1. U quái buồng trứng là gì?
U quái (u bì) buồng trứng là dạng u thường gặp có thể gây biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe và chức năng sinh sản của phụ nữ. Mặc dù đa số lành tính nhưng trong một số trường hợp hiếm gặp, chúng có thể trở thành ác tính (ung thư).
Qua trường hợp bệnh nhân bị u quái buồng trứng vừa phẫu thuật tại Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội, nhiều người thắc mắc tại sao u quái buồng trứng lại có biểu hiện "kỳ lạ" như có xương, răng, da và tóc và nó có nguy hiểm không?
Theo BSCKII. Phạm Hải Đăng, Khoa Phụ Ngoại A5, Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội, u quái buồng trứng là một dạng u phát triển từ các tế bào mầm (tế bào có khả năng biệt hóa thành nhiều loại mô khác nhau giống như tế bào gốc).
Cấu trúc của khối u này thường chứa các thành phần mô của cơ thể như: tóc, răng, xương, mỡ, tuyến bã nhờn... Trong trường hợp bệnh nhân này nó biệt hóa thành mô xương hàm và răng, da đầu và tóc nên sẽ có tổ chức răng, tóc, xương và da đầu trong đó.
BSCKII. Phạm Hải Đăng
2. U quái buồng trứng có nguy cơ ung thư không?
BSCKII. Phạm Hải Đăng cho biết, phần lớn u quái buồng trứng là lành tính (thuộc nhóm u quái trưởng thành). U quái trưởng thành lành tính là khối u thường gặp nhất, từ 10-30 tuổi. 95% các u quái là trưởng thành. Tuy nhiên chúng vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ và biến chứng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đặc biệt là khả năng sinh sản nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.
Khi u phát triển nhanh làm tổn thương hết nhu mô lành của buồng trứng có thể dẫn đến vô sinh, mãn kinh sớm và tiềm ẩn nguy cơ ung thư hoá. Các khối u càng lớn sẽ đè lên buồng trứng và khiến chúng bị xoắn lại gây cản trở dòng máu tới nuôi dưỡng buồng trứng, lâu ngày sẽ khiến các mô bị hoại tử, viêm nhiễm. Nếu các khối u bị vỡ bệnh nhân bị đau bụng dữ dội, nhiễm trùng...
U quái buồng trứng phát triển cả hai bên buồng trứng thường gây ra những biến chứng nặng nề hơn so với việc chỉ có khối u ở một bên.
Các nguy cơ và biến chứng thường gặp
Xoắn u buồng trứng: Đây là biến chứng cấp tính nguy hiểm. Khi khối u bị xoắn, máu đến buồng trứng bị cắt đứt gây thiếu máu, hoại tử buồng trứng. Bệnh nhân sẽ bị đau bụng đột ngột, dữ dội, nôn ói, cần phải phẫu thuật cấp cứu khẩn cấp để bảo tồn buồng trứng, nếu chậm có thể phải cắt bỏ buồng trứng.
Vỡ u buồng trứng: Khối u to, thành mỏng có thể vỡ gây chảy dịch và các thành phần bên trong (như mỡ, bã nhờn) vào khoang bụng dẫn đến viêm viêm nhiễm trong ổ bụng và xuất huyết, gây đau bụng dữ dội cần phẫu thuật cấp cứu.
Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản: Mặc dù u lành tính thường không ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng buồng trứng nhưng nếu khối u phát triển quá lớn sẽ tổn thương nhu mô buồng trứng lành nhiều gây khó khăn cho quá trình phẫu thuật; Khó khăn bảo tồn nhu mô lành buồng trứng; Làm tăng tỷ lệ mãn kinh sớm và vô sinh (vì ko còn nhiều nhu mô lành). Khi u quá lớn thì phải cắt bỏ.
Nguy cơ ung thư hóa (ác tính): U quái trưởng thành có thể là đơn mô hay đa mô. U quái đa mô có tỷ lệ ác tính rất thấp. Các u quái không trưởng thành luôn luôn ác tính. Các u quái không trưởng thành (u quái không biệt hóa một phần) có các thành phần với mức độ biệt hóa kém. Đây là nhóm u tế bào mầm thường gặp thứ 3 (15%), độ tuổi trung bình là 19.
Ca phẫu thuật nội soi cho bệnh nhân bị u quái buồng trứng tại Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội.
3. Lời khuyên của bác sĩ
Mặc dù đa số u quái buồng trứng là lành tính nhưng nếu không được theo dõi can thiệp sớm vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe và ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, nhất là đối với phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ và chưa có con.
BS. Phạm Hải Đăng khuyến cáo, phụ nữ nên thăm khám phụ khoa định kỳ để phát hiện sớm các bệnh lý liên quan đến buồng trứng. Vì u quái buồng trứng thường không có triệu chứng rõ ràng khi còn nhỏ nên chị em phụ nữ, đặc biệt phụ nữ trong độ tuổi sinh sản cần đi khám phụ khoa và siêu âm định kỳ 6 tháng - 01 năm/lần để phát hiện sớm.
Nếu phát hiện có u quái buồng trứng, người bệnh cần tuân thủ theo dõi và chỉ định điều trị của bác sĩ chuyên khoa để tránh các biến chứng nguy hiểm. Bệnh nhân có thể được chỉ định phẫu thuật bóc u qua đường nội soi nhằm giảm thiểu mức độ xâm lấn, giữ được nhu mô buồng trứng lành, bảo tồn chức năng sinh sản và thẩm mỹ.
