Khoái cực là một giai đoạn trong đáp ứng tình dục nam và nữ - cũng giống như giai đoạn hưng phấn – có tính phản xạ và do các trung tâm thần kinh ở tủy sống chi phối.
Về mặt giải phẫu những trung tâm này cận kề với các trung tâm chi phối bàng quang và hậu môn. Vì thế nếu tổn thương ở phần thấp của cột sống thì thần kinh kiểm soát khoái cực, tiểu tiện và đại tiện đều bị ảnh hưởng.
Trạng thái hưng phấn tình dục có liên quan đến các phản xạ mạch máu nhưng trạng thái khoái cực thì chỉ liên quan đến phản xạ co bóp của một số cơ của cơ quan sinh dục. Khoái cực ở nam giới do 2 loại phản xạ độc lập nhưng có kết hợp với nhau tạo nên, gồm giai đoạn di chuyển tinh dịch và giai đoạn phóng tinh. Giai đoạn di chuyển tinh dịch gồm có phản xạ co bóp của những cơ nhẫn ở thành của các cơ quan sinh sản (ống sinh tinh ở mào tinh, ống dẫn tinh, túi tinh và tuyến tiền liệt).
Sự co bóp này đưa một lượng tinh dịch ra tập kết ở phần niệu đạo sau. Khi đó cơ vòng bàng quang đóng ngay lại không cho nước tiểu chảy ra và do đó tinh dịch được giữ trong một khoang kín. Giai đoạn di chuyển tinh dịch này không tạo ra cảm giác khoái cực nhưng khi đã tới giai đoạn này xuất tinh sẽ không thể kìm giữ được (theo Masters và Johnson). ở nam giới bình thường, sau giai đoạn di chuyển tinh dịch nói trên thì chỉ trong nháy mắt là có những co bóp liên tiếp (8 co bóp trong một giây) của những cơ vân nằm ở phần gốc của dương vật thuộc nhóm cơ đáy chậu (cơ ngồi hang và cơ hành hang) để tống tinh dịch ra khỏi dương vật thành tia. Chính nhờ những co bóp này mà nam giới có cảm giác khoái cực.
Không cảm nhận được khoái cực thường xảy ra khi không kiểm soát được xuất tinh sớm, xuất tinh muộn và phương pháp điều trị rối loạn khoái cực là liệu pháp tình dục dựa trên những hiểu biết về sinh lý phát sinh khoái cực. Những trung tâm phản xạ gây khoái cực của nam giới nằm ở phần tủy sống xương cùng nhưng có tác động qua lại với những trung tâm của não, tạo nên cơ chế sinh lý cho hiện tượng ức chế khoái cực. Vì vậy, liệu pháp tình dục với sự tham gia của bạn tình nhằm phá bỏ những tác nhân gây ức chế. Tuy nhiên, trong thực tế, nam giới gặp khó khăn về cảm nhận khoái cực cần giải toả những vấn đề tâm lý trước khi được chỉ định liệu pháp tình dục (không hòa hợp, buồn phiền, thiếu tập trung trong quan hệ tình dục…).
Vì vậy nam giới không cảm nhận được khoái cực cần được khám toàn diện hệ thống niệu - sinh dục, kể cả nguyên nhân tâm lý.
