Thực hành làm mẹ an toàn nhiều năm qua luôn là ưu tiên lớn của tỉnh Lào Cai – địa phương miền núi vẫn còn nhiều cộng đồng sinh sống ở vùng sâu, vùng xa, nơi bà mẹ khó tiếp cận thông tin và dịch vụ y tế. Để giảm tai biến sản khoa và bảo vệ sức khỏe mẹ – con, tỉnh đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, từ chính sách đến truyền thông cộng đồng, với sự tham gia mạnh mẽ của mạng lưới y tế cơ sở và đội ngũ cô đỡ thôn bản.
Chính sách nhất quán về chăm sóc thai kỳ an toàn được địa phương duy trì liên tục thông qua các hoạt động thuộc Tuần lễ Làm mẹ an toàn hằng năm. Đây không chỉ là dịp truyền thông sâu rộng mà còn là thời điểm tỉnh rà soát, củng cố và mở rộng các hoạt động chăm sóc thai sản, khuyến khích phụ nữ mang thai khám thai đủ lịch, theo dõi thai kỳ đúng hướng dẫn và lựa chọn sinh tại cơ sở y tế.
Cô đỡ thôn bản được vinh danh tại sự kiện Làm mẹ an toàn năm 2025
Cô đỡ thôn bản đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong thay đổi nhận thức cộng đồng. Ở các xã vùng cao, nhiều bà mẹ vẫn quen sinh tại nhà hoặc đi khám muộn do rào cản ngôn ngữ và phong tục. Các cô đỡ được đào tạo bài bản, hiểu tiếng địa phương và phong tục bản làng, đến từng nhà để hướng dẫn đăng ký quản lý thai nghén sớm, khám thai định kỳ, tiêm phòng uốn ván, uống viên sắt – axit folic, cũng như nhận biết các dấu hiệu nguy hiểm như phù chân, đau đầu dữ dội, ra máu bất thường… Từ đó, ngày càng nhiều phụ nữ lựa chọn đến trạm y tế hoặc bệnh viện khi chuyển dạ.
Tại bệnh viện, thai phụ được bác sĩ tư vấn rõ ràng về tình trạng thai kỳ, nguy cơ sản khoa và cách chăm sóc dinh dưỡng, vận động, nghỉ ngơi. Bệnh viện Sản – Nhi và các trung tâm y tế huyện tổ chức quy trình tiếp nhận thuận tiện, theo dõi chặt chẽ và hỗ trợ chuyển tuyến kịp thời nếu cần. Trong giai đoạn sinh nở, sản phụ được theo dõi liên tục, còn trẻ sơ sinh được khám trong những giờ đầu để phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe.
Giai đoạn sau sinh cũng được chú trọng không kém. Mẹ được tư vấn cách chăm sóc cơ thể, vệ sinh vùng kín, theo dõi sản dịch, cho con bú đúng cách và nhận biết dấu hiệu nguy hiểm như băng huyết hoặc nhiễm trùng. Với các trường hợp nguy cơ hoặc hoàn cảnh đặc biệt, trạm y tế xã được giao tiếp tục chăm sóc tại nhà.
Truyền thông cũng giữ vai trò quan trọng trong thực hành làm mẹ an toàn tại Lào Cai. Từ hướng dẫn khám thai 4 lần, các xét nghiệm cần thiết, lợi ích sinh con tại cơ sở y tế đến dinh dưỡng thai kỳ và chăm sóc sau sinh – các thông điệp được truyền tải thường xuyên, phù hợp với từng cộng đồng. Nhờ đó, phụ nữ mang thai tự tin hơn, chủ động đến cơ sở y tế và tuân thủ hướng dẫn chăm sóc.
Mặc dù vẫn còn nhiều khó khăn như đường sá cách trở, thiếu nhân lực ở một số nơi và tập quán sinh tại nhà chưa hoàn toàn chấm dứt, nhưng mô hình Làm mẹ an toàn tại Lào Cai đang cho thấy hiệu quả rõ rệt. Tỷ lệ khám thai tăng, tỷ lệ sinh tại cơ sở y tế ngày càng cao và số lượng mẹ – bé được chăm sóc sau sinh cũng được mở rộng.
Nỗ lực phối hợp giữa chính quyền, ngành y tế, cô đỡ thôn bản và hệ thống bệnh viện đang tạo nên nền tảng vững chắc, giúp hành trình làm mẹ của phụ nữ vùng cao trở nên an toàn hơn, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng dân số của tỉnh trong những năm tới.
