Trao đổi với PV sáng 9/5, TS.BS Nguyễn Phạm Anh Hoa - Trưởng khoa Gan mật Bệnh viện Nhi Trung ương- cho hay, tới nay, dù đã phát hiện tới gần 300 trường hợp trẻ mắc viêm gan cấp tính trên hơn 20 nước trên thế giới nhưng nguyên nhân, dịch tễ, nguồn lây và đường lây bệnh này thực sự chưa rõ ràng.
Tuy nhiên, có một số yếu tố liên quan đã được ghi nhận ban đầu, trong đó các nhà khoa học chú ý nhiều tới 1 chủng virus có tên Adeno khá thường gặp ở trẻ em.
Theo TS Hoa, Adeno virus phát hiện ở 30% (trên tổng số 228 trẻ) số ca bệnh viêm gan cấp tính chưa rõ nguyên nhân. Riêng ở Mỹ, cập nhật tới ngày 6/5 có tới 50% ca bệnh dương tính với Adeno virus chủng 41.
"Đây chỉ là một lưu ý về hướng tiếp cận chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh, còn để có kết luận chính xác cần nghiên cứu thêm của các nhà khoa học trên toàn thế giới" – BS Nguyễn Phạm Anh Hoa nói.
Adeno có phải virus mới?
Adeno là virus đã được phát hiện từ 1953 với 57 tuýp với 7 loài. Ở người, virus này có thể gây bệnh với nhiều dạng tổn thương.
Dẫn chứng cho nhận định virus Adeno khá thường gặp đặc biệt ở trẻ em, TS Hoa cho hay dịch đau mắt đỏ ở nước ta trong mùa hè là do Adeno virus. Đây cũng là nguyên nhân gây tổn thương viêm đường hô hấp, viêm phế quản ở người lớn chỉ sau cúm. Tổn thương dạ dày, ruột do Adeno virus cũng xếp thứ 2 sau Rotavirus.
"Theo ước tính ở trẻ 0-4 tuổi, khi kiểm tra kháng thể Adeno trong máu thì đa phần trẻ đã có kháng thể dương tính. Như vậy, trẻ em trong độ tuổi này ít nhất đã va vấp 1 lần với virus Adeno" - vị chuyên gia cho hay.
Bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương thăm khám một bệnh nhi bị tiêu chảy, đau bụng phải nhập viện. Ảnh: HL
Khẳng định Adeno là loài virus cũ, virus có thể gây tổn thương ở nhiều cơ quan nhưng hay gặp nhất là ở đường hô hấp, phổi , viêm dạ dày ruột với các biểu hiện nôn, buồn nôn, tiêu chảy.
Khả năng bệnh xuất hiện ở Việt Nam ra sao?
Bệnh viêm gan "bí ẩn" đã xuất hiện tản mát ở hơn 20 quốc gia nhưng các nhà khoa học vẫn chưa xác định được chính xác nguồn lây, hay dịch tễ. Tại Đông Nam Á đã ghi nhận rải rác các chùm ca bệnh và tử vong.
TS Anh Hoa nhận định khả năng xuất hiện các chùm ca bệnh với tính chất tương tự ở Việt Nam là hoàn toàn có thể xảy ra.
Để sàng lọc và phát hiện sớm bệnh, từ tuần trước Bệnh viện Nhi Trung ương đã xây dựng các bộ câu hỏi ghi nhận, sàng lọc bệnh nhân có biểu hiện nghi vấn.
Các bệnh nhân ở phòng khám nếu có triệu chứng nghi ngờ sẽ làm xét nghiệm liên quan để xác định tổn tương gan. Tùy từng bệnh nhân sẽ làm xét nghiệm chuyên sâu hơn để tiếp cận chẩn đoán, can thiệp kịp thời.
Các triệu chứng, biểu hiện cần lưu ý
Với trẻ từ 0 -16 tuổi, khi có các triệu chứng sau, cha mẹ cần đưa con tới bệnh viện để thăm khám, giám sát y khoa:
- Trẻ sốt nhẹ, nôn, buồn nôn, tiêu chảy, rối loạn tiêu hoá.
- Trẻ mệt mỏi
- Trẻ có dấu hiệu vàng da. Ban đầu, vàng da có thể xuất hiện ở củng mạc mắt (phần lòng trắng của mắt). Sự thay đổi màu sắc này dễ dàng nhận biết dưới ánh sáng mặt trời.
Số ca mắc và nhập viện tăng nhanh, TS Hoa cho hay, theo báo cáo của CDC Mỹ thì 90% bệnh nhân phải nhập viện, còn ở Anh 10% bệnh nhân phải ghép gan trong khi con số này ở Mỹ là 14%. Đây là con số báo động.
Tuy nhiên, theo vị chuyên gia, việc cảnh giác, cẩn thận hơn trong chăm sóc con em là cần thiết nhưng các bậc phụ huynh không cần quá lo lắng, hoang mang.
Các xét nghiệm men gan để sàng lọc chỉ cần thực hiện ở các đối tượng nguy cơ cao do bác sĩ chỉ định, không cần thực hiện đồng loạt xét nghiệm men gan, chức năng gan vì không cần thiết, theo khuyến cáo của Trưởng khoa Gan mật Bệnh viện Nhi trung ương.
Làm gì để phòng tránh viêm gan bí ẩn?
Do chưa biết rõ căn nguyên lây bệnh, đường lây truyền, nên theo TS Hoa, cách duy nhất để bảo vệ trẻ khỏi căn bệnh là bắt đầu ngay từ các tác nhân đã ghi nhận.
Các tổn thương do đường virus như Adeno có thể lây qua giọt bắn, phân miệng và bề mặt tiếp xúc. Vì vậy, vệ sinh cá nhân, đảm bảo nguồn nước sạch, xử lý chất thải rất quan trọng.
Adenovirus có thể lây qua bề mặt tiếp xúc mà người bệnh để lại, nên việc vệ sinh bề mặt và sử dụng đồ dùng cá nhân riêng như ca, cốc, thìa, khăn mặt rất cần thiết. Ngoài ra, cần đảm bảo ăn chín, uống sôi, sử dụng nước sạch. Đây là cách trước mắt để dự phòng các nguồn lây nhiễm.
