Vì ăn uống vô độ, nữ sinh rơi vào chán nản, bi quan, tiêu cực do... sợ xấu
Bệnh nhân là sinh viên đại học năm thứ 2, gia đình khá giả, hòa thuận, không có tiền sử bệnh lý gì về thể chất, tinh thần, tuy nhiên tính cách dễ xúc động, trầm tính. Gia đình có bà nội mắc rối loạn trầm cảm tái diễn.
ThS.BS Nguyễn Kim Anh thông tin, qua khai thác bệnh sử, bệnh nhân cho biết trước đó, khi học cuối lớp 12, bệnh nhân có tình cảm với một bạn trai trong lớp, tuy nhiên bị từ chối với lý do bệnh nhân... béo.
Bệnh nhân sau đó vẫn cố gắng tiếp tục theo đuổi bạn trai này. Mặc dù lúc đó bệnh nhân cao 1,55m, nặng 50kg nhưng bắt đầu không hài lòng với hình ảnh cơ thể của mình, tự cho mình là béo và tìm cách giảm cân. Cùng đó, ngày càng bận tâm và lo lắng về việc béo phì.
ThS.BS Vũ Sơn Tùng và ThS.BS Nguyễn Kim Anh tại buổi chia sẻ thông tin với báo chí về ăn uống vô độ - những cảnh báo.
Khoảng cuối năm thứ nhất và đầu năm học đại học thứ 2, bệnh nhân chỉ ăn một bữa salad vào buổi trưa, 2 bữa còn lại không ăn gì. Chế độ ăn này duy trì trong thời gian 6 -7 tháng, bệnh nhân sút 8kg.
Bệnh nhân cho biết ở thời điểm đó, bản thân cô cũng nhận thấy chế độ ăn không phù hợp với hình thể của mình và các cơ trở nên nhão dần, có lúc thấy quần áo rộng thùng thình. Nữ sinh đã ăn nhiều hơn và thích ăn thức ăn giàu năng lượng. Sau những bữa ăn nhiều năng lượng nữ sinh cảm thấy hối hận.
BS Kim Anh cho biết, số lượng cơn thèm ăn của bệnh nhân ngày càng tăng lên, bệnh nhân tìm mọi cách để ăn được nhiều hơn. Ăn xong bệnh nhân đã dùng thuốc nhuận tràng và nhịn ăn sau mỗi lần ăn nhiều.
"Trung bình mỗi tuần nữ sinh xuất hiện 3-4 cơn thèm ăn và xuất hiện cả vào ban đêm. Bệnh nhân xuất hiện mệt mỏi, không muốn đi học... Biểu hiện ngày càng tăng lên, sau 8 tháng những cơn ăn quá nhiều khiến bệnh nhân ngày càng cảm thấy chán nản, xấu hổ và bi quan, chán nản, ít tiếp xúc với mọi người, không hứng thú, dễ cáu gắt, kết quả học tập kém…"- ThS.BS Kim Anh kể.
Gia đình đã đưa bệnh nhân đến khám chuyên khoa tâm thần và được chẩn đoán ăn vô độ tâm thần, phải nhập viện để điều trị tích cực (dùng thuốc, kết hợp liệu pháp nhận thức – hành vi). Sau một tháng bệnh nhân giảm các cơn ăn uống hơn, còn khoảng 1 cơn/ tuần, được ra viện. Sau 2 tháng, bệnh nhân cơ bản không còn cơn ăn nhiều, không còn buồn chán, tự tin, vui vẻ hơn.
Chuyên gia chỉ dấu hiệu nhận biết chứng ăn vô độ tâm thần
Thông tin với báo chí, ThS.BS Vũ Sơn Tùng - Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, ăn vô độ tâm thần đặc trưng bởi các giai đoạn ăn vô độ tái diễn, sự bận tâm quá mức đến cân nặng, bệnh nhân dùng các biện pháp cực đoan để giảm tác dụng gây béo của thức ăn đã dùng (thanh lọc, móc họng gây nôn, dùng thuốc xổ ngay sau ăn…).
Bệnh nhân thường khởi phát ở tuổi vị thành niên và thanh niên, hiếm gặp ở trẻ trước tuổi dậy thì hoặc người trên 40 tuổi. Đặc biệt, bệnh chủ yếu gặp ở nữ giới, với tỷ lệ nữ/nam là 3/1. Tỷ lệ mắc bệnh cao nhất là ở phụ nữ 20-29 tuổi.
Chuyên gia cho hay có nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh. Ăn vô độ tâm thần có yếu tố di truyền, những người trong gia đình có thành viên mắc chứng rối loạn ăn uống có nguy cơ mắc 28-74%.
Bên cạnh đó, theo BS Tùng nguyên nhân quan trọng là tâm lý - xã hội, nhất là ở các bạn trẻ tuổi dậy thì.
"Trẻ hay bị sang chấn tâm lý khi bị bạn bè miệt thị về cân nặng, bị chê "béo thế, mập thế", thậm chí bị bắt nạt. Lúc này bệnh nhân thường bị áp lực quá lớn về vấn đề hình thể. Cực đoan do ăn uống để giữ gìn hình thể… Đây là một trong các nguyên nhân đầu tiên và là yếu tố quan trọng thúc đẩy trẻ thanh thiếu niên (đặc biệt là nữ giới) mắc rối loạn ăn vô độ tâm thần"- BS Tùng nói.
Về dấu hiệu nhận biết bệnh, chuyên gia cho biết:
- Thường có trọng lượng cơ thể bình thường hoặc trên trung bình;
- Lặp đi lặp lại việc ăn uống vô độ và sợ không thể ngừng ăn;
- Tự gây nôn (thường âm thầm), cổ họng luôn bị viêm hoặc đau;
- Các vấn đề về răng do xói mòn men răng do nôn mửa;
- Tập thể dục quá mức;
- Kinh nguyệt không đều hoặc hoàn toàn không có kinh;
- Lạm dụng thuốc nhuận tràng hoặc thuốc lợi tiểu, gây rối loạn tiêu hóa.
Dấu hiệu nhận biết về cảm xúc liên quan đến ăn vô độ gồm: Cảm giác chán nản về bản thân và vẻ ngoài của cơ thể, bận tâm quá mức về cơ thể; Mệt mỏi và ít năng lượng; Thiếu tự tin về bản thân đặc biệt là ngoại hình; Cảm giác bất lực thậm chí bất mãn sâu sắc với hình dáng và kích thước cơ thể; Cảm giác căm ghét bản thân sau khi ăn...
ThS.BS Nguyễn Kim Anh thăm khám cho người bệnh (ảnh minh hoạ).
Theo BS Tùng, sự xấu hổ về cân nặng có thể dẫn đến lòng tự trọng thấp và các vấn đề về hình ảnh cơ thể. Dẫn thông tin từ Hiệp hội Rối loạn Ăn uống Quốc gia (NEDA) thông tin 40–60% trẻ em từ 6 - 12 tuổi cho biết chúng lo lắng về cân nặng hoặc sợ trở nên béo phì. Vì vậy theo BS Tùng khi có rất ký vấn đề nào về việc bạo lực thể chất và tinh thần cần phải được sự tư vấn của các bác sĩ chuyên khoa tâm thần.
Chuyên gia cũng cho hay, người bị bệnh ăn vô độ tâm thần thường kèm thêm các rối loạn khác như rối loạn trầm cảm, lo âu, tâm thần do sử dụng chất, chiếm tỷ lệ khoảng 30-50%. Những trường hợp nhẹ chỉ cần trị liệu tâm lý, nặng hơn thì cần dùng thuốc, kết hợp điều trị biến chứng, dùng thuốc điều biến não.
