Trong tuyên bố chung, những người đứng đầu ngành ngoại giao của Mỹ, Nhật Bản, Australia có đoạn: "Các ngoại trưởng bày tỏ quan ngại nghiêm trọng về những diễn biến tiêu cực ở Biển Đông, bao gồm việc triển khai các hệ thống vũ khí tiên tiến ở những thực thể tranh chấp".
Các Bộ trưởng tái khẳng định cam kết đối với luật pháp quốc tế và tầm quan trọng của nó trong việc duy trì hòa bình và ổn định trong lĩnh vực hàng hải.
Bộ trưởng Ngoại giao Australia, Nhật Bản và Mỹ tại Hội nghị
Họ “phản đối mạnh mẽ những hành động đơn phương mang tính o ép có thể làm thay đổi hiện trạng và gia tăng căng thẳng như cải tạo đất, xây dựng tiền đồn, quân sự hóa các đảo tranh chấp và những hành động khác làm thay đổi vĩnh viễn môi trường biển ở những khu vực chưa phân định", theo tuyên bố chung.
Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 52 ở Thái Lan, Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã nêu rõ tình hình diễn biến phức tạp ở Biển Đông, trong đó có các hành động đơn phương như quân sự hoá, gia tăng tập trận quân sự, đặc biệt là tàu khảo sát HD-8 của Trung Quốc được các tàu hải cảnh và dân binh hộ tống xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, tiến hành các hoạt động khảo sát trái phép.
Tuyên bố chung của ngoại trưởng ba nước Mỹ, Nhật, Australia được đưa ra sau khi Ngoại trưởng Mỹ Pompeo chỉ trích hành vi của Trung Quốc tại Đông Nam Á, cho rằng ASEAN nên đặt niềm tin vào Mỹ.
Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ và các Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN tại Hội nghị
Tại cuộc họp các ngoại trưởng Mỹ ASEAN, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo khẳng định, Mỹ luôn là bạn và là đối tác đáng tin cậy của ASEAN, ủng hộ các nỗ lực của ASEAN đóng góp duy trì hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực. Ngoại trưởng Mỹ cũng nhấn mạnh các nước trong khu vực cần có tiếng nói kiên quyết, không nên lảng tránh những vấn đề phức tạp.
"Chúng tôi không xây đường sá để phá bỏ chủ quyền quốc gia của nước khác. Chúng tôi không dựng cầu để lấp khoảng trống về lòng trung thành", ông nói khi tham dự Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN vừa diễn ra ở Bangkok.
Trước đó, ngày 31/7, các bộ trưởng ngoại giao ASEAN ra tuyên bố chung bày tỏ lo ngại về việc cải tạo đất, các hoạt động và sự cố nghiêm trọng làm xói mòn lòng tin, gia tăng căng thẳng và có thể làm suy yếu hòa bình, an ninh và ổn định trong khu vực.
