Thai ngoài tử cung là gì?
Thai ngoài tử cung là hiện tượng phôi thai phát triển bên ngoài tử cung, thường xảy ra ở ống dẫn trứng, tuy nhiên cũng có thể xảy ra ở buồng trứng, cổ tử cung hoặc trong ổ bụng. Đây là một tình trạng nguy hiểm cần được phát hiện và điều trị kịp thời.
Các nguyên nhân dẫn đến mang thai ngoài tử cung bao gồm:
Phôi thai ngoài tử cung không thể phát triển như phôi thai bình thường, vì vậy cần được loại bỏ để ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm gây ảnh hưởng đến tính mạng của chị em phụ nữ.
- Trường hợp thai phụ từng có tiền sử phẫu thuật ống dẫn trứng hoặc nhiễm trùng ống dẫn trứng, khiến cho vòi trứng có sẹo hoặc bị viêm.
- Nội tiết tố estrogen bỗng nhiên bị xáo trộn.
- Cơ quan sinh dục có bất thường về hình thái
- Một số yếu tố đặc biệt liên quan đến gen di truyền.
- Tiền sử thai ngoài tử cung: Những người đã từng bị thai ngoài tử cung có nguy cơ cao hơn.
- Sử dụng các biện pháp tránh thai: Một số biện pháp như dụng cụ tử cung (IUD) có thể làm tăng nguy cơ.
- Thai phụ đang gặp tình trạng bệnh lí liên quan đến ống dẫn trứng hoặc các cơ quan sinh sản khác.
- Ngoài ra một số yếu tố nguy cơ như vấn đề về tuổi tác, người mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, người đang điều trị vô sinh, người có tiền sử từng sinh mổ hoặc phẫu thuật cắt u xơ tử cung, người từng phẫu thuật thắt ống dẫn trứng nhằm tránh thai đều có thể là nguyên nhân gây ra hiện tượng chửa ngoài tử cung.
Tuy nhiên có một số trường hợp không xuất hiện bất kì hiện tượng nào như trên thì vẫn có nguy cơ mang thai ngoài tử cung.
Dấu hiệu của mang thai ngoài tử cung
Biểu hiện ban đầu của việc mang thai ngoài tử cung rất khó phát hiện vì cơ thể đều có những dấu hiệu thai nghén bình thường như buồn nôn, trễ kinh, ngực bị căng tức hoặc đau bụng lâm râm. Tuy nhiên, việc phôi thai không nằm trong buồng tử cung sẽ khiến thai nhi không thể phát triển bình thường được, và cơ thể mẹ sẽ gặp phải những dấu hiệu bất thường như:
- Xuất huyết âm đạo: Thai phụ có thể sẽ bị ra máu trước ngày kinh và bị rong kinh trong nhiều ngày liên tục. Máu thường ra lắt nhắt, có màu nâu đen. Trong trường hợp máu bị rỉ máu từ vòi trứng, thai phụ sẽ có cảm giác đau nhức bả vai hoặc muốn đi tiểu. Các triệu chứng cụ thể còn phụ thuộc vào vùng tụ máu và dây thần kinh nào bị ảnh hưởng.
- Đau vùng bụng dưới: Mang thai ngoài tử cung có thể khiến cho cơ thể người mẹ bị mệt mỏi vì các cơn đau vùng bụng dưới hoặc chỉ đau bụng một bên. Các cơn đau vùng chậu sẽ diễn ra âm ỉ kéo dài, thỉnh thoảng sẽ có một vài cơn đau nhói.
- Đau vai: Do máu tụ trong ổ bụng gây kích thích dây thần kinh, dẫn đến cảm giác đau vai.
- Chóng mặt hoặc ngất xỉu: Do mất máu hoặc cơn đau quá mạnh.
- Buồn nôn và nôn: Mặc dù đây cũng là triệu chứng thường gặp ở thai kỳ bình thường, nhưng nếu kèm theo các dấu hiệu trên thì cần lưu ý.
Trong trường hợp phôi thai chưa triệt tiêu mà vẫn tiếp tục phát triển thì có thể bị vỡ, gây xuất huyết ổ bụng ồ ạt. Thai phụ sẽ phải đối mặt với những cơn đau bụng quằn quại, kèm theo các biểu hiện như xây xẩm, choáng váng và ngất xỉu. Đây là tình trạng nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng, vì vậy thai phụ cần được cấp cứu khẩn cấp ngay lập tức.
Hình ảnh túi thai nằm ngoài tử cung.
Điều trị mang ngoài tử cung bằng cách nào?
Phôi thai ngoài tử cung không thể phát triển như phôi thai bình thường, vì vậy cần được loại bỏ để ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm gây ảnh hưởng đến tính mạng của chị em phụ nữ.
Điều trị mang thai ngoài tử cung sẽ phụ thuộc vào kích thước và tình trạng hiện tại của khối thai. Sau khi thăm khám và làm các xét nghiệm cần thiết, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị bằng thuốc, phẫu thuật nội soi hoặc phẫu thuật mổ mở.
- Điều trị thai ngoài tử cung bằng thuốc tiêm
Trường hợp thai ngoài tử cung được phát hiện ở giai đoạn sớm, kích thước còn nhỏ và chưa bị vỡ phôi thì sẽ được chỉ định điều trị bằng thuốc.
Thuốc điều trị thai ngoài tử cung là Methotrexate (MTX), có 3 phác đồ điều trị là: đơn liều, liều đôi hoặc đa liều cố định. Tùy thuộc vào tình trạng lâm sàng, hình ảnh khối thai theo siêu âm và chỉ số β-HCG mà bác sĩ sẽ lựa chọn phác đồ tối ưu nhất cho bệnh nhân.
Sau khi tiêm, chị em cần được theo dõi bằng cách thực hiện xét nghiệm nồng độ β-HCG để xác định hiệu quả của việc điều trị. Nếu chỉ số xét nghiệm β-HCG không đạt tiêu chuẩn, bác sĩ sẽ thay đổi phác đồ điều trị hoặc can thiệp phẫu thuật.
Trong quá trình sử dụng thuốc tiêm, thai phụ có thể gặp phải tác dụng phụ như buồn nôn, mệt mỏi, rụng tóc, nhiệt miệng, tiêu chảy…. Sau quá trình điều trị, chị em nên tránh việc có bầu lại ít nhất 3 tháng hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi có dự định mang thai lại.
- Điều trị thai ngoài tử cung bằng phương pháp phẫu thuật
Hiện 2 phương pháp phẫu thuật được áp dụng trong việc điều trị thai ngoài tử cung là phẫu thuật nội soi và phẫu thuật mổ mở. Tùy vào tình trạng của khối thai mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp thích hợp.
– Phương pháp mổ nội soi loại bỏ thai ngoài tử cung
Phẫu thuật nội soi được áp dụng trong trường hợp bệnh nhân không còn chỉ định điều trị nội khoa hoặc điều trị nội khoa thất bại, hoặc ở nhóm bệnh nhân đã đủ con và không đồng ý điều trị nội khoa, bệnh nhân có chỉ định phẫu thuật khác kèm theo như đình sản, cắt ống dẫn trứng ứ dịch chuẩn bị làm thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Đặc biệt trong nhóm bệnh nhân vừa có thai ngoài tử cung và thai trong buồng tử cung đang phát triển.
Hiện tại, phẫu thuật nội soi là phương pháp phẫu thuật ưu tiên hàng đầu. Trừ trường hợp bệnh nhân vào viện trong tình trạng mất máu nhiều, trụy mạch không thể đảm bảo mổ nội soi được thì các bác sĩ sẽ phẫu thuật mổ mở để nhanh chóng cầm máu, cắt bỏ khối thai ngoài tử cung cho bệnh nhân, song song với truyền máu, hồi sức tích cực cho bệnh nhân.
Phương pháp này có nhiều ưu điểm:
Không gây đau đớn cho người bệnh sau khi mổ. Người bệnh không phải dùng kháng sinh nhiều, phục hồi lại sức khỏe một cách nhanh chóng, có thể trở lại với công việc và sinh hoạt hàng ngày sớm hơn. Phương pháp mổ nội soi có tính thẩm mỹ cao, vết sẹo mổ nhỏ, chỉ khoảng 0.5 – 1cm. Người bệnh chỉ cần nằm viện trong thời gian rất ngắn. Tuy nhiên, đây là kỹ thuật khó, do đó đòi hỏi nhiều điều kiện về kỹ thuật, trang thiết bị chuyên dụng, bác sĩ phẫu thuật là những người rất có kinh nghiệm.
Mang thai ngoài tử cung là một bệnh lí sản phụ khoa gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho người mẹ, có thể đe dọa đến tính mạng nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, cần đến gặp bác sĩ ngay lập tức để được khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời. Phát hiện sớm và điều trị thai ngoài tử cung có thể giúp tránh những biến chứng nguy hiểm và bảo vệ sức khỏe của thai phụ.
