Bệnh phụ khoa là thuật ngữ dùng để chỉ các bệnh lý liên quan đến cơ quan sinh dục nữ, bao gồm âm hộ, âm đạo, cổ tử cung, tử cung, buồng trứng, ống dẫn trứng và hệ thống dây chằng quanh tử cung. Những bệnh lý này có thể xuất hiện ở mọi độ tuổi nhưng phổ biến nhất ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản (15 - 49 tuổi).
Theo ThS.BS. Diêm Thị Thanh Thủy, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, bệnh phụ khoa không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe mà còn khiến chị em luôn cảm thấy khó chịu ở vùng kín, ngại gần gũi với bạn đời.
Có nhiều bệnh phụ khoa nếu không được kiểm soát và điều trị sớm có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe sinh sản và giảm chất lượng cuộc sống. Việc nhận biết và xử lý sớm các bệnh phụ khoa sẽ giúp chị em phòng tránh được nhiều biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là các dấu hiệu nhận biết và mức độ nguy hiểm của 5 loại bệnh phụ khoa phổ biến mà chị em cần lưu ý.
1. Viêm âm đạo - bệnh phụ khoa phổ biến
Viêm âm đạo là tình trạng viêm nhiễm, nhiễm trùng xảy ra tại niêm mạc âm đạo do sự xâm nhập và phát triển quá mức của các tác nhân như vi khuẩn, nấm men (thường là Candida), hoặc ký sinh trùng (Trichomonas). Đây là bệnh lý phụ khoa có tỷ lệ mắc phải cao nhất, hầu như mọi phụ nữ trong độ tuổi sinh sản đều có thể mắc ít nhất một lần trong đời.
Dấu hiệu nhận biết:
- Khí hư bất thường: Thay đổi về màu sắc (trắng đục, vàng, xanh), kết cấu (đặc quánh, lỏng, có bọt) và có mùi hôi tanh khó chịu.
- Ngứa ngáy, kích thích: Cảm giác ngứa hoặc nóng rát khó chịu ở vùng âm đạo và âm hộ.
- Tiểu buốt, tiểu rắt: Đau hoặc khó chịu khi đi tiểu.
- Đau khi quan hệ tình dục: Cảm giác đau rát, khó chịu khi giao hợp.
Mặc dù là bệnh lý lành tính và dễ điều trị nhưng nếu kéo dài hoặc tái phát nhiều lần, viêm âm đạo có thể lan rộng gây viêm cổ tử cung, viêm phần phụ, ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.
Viêm âm đạo là bệnh phụ khoa thường gặp nhất ở phụ nữ.
2. U xơ tử cung
U xơ tử cung là những khối u phát triển từ cơ trơn của tử cung, thường là lành tính. Bệnh lý này rất phổ biến, gặp ở phụ nữ mọi lứa tuổi, đặc biệt là trong độ tuổi sinh sản. Kích thước và vị trí của u xơ quyết định mức độ ảnh hưởng của bệnh.
Dấu hiệu nhận biết:
- Rối loạn kinh nguyệt: Kinh nguyệt ra nhiều, kéo dài, có thể xuất hiện cục máu đông, hoặc chảy máu bất thường giữa chu kỳ.
- Đau vùng chậu: Cảm giác nặng nề, căng tức hoặc đau âm ỉ ở vùng bụng dưới và vùng chậu.
- Triệu chứng chèn ép: U xơ lớn có thể chèn ép bàng quang gây tiểu lắt nhắt, tiểu nhiều lần; chèn ép trực tràng gây táo bón.
- Đau khi quan hệ tình dục.
Phần lớn u xơ không cần can thiệp nhưng nếu khối u phát triển quá lớn gây chảy máu nhiều dẫn đến thiếu máu, hoặc chèn ép các cơ quan lân cận nghiêm trọng, hay gây ảnh hưởng đến khả năng mang thai thì cần phải điều trị. Tỷ lệ u xơ chuyển thành ác tính (ung thư) là rất hiếm.
3. Viêm phần phụ
Viêm phần phụ là tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở các cơ quan thuộc phần phụ của cơ quan sinh sản nữ như vòi trứng, buồng trứng và hệ thống dây chằng quanh tử cung. Viêm phần phụ thường do viêm nhiễm từ âm đạo, cổ tử cung lan ngược lên.
Dấu hiệu nhận biết:
- Đau bụng dưới: Cơn đau âm ỉ, có thể tăng lên khi vận động mạnh, khi quan hệ hoặc trong kỳ kinh nguyệt.
- Sốt, mệt mỏi: Có thể kèm theo sốt cao, ớn lạnh, cơ thể mệt mỏi.
- Dịch âm đạo bất thường: Khí hư ra nhiều, có màu vàng hoặc xanh, có mùi hôi hoặc lẫn mủ.
- Rối loạn kinh nguyệt: Chu kỳ kinh không đều, đau bụng kinh dữ dội, máu kinh có thể ra nhiều.
Đây là bệnh lý tương đối nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến viêm tắc vòi trứng, áp-xe phần phụ, tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung và là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây vô sinh ở nữ giới.
4. Ung thư cổ tử cung
Ung thư cổ tử cung là bệnh lý ác tính hình thành do sự phát triển bất thường của tế bào tại cổ tử cung. Hơn 99% các trường hợp ung thư cổ tử cung có liên quan đến sự lây nhiễm kéo dài các chủng virus Papilloma ở người (HPV) nguy cơ cao.
Dấu hiệu nhận biết (thường xuất hiện khi bệnh đã tiến triển):
- Chảy máu âm đạo bất thường: Chảy máu giữa chu kỳ kinh, sau khi quan hệ tình dục, hoặc chảy máu sau mãn kinh.
- Dịch âm đạo bất thường: Dịch tiết có lẫn máu, có mùi hôi khó chịu.
- Đau vùng chậu hoặc bụng dưới kéo dài không rõ nguyên nhân.
- Đau khi quan hệ tình dục.
Đây là căn bệnh nguy hiểm nhưng nếu được phát hiện ở giai đoạn tiền ung thư hoặc giai đoạn sớm thông qua việc tầm soát định kỳ (xét nghiệm Pap Smear, xét nghiệm HPV), bệnh có thể điều trị khỏi.
Chị em cần chú ý các dấu hiệu bất thường vùng sinh dục để sớm phát hiện bệnh phụ khoa, ngăn ngừa những biến chứng không mong muốn.
5. Lạc nội mạc tử cung
Lạc nội mạc tử cung là tình trạng các tế bào mô tương tự như niêm mạc tử cung (lớp lót bên trong tử cung) lại phát triển bên ngoài tử cung, thường gặp ở buồng trứng, vòi trứng, hoặc các cơ quan khác trong khoang chậu. Các mô này cũng chịu ảnh hưởng của hormone và chảy máu theo chu kỳ kinh nguyệt nhưng máu không thoát ra ngoài được gây viêm, sưng tấy và hình thành sẹo.
Dấu hiệu nhận biết:
- Đau bụng kinh dữ dội: Cơn đau bụng kinh thường nặng hơn theo thời gian và không giảm khi dùng thuốc giảm đau thông thường.
- Đau vùng chậu mạn tính: Cơn đau dai dẳng, không chỉ giới hạn trong kỳ kinh.
- Đau khi quan hệ tình dục, khi đi tiểu hoặc đại tiện (đặc biệt trong kỳ kinh nguyệt).
- Rối loạn tiêu hóa: Tiêu chảy, táo bón, buồn nôn trong kỳ kinh.
Bệnh gây ra những cơn đau kéo dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Lạc nội mạc tử cung cũng là một nguyên nhân gây vô sinh hoặc hiếm muộn do gây viêm, dính vòi trứng và làm tổn thương buồng trứng.
Theo ThS.BS. Diêm Thị Thanh Thủy, những bệnh phụ khoa thường gặp đem lại rất nhiều phiền phức trong cuộc sống hàng ngày cho phụ nữ. Do đó phụ nữ hãy tự trang bị cho bản thân những kiến thức về chăm sóc sức khỏe vùng kín để phòng tránh bệnh hiệu quả nhất.
Chị em nên duy trì thói quen vệ sinh sạch sẽ vùng kín đúng cách hàng ngày và đặc biệt trong chu kỳ kinh nguyệt, tránh thụt rửa sâu vào âm đạo. Quan hệ tình dục an toàn. Nên thăm khám phụ khoa ít nhất 6 tháng đến 1 năm một lần giúp phát hiện sớm các bệnh viêm nhiễm thông thường và các bệnh lý nguy hiểm như u xơ, ung thư cổ tử cung.
