mỹ tái kích hoạt Hạm đội 2 năm 2018 và NATO thành lập Bộ chỉ huy lực lượng chung Norfolk (JFC Norfolk) vào năm 2021.
Bên cạnh đó, việc Nga quyết định rút khỏi Hội đồng khu vực biển Barents và châu Âu-Bắc Cực (BEAC) càng khiến nước này củng cố thế trận tại vùng cực bắc.
Theo ông Thakur, những cuộc tập trận quy mô như "Bão tháng Bảy" không phải nhằm mục đích leo thang căng thẳng, mà là cách Nga vạch rõ ranh giới chiến lược "vẽ đường trên băng".
