Khẩn trương điều chỉnh lộ trình, loay hoay trước rủi ro xét tuyển
Thông tin về việc thu gọn các tổ hợp xét tuyển truyền thống, vốn là "lối đi quen thuộc" của nhiều thế hệ thí sinh, đang tạo ra thách thức lớn đối với lứa học sinh lớp 12 hiện tại, đặc biệt là những em đã định hình khối thi từ sớm theo chương trình giáo dục phổ thông cũ.
Cụ thể, vào cuối tháng 10, Trường ĐH Công nghệ, ĐH Quốc gia Hà Nội gây chú ý khi thông báo dự kiến sẽ bỏ xét tuyển tổ hợp D01 (Toán, Văn, Tiếng Anh) và B00 (Toán, Hóa, Sinh) trong kỳ tuyển sinh 2026. Tương tự, Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn cũng công bố dự kiến thu gọn số tổ hợp xét tuyển, đáng chú ý là giảm mạnh số ngành sử dụng tổ hợp C00 (Văn, Sử, Địa). Trường Sĩ quan Chính trị cũng cho biết sẽ không còn sử dụng tổ hợp C00 (Văn, Sử, Địa) và A00 (Toán, Lý, Hóa) trong mùa tuyển sinh năm 2026. Trường này sẽ dùng các tổ hợp là: C01 (Văn, Toán, Lý), C03 (Văn, Toán, Sử), C04 (Văn, Toán, Địa) và D01 (Văn, Toán, Anh).
Điều này khiến nhiều thí sinh cảm thấy cơ hội trúng tuyển bị thu hẹp đáng kể, đồng thời phải đối mặt với áp lực phải đa dạng hóa tổ hợp xét tuyển hoặc chuyển hướng sang các phương thức thi khác như kỳ thi Đánh giá năng lực.
Sự thay đổi từ các trường đại học đã tác động trực tiếp đến kế hoạch cá nhân của thí sinh. Nguyễn Trần Minh Châu, học sinh lớp 12 tại Trường THPT Công nghiệp (Phú Thọ), là một ví dụ điển hình. Từ lớp 10, Minh Châu đã tập trung toàn lực vào các môn Văn, Sử, Địa (tổ hợp C00) với mục tiêu rõ ràng là các ngành như Báo chí, Quan hệ công chúng, hay Tâm lý học...
Thí sinh tham dự kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025.
"Khi hay tin một trường đại học gần như loại bỏ tổ hợp C00 ở nhiều ngành trọng điểm mà em nhắm tới, em thực sự hụt hẫng và lo lắng", Minh Châu chia sẻ. "Chỉ còn vài tháng nữa là đến kỳ thi Tốt nghiệp THPT. Giờ em buộc phải tính toán lại toàn bộ, có thể phải chuyển hướng sang xét tuyển khối D (có thêm môn Toán) hoặc cân nhắc một ngành học khác vẫn chấp nhận tổ hợp C00." Việc này gây áp lực rất lớn vì em đã dồn nhiều công sức cho các môn xã hội, bây giờ phải học dồn thêm một môn mới trong thời gian gấp rút là vô cùng khó khăn".
Cùng chung nỗi lo, Đinh Gia Linh, học sinh lớp 12 tại Ninh Bình cho biết: "Thông tin các trường siết tổ hợp khiến em không quá bất ngờ, nhưng nó khiến chiến lược của em bị lung lay. Hiện tại, em phải dành thêm thời gian ôn luyện thêm một số môn để mở rộng cơ hội sang các tổ hợp khác. Em thực sự lo ngại về năng lực và thời gian để theo kịp, nhất là khi học kỳ I sắp kết thúc".
Nhiều thí sinh khác đang khẩn trương lập lại kế hoạch bằng cách phân bổ thời gian ôn luyện, chuẩn bị thêm môn thi mới, tìm hiểu về các chứng chỉ quốc tế hoặc kỳ thi Đánh giá năng lực/Đánh giá tư duy để tăng thêm "tấm vé" vào đại học.
Nguyễn Đức Minh, học sinh lớp 12 Trường THPT Yên Hoà Hà Nội bày tỏ: "Em luôn thấy căng thẳng vì phải chuẩn bị đồng thời cho nhiều kỳ thi và chứng chỉ khác nhau để mở rộng cơ hội, song song với kỳ thi Tốt nghiệp THPT. Giữa những thay đổi dồn dập, em chỉ mong chính sách tuyển sinh được giữ ổn định để chúng em có thể yên tâm tập trung ôn luyện, đảm bảo tính công bằng và hiệu quả nhất".
Chủ động thích ứng để vượt qua thách thức
Nhìn nhận từ góc độ chuyên môn, cô Nguyễn Thi Kim Dung, giáo viên có nhiều năm kinh nghiệm luyện thi đại học cho rằng, việc bỏ các tổ hợp truyền thống là một thay đổi lớn tác động trực tiếp đến định hướng học tập của học sinh.
"Việc không còn bó buộc trong các tổ hợp cố định giúp học sinh có cơ hội lựa chọn môn thi phù hợp hơn với năng lực và định hướng nghề nghiệp theo tinh thần của chương trình phổ thông mới. Tuy nhiên, thay đổi này cũng đặt ra thách thức không nhỏ, nhất là khi thông tin định hướng từ các trường đại học chưa thống nhất rõ ràng về phương thức xét tuyển tương ứng giữa các trường có chung ngành đào tạo", cô Dung phân tích.
Theo cô Dung, sự bất ổn trong quy chế tuyển sinh khiến quá trình chuẩn bị cho kỳ thi chuyển sang một giai đoạn mới, thí sinh buộc phải nhanh chóng chốt tổ hợp và môn học trọng điểm ngay từ sớm, đẩy áp lực lựa chọn lên cao ngay từ đầu năm lớp 12. Điều này tất yếu dẫn đến sự phân cấp rõ rệt trong lộ trình học tập, khi học sinh chỉ tập trung vào các nhóm môn ưu tiên.
Thêm vào đó, việc gia tăng quá nhiều phương thức xét tuyển cũng gây khó khăn trong việc cân đối và phân bổ thời gian ôn luyện giữa các cá nhân. Để tạo môi trường thi cử công bằng và bền vững, cô Dung nhấn mạnh sự cần thiết phải duy trì cấu trúc kỳ thi trong khoảng thời gian ít nhất 3 năm. Việc công bố sớm và cam kết giữ vững quy chế tuyển sinh là yếu tố quan trọng giúp thí sinh chủ động thích ứng, tránh rơi vào thế bị động, từ đó nâng cao chất lượng và tính minh bạch của tuyển sinh đại học".
Trong bối cảnh thay đổi, PGS.TS Đặng Hồng Sơn – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐHQGHN) cho rằng, thí sinh vẫn còn thời gian quý báu để có sự điều chỉnh chiến lược học tập phù hợp.
Theo PGS.TS Đặng Hồng Sơn, thí sinh có thể cân nhắc theo hai hướng linh hoạt. Thứ nhất là điều chỉnh ngành học theo thế mạnh và sở thích cá nhân: nếu ngành yêu thích không còn xét tuyển theo tổ hợp cũ (ví dụ: khối C), thí sinh có thể chuyển sang các tổ hợp tương tự như khối D để tiếp cận ngành nghề gần đó, đảm bảo vẫn phù hợp với định hướng ban đầu.
Thứ hai là mở rộng lựa chọn ngành học theo tổ hợp thế mạnh: những học sinh có năng lực và niềm yêu thích với các môn thuộc tổ hợp cũ có thể tìm kiếm các ngành học khác vẫn duy trì xét tuyển tổ hợp đó. "Ví dụ, thí sinh học tốt Lịch sử, Địa lý nhưng ngành dự định đăng ký không còn xét tổ hợp C00, các em có thể chuyển sang các ngành khác vẫn tuyển theo tổ hợp này. Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn hiện vẫn duy trì nhiều ngành xét tuyển tổ hợp C00", ông Sơn chia sẻ, khẳng định sự cần thiết của việc nắm bắt thông tin tuyển sinh chi tiết từ từng trường.
