Khoảng trống miễn dịch và nợ miễn dịch làm tăng nguy cơ mắc và bùng phát dịch bệnh truyền nhiễm

Các kháng thế chống lại các bệnh như sởi, quai bị, rubella, thuỷ đậu… giảm nhanh từ tháng thứ 4, và gần như không còn đủ khả năng bảo vệ khi trẻ được 9 tháng tuổi. Từ thời gian này, nếu trẻ không được kịp thời bổ sung miễn dịch chủ động thì nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm vừa đề cập cũng rất cao. Như vậy "khoảng trống miễn dịch" là khoảng thời gian, từ khi miễn dịch thủ động mẹ truyền sang trẻ suy giảm mà chưa có miễn dịch chủ động giúp trẻ có đủ năng lực miễn dịch chống lại các bệnh truyền nhiễm.

Khoảng thời gian từ khi trẻ 6 tháng đến 3 tuổi là giai đoạn thường có các khoảng trống miễn dịch. Trong độ tuổi này, trẻ trở nên rất nhạy cảm đối với các tác nhân gây bệnh nhiễm trùng, trong khi đây cũng là giai đoạn trẻ có tiếp xúc ngày càng nhiều với môi trường bên ngoài, dẫn đến việc trẻ thường xuyên bị tiêu chảy, nhiễm khuẩn hô hấp, hay mắc một số bệnh truyền nhiễm nêú có phơi nhiễm với tác nhân gây bệnh. Việc thường xuyên mắc các bệnh nhiễm khuẩn, làm cho trẻ rơi vào hoàn cảnh bị sử dụng kháng sinh không hợp lý dẫn nguy cơ trẻ bị loạn khuẩn và vi khuẩn kháng kháng sinh sau này.

Nợ miễn dịch

Thời gian gần đây, các chuyên gia về truyền nhiễm và dự phòng bệnh nhiễm trùng đã đề cập đến một khái niệm gọi là "nợ miễn dịch" (immunity debt). Nợ miễn dịch xảy ra khi cơ thể không tiếp xúc với tác nhân gây bệnh (virus, vi khuẩn…) hoặc vacin trong thời gian dài. Không tiếp xúc với tác nhân gây bệnh có thể do, từng cá thể không có tiếp xúc với người bệnh truyền nhiễm hoặc người lành mang tác nhân gây bệnh truyền nhiễm (người lành mang trùng); trong cộng đồng không có người bệnh truyền nhiễm hoặc người lành mang trùng. Không tiếp xúc với vacin có thể vì sợ tiêm truyền nên không cho bản thân hoặc người liên quan đi tiêm chủng; khó khăn trong việc tiếp cận với cơ sở tiêm chủng; thiếu các hướng dẫn, cảnh báo về ý nghĩa vai trò của tiêm chủng; thiếu các hướng dẫn để xử lý tình trạng tiêm thiếu, tiêm muộn vacin; hệ quả của giãn cách xã hội hay đứt gãy nguồn cung vacin…Các lý do nói trên là nguyên nhân dẫn đến nợ miễn dịch. 

Trong giai đoạn giãn cách xã hội, phòng chống đại dịch COVID-19 vừa qua các hoạt động cộng đồng, tập thể, đông người, gặp gỡ, đi lại… đều bị hạn chế, kết hợp với việc tiếp cận với vacin của người dân giảm xuống do hệ quả của giãn cách đã tạo nên tình trạng "nợ miễn dịch" với nhiều bệnh truyền nhiễm. Khi cơ thể đang có tình trạng nợ miễn dịch mà lại bị phơi nhiễm với tác nhân gây bệnh thì khả năng mắc bệnh rất cao, dẫn đến tiềm ẩn nguy cơ bùng phát dịch.

Xem thêm video được quan tâm