Tiếp tục phiên chất vấn và trả lời chất vấn trong khuôn khổ Phiên họp thứ 25 của UBTVQH, chiều 15/8, các ĐBQH tiến hành chất vấn Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan.
Nhiều giải pháp bảo đảm an ninh lương thực
ĐBQH Lê Thị Song An – Đoàn ĐBQH tỉnh Long An cho biết, thời gian gần đây do giá lúa liên tục tăng nên một số địa phương có hiện tượng mua gom lúa gạo ồ ạt, gây mất cân đối cung cầu cục bộ, đẩy giá mặt hàng này lên cao bất hợp lý và cũng là nỗi lo của người tiêu dùng, công nhân khi giá gạo tăng cao. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ NN&PTNT cho biết giải pháp cụ thể để bảo đảm an ninh lương thực quốc gia.
Liên quan đến vấn đề này, Bộ trưởng Lê Minh Hoan thông tin, Bộ đã có báo cáo với Thủ tướng Chính phủ, Thủ tướng cũng đã có công điện chỉ đạo khi nảy sinh vấn đề mất an ninh lương thực. Bộ trưởng đề nghị, trong tình hình như vậy, cần có thái độ bình tĩnh, vì mọi vấn đề đều có thể phát sinh mặt trái nếu không quản lý tốt, nếu chỉ phân tích một khía cạnh, một phía, thì sẽ không có được cái nhìn toàn diện.
Công điện của Thủ tướng Chính phủ đã nêu rõ, ưu tiên hiện tại là đảm bảo an ninh lương thực quốc gia, đẩy mạnh xuất khẩu lương thực như một cam kết có trách nhiệm với thế giới về vấn đề an ninh lương thực, đồng thời cũng không gây sốc cho thị trường nội địa, hay làm ảnh hưởng tới giá tiêu dùng trong nước. Bộ Công Thương và Bộ NN&PTNT đang quán triệt để thực hiện tốt Công điện này.
Riêng về Đồng bằng sông Cửu Long, Bộ trưởng cho biết, có đến khoảng 300 ngày trong năm thực hiện xuống giống. Do đặc thù xuống theo con nước, nước rút tới đâu xuống giống tới đó, nên không có mùa vụ rõ rệt như ở miền Bắc, mà thực hiện xuống giống liên tục. Do vậy, vấn đề gối vụ, tính toán vụ hè thu, thu đông đối với Đồng bằng sông Cửu Long chỉ mang giá trị thống kê.
Bộ đã cân đối sản lượng thu hoạch theo từng mùa vụ, qua xây dựng 20 năm nay, hệ thống thủy lợi ở vùng này đã phát huy tác dụng. Chúng ta đã có bản đồ số hóa để cùng các địa phương rải vụ hoặc tập trung vụ nếu cần thiết, với các điều kiện cho phép. Bộ trưởng khẳng định, trong điều kiện hiện nay, nếu không có thiên tai, với tình hình biến đổi khí hậu ổn định như mấy năm qua, chúng ta hoàn toàn có thể đảm bảo tiêu dùng trong nước cũng như sản lượng xuất khẩu.
Giải pháp nào để người trồng lúa bớt khó khăn?
Trong khi đó, ĐBQH Nguyễn Thanh Phong – Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long chất vấn về giải pháp giải cứu nông sản vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Đại biểu Phong nêu thực trạng, nông sản rớt giá khi thu hoạch như: thanh long, khoai lang… ảnh hưởng đến đời sống của người dân. Từ đó, đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết những giải pháp để giải cứu nông sản cho người dân.
Trả lời về giải pháp "được mùa mất giá", Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng, nên tư duy lại vấn đề này, không nên dùng từ "giải cứu" mà đây là vấn đề của thị trường. Bộ trưởng cho rằng, như câu chuyện trồng sầu riêng, không thể cấm bà con không được trồng sầu riêng mà cần có giải pháp khuyến nông, thông tin thị trường, kết nối doanh nghiệp, đòi hỏi sự vào cuộc của toàn hệ thống từ nông nghiệp đến công thương đến hiệp hội ngành hàng, đến từng hợp tác xã. Về trách nhiệm của Bộ NN&PTNT, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết, Bộ có trách nhiệm khi chưa chuẩn hóa quy trình trồng sầu riêng, xây dựng mã ngành hàng.
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga - Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương đặt vấn đề, Việt Nam là quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới nhưng người nông dân làm ra lúa gạo vẫn có cuộc sống khó khăn, nghĩa là cây lúa không mang lại nhiều lợi nhuận cho người sản xuất.
Trả lời về vấn đề này, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng, theo niên giám thống kê, khảo sát, nông nghiệp là ngành có thu nhập thấp nhất trong các ngành kinh tế. Trong nông nghiệp, người trồng lúa là người có thu nhập thấp nhất. Ở bối cảnh hiện nay, giá gạo tăng hàng ngày, đây cũng là thời cơ cải thiện thu nhập lớn đối với những người nông dân.
Bộ trưởng cho biết, việc đảm bảo nguồn thu nhập cho người nông dân là điều được Bộ hết sức quan tâm, trong đó, việc cải thiện thu nhập không phải chỉ là vấn đề giá cả, mà cần tính toán đến các chi phí. Theo tính toán, thời gian qua, việc sản xuất lúa gạo đã giảm được 20 đến 25% chi phí đầu vào, do ứng dụng quy trình canh tác, "ba tăng, ba giảm", tiết kiệm đất, tiết kiệm nước, tiết kiệm phân, tiết kiệm giống, tiết kiệm thuốc. Chính những chi phí giảm xuống này là thành quả giúp gia tăng thu nhập cho người dân.
Bộ trưởng cho rằng, hiện nay chúng ta đang lo ngại giá cao hơn nữa, có thể làm rối loạn ngành, gây thiếu bền vững. Nếu người nông dân nuôi trồng gì chỉ hưởng thu nhập từ sản phẩm đó, thì chưa đúng tinh thần Nghị quyết 19, chuyển từ tăng trưởng đơn giá trị sang tăng trưởng tích hợp, đa giá trị, tạo ra nhiều ngành nghề khác, không gian trồng lúa, thời gian trồng lúa có thể lồng ghép, tạo ra nhiều không gian, thời gian cho các ngành nghề khác. Nếu chúng ta tận dụng tốt quỹ không gian, thời gian đó, chuyển đổi nghề nghiệp, tạo những nghề nghiệp ở nông thôn, thì người nông dân không chỉ hưởng từ thành quả cây lúa, mà có nhiều nguồn thu nhập khác.