Quyết định nâng cấp dần các biến thể cũ sang phát triển một nền tảng hoàn toàn mới, mang tính cách mạng cả về công nghệ lẫn triết lý chiến đấu được đưa ra vào năm 2023, sau khi những bài học từ chiến trường Ukraine, cho thấy nhiều mẫu xe tăng phương Tây, từ M1A1 Abrams đến Leopard 2A6, tỏ ra dễ bị tổn thương trước hỏa lực hiện đại.
Xe tăng M1A2 Abrams của Mỹ. (Nguồn: Quân đội Mỹ)
Các tổn thất nặng nề, cùng phản ứng không hài lòng từ phía binh sĩ Ukraine, đã khiến giới quân sự Mỹ nhận ra rằng tư duy thiết kế xe tăng nặng, bọc giáp dày của thế kỷ 20 không còn phù hợp với chiến sự hiện đại. M1E3 vì thế ra đời, được định hướng trở thành mẫu xe tăng thế hệ thứ tư đầu tiên của phương Tây, với những cải tiến mang tính "đột phá công nghệ" tương tự như mẫu Type 100 của Trung Quốc hay T-14 Armata của Nga.
Điểm nổi bật đầu tiên của M1E3 là việc tích hợp bộ nạp đạn tự động, điều mà các xe tăng Mỹ trước đây chưa từng có. Nhờ đó, kíp lái sẽ giảm từ 4 xuống còn 3 người, đồng thời tăng tốc độ bắn và độ an toàn trong tác chiến. Cấu trúc mới cho phép toàn bộ kíp lái ngồi trong một khoang bọc giáp riêng biệt, được bảo vệ tốt hơn, thay vì bố trí người điều khiển trong tháp pháo như thiết kế truyền thống. Đây chính là hướng đi mà T-14 và Type 100 đang theo đuổi, được xem là "tương lai của chiến xa hiện đại".
Một thay đổi quan trọng khác là giảm trọng lượng xe. Nếu như các phiên bản Abrams trước đây nặng hơn 80 tấn, khiến chúng trở thành những chiếc xe tăng nặng nhất thế giới, thì M1E3 sẽ chỉ còn khoảng 60 tấn. Việc cắt giảm khối lượng này giúp tăng đáng kể khả năng cơ động, linh hoạt hơn khi hành quân hoặc tác chiến ở nhiều loại địa hình khác nhau.
Tuy nhiên, thay vì giảm giáp đồng nghĩa với giảm khả năng sống sót, M1E3 sẽ được trang bị hệ thống phòng vệ chủ động tiên tiến, có khả năng phát hiện, đánh chặn và tiêu diệt đạn chống tăng ngay khi chúng tiếp cận, tương tự như công nghệ đang được Trung Quốc và Israel áp dụng.
Không chỉ thay đổi về bảo vệ và chiến đấu, M1E3 còn là bước đột phá về năng lượng. Xe sẽ sử dụng động cơ hybrid, giúp tăng hiệu suất nhiên liệu lên khoảng 40% so với loại động cơ tuabin khí hiện nay vốn nổi tiếng "uống xăng như uống nước". Điều này không chỉ giúp xe hoạt động lâu hơn trên chiến trường mà còn giảm đáng kể gánh nặng hậu cần.
Theo Giám đốc công nghệ của Bộ tham mưu Lục quân Mỹ Alex Miller, tốc độ phát triển của M1E3 đang được đẩy nhanh hơn bao giờ hết. "Khi chúng tôi đến nơi sản xuất xe tăng ở Detroit 18 tháng trước, nhóm phát triển nói rằng sẽ phải đến năm 2032 mới có nguyên mẫu. Chúng tôi đã nói không. Tôi muốn có một chiếc xe tăng vào cuối năm 2025 và một trung đội vào cuối năm 2026", ông nhấn mạnh, đồng thời thừa nhận rằng nhiều quy trình đánh giá sẽ cần được rút gọn để kịp tiến độ.
Sự cấp bách này không phải ngẫu nhiên. Theo báo cáo đầu tháng 6/2025, Ukraine đã mất tới 87% số xe tăng Abrams do Mỹ cung cấp, trong đó 27 trên tổng số 31 chiếc đã bị phá hủy hoặc rơi vào tay đối phương. Những tổn thất này khiến Washington phải nhìn nhận lại thực tế: các mẫu xe tăng nặng nề và tiêu tốn nhiên liệu không còn là lựa chọn tối ưu trong môi trường chiến đấu hiện đại – nơi UAV, đạn pháo dẫn đường và tên lửa chống tăng thông minh chiếm ưu thế.
Với M1E3 Abrams, Mỹ đang đặt cược vào một triết lý hoàn toàn mới: xe tăng không chỉ cần mạnh, mà còn phải thông minh, cơ động và tiết kiệm. Việc áp dụng bộ nạp đạn tự động, khoang lái bảo vệ, hệ thống phòng vệ chủ động và động cơ hybrid cho thấy Washington đã sẵn sàng từ bỏ di sản "xe tăng khổng lồ" của Chiến tranh Lạnh để bước vào kỷ nguyên mới.
