Đề xuất BHYT chi trả nhiều hơn cho ghép mô tạng

Chiều nay - 12/6, tại Hà Nội, Trung tâm Điều phối ghép tạng (Bộ Y tế) tổ chức Hội thảo xây dựng chính sách về các hoạt động tư vấn, vận động, lấy, điều phối, ghép mô tạng.

Xây dựng chính sách về hoạt động tư vấn hiến mô tạng là rất cần thiết

Phát biểu chủ trì hội thảo, GS.TS Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết trong lĩnh vực ghép tạng, thế giới có kỹ thuật gì, Việt Nam đều có với nhiều thành tựu và đứng đầu Đông Nam Á về số lượng ca ghép mỗi năm.

Theo Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia, lượng người hiến sống ở Việt Nam vẫn chiếm 95%, trong khi ở các nước phát triển như Tây Ban Nha, Hàn Quốc… hơn 50% nguồn hiến đến từ người chết não.

Tuy nhiên số lượng mô tạng hiến chỉ đáp ứng được một phần rất nhỏ so với nhu cầu thực tế. "Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do tâm lý của nhiều người Việt Nam cho rằng người chết cần phải toàn thây, sự hiểu biết về ghép tạng trong cộng đồng chưa cao.

Cùng với đó, việc tuyên truyền của các đơn vị đầu mối, trong đó có vai trò của các bệnh viện và hội vận động hiến ghép chưa được thực hiện đủ để đáp ứng tuyên truyền thông tin rộng khắp đến người dân, thông tin còn thiếu sự lan tỏa"- Thứ trưởng Bộ Y tế thẳng thắn nói.

Cũng theo GS.TS Trần Văn Thuấn, gần đây đã có sự chuyển biến, đặc biệt là sau sự kiện Thủ tướng đến Bệnh viện Việt Đức vận động hiến tạng, đồng thời Thủ tướng cũng đã đăng ký hiến tạng, lượng người đăng ký hiến tăng lên gần 10.000 người chỉ trong 2 tuần. Điều này cho thấy vai trò của người vận động là rất quan trọng.

Bên cạnh đó, theo lãnh đạo Bộ Y tế, công tác vận động hiến tạng chưa được xây dựng và hoàn thiện, hoạt động điều phối của các bệnh viện và cơ quan liên quan chưa sâu sắc. Hiện, chỉ có 23 bệnh viện trung ương có tổ tư vấn hiến mô tạng, nhưng số lượng các tổ tư vấn hoạt động không nhiều và cũng chưa có cơ chế hỗ trợ đối với tổ tư vấn này.

Các ca vận động hiến từ trước đến nay được thực hiện do tấm lòng, tinh thần của người vận động. Cơ chế hỗ trợ tổ tư vấn được lấy từ các nguồn khác của bệnh viện. Do đó việc xây dựng chính sách về hoạt động tư vấn hiến mô tạng là rất cần thiết.

Cần có chính sách chi trả nhiều hơn để tăng số người được tiếp cận với kỹ thuật ghép tạng, kéo dài sự sống

Ghép tạng đòi hỏi số tiền lớn, mặc dù chi phí thực hiện ca ghép ở Việt Nam thuộc diện thấp nhất thế giới. Theo Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương Đinh Văn Lượng, ca ghép phổi đầu tiên tại bệnh viện này có chi phí 1,3 tỷ đồng, ca thứ 2 là 1,1 tỷ đồng. Đây là số tiền vượt quá khả năng chi trả của gia đình bệnh nhân nên để thực hiện được những ca ghép này, Bệnh viện Phổi Trung ương đã phải hỗ trợ chi phí gần 1 tỷ đồng.

Tương tự như vậy, với chi phí ghép gan, PGS.TS Lê Văn Thành- Viện trưởng Viện Phẫu thuật Tiêu hóa, Chủ nhiệm Khoa Phẫu thuật Gan-Mật-Tụy, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết: Tổng chi phí 1 ca ghép gan khoảng 1 tỷ đồng, nhưng BHYT chỉ chi trả khoảng  200 triệu đồng, với bệnh nhân được hưởng 100%. Còn nếu bệnh nhân không được 100% thì phần bảo hiểm thanh toán chỉ có 163 triệu. Như vậy mức chi trả cho bệnh nhân ghép gan hiện nay rất thấp.

Ngoài chi phí để thực hiện kỹ thuật ghép tạng, còn có các chi phí cho hoạt động hồi sức, chẩn đoán chết não, lấy, bảo quản, điều phối, vận chuyển mô, tạng. Những chi phí này chưa được xây dựng thống nhất ở nước ta, khiến các bệnh viện gặp nhiều khó khăn khi thanh toán, đặc biệt là đối với các bệnh viện có ca hiến tạng.

Chẳng hạn tại Bệnh viện Việt Nam- Thụy Điển Uông Bí thực hiện tư vấn, hồi sức, chẩn đoán chết não, ... nhưng mô, tạng được chuyển đến phục vụ các bệnh viện khác ghép. Bên cạnh đó, tại nước ta vẫn chưa có cơ chế, chính sách cho các hoạt động tư vấn hiến mô tạng từ người chết não, chết tim

Trước thực tế nhiều bệnh nhân có chỉ định ghép tạng nhưng hoàn cảnh kinh tế khó khăn, nhiều chuyên gia đề xuất chi trả nhiều hơn từ Quỹ BHYT và các nguồn xã hội hóa.

PGS.TS Đồng Văn Hệ - Giám đốc Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia nhấn mạnh sự cần thiết xây dựng tổ tư vấn hiến mô tạng tại các bệnh viện và chi phí tư vấn, điều phối. Chí phí cho người bệnh ghép và thuốc chống thải ghép theo thời gian sẽ rẻ hơn lọc máu, chạy thận nhân tạo.

"Để chuyên ngành ghép tạng phát triển hơn, bền vững hơn... cần thiết thành lập tổ tư vấn tại các bệnh viện có nguồn chết não tiềm năng hiến cũng như cần xây dựng chi phí cho các hoạt động tư vấn, điều phối…" - PGS.TS. Đồng Văn Hệ bày tỏ.

Đề xuất xây dựng cơ cấu giá ghép tạng làm cơ sở cho BHYT thanh toán

TS.BS Nguyễn Thanh Xuân - Bệnh viện Trung ương Huế đề xuất xây dựng cơ cấu giá ghép tạng làm cơ sở cho BHYT thanh toán, áp dụng chung cho tất cả các cơ sở y tế trong cả nước; Thành lập quỹ hỗ trợ nhân đạo, để giúp phần nào khó khăn cho người bệnh, người hiến và giảm áp lực cho cơ sở y tế thực hiện lấy, ghép; Chính sách thanh toán toàn bộ chi phí lấy tạng, chăm sóc hồi phục sức khỏe ngay sau khi hiến và định kỳ kiểm tra sức khỏe ngay tại cơ sở y tế đã hiến tạng hoặc nơi gần nhất thuận lợi cho người hiến.

Bác sĩ Xuân cũng cho rằng cần có quy định tôn vinh người đã hiến mô, tạng khi còn sống, cấp BHYT suốt đời và thẻ BHYT này phải được ưu tiên khám, chữa bệnh ở bất kỳ cơ sở y tế nào phù hợp và được thanh toán ở hạn mức cao nhất 100%; kèm theo các chế độ ưu đãi đặc thù khác, khen thưởng.

Bên cạnh đó đề xuất xây dựng cơ chế thanh toán chi phí điều trị và hồi sức cho người hiến tạng chết não, chi phí đánh giá chức năng tạng, phẫu thuật lấy tạng, vận chuyển tạng (tàu xe, máy bay, bác sĩ, kỹ thuật viên…); xây dựng nguồn quỹ, cơ chế thanh toán liên quan đến người hiến chết não như: chi phí tổ chức tang lễ, mai táng…

Bố mẹ, vợ (chồng), con của người hiến tạng sau khi chết được cấp thẻ BHYT miễn phí suốt đời và được thanh toán ở hạn mức cao nhất; được ưu tiên nhận tạng trong trường hợp không may mắc bệnh cần ghép tạng. Nguồn quỹ hỗ trợ nuôi con người hiến tạng sau khi chết đến đủ 18 tuổi.

Tham luận tại hội thảo, TS. BS Dương Đức Hùng, Giám đốc Bệnh viện Việt Đức cũng đưa ra chi phí cho hồi sức chết não và chi phí ghép tim, từ đó đề xuất cần có chính sách động viên cụ thể để phát triển được kỹ thuật ghép tạng.

Tại Bệnh viện Việt Đức, nếu coi ghép tạng như một kỹ thuật để cứu người thì gần như phải bù lỗ cho kỹ thuật này. Còn quá nhiều khó khăn, bất cập vẫn tồn tại.

"Đơn cử, một đêm triển khai ca lấy ghép tạng cần huy động khoảng 100 người, cần có cái bánh mì, gói xôi để bồi dưỡng cho họ vì cả đêm vất vả, nhưng chi phí này rất khó để quyết toán"- TS Hùng nêu thực tế.

Ngoài ra, TS Hùng cũng cho rằng cần có cơ chế rõ ràng về tài chính để tri ân những gia đình người chết não hiến tạng, cũng như "hương hoa cho người hiến"...

Phát động Chương trình 'Đăng ký hiến tặng mô, tạng – Cho đi là còn mãi'

SKĐS - Sáng nay (19/5) - tại Bệnh viện Việt Đức, Bộ Y tế, Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, Hội Vận động hiến mô, bộ phận cơ thể người Việt Nam tổ chức Lễ Phát động phong trào "Đăng ký hiến tặng mô, tạng - Cho đi là còn mãi".