Tai biến mạch máu não có hai loại: nhồi máu não (do tắc mạch) hoặc chảy máu não (do vỡ mạch). Đây là bệnh của thường gặp ở người cao tuổi do tăng huyết áp, vữa xơ động mạch, rối loạn nhịp tim trong các bệnh về van tim. Đông y có các món ăn - bài thuốc giúp phòng, hỗ trợ trị tai biến mạch máu não.
Dưới đây xin giới thiệu các món ăn thuốc có công năng hỗ trợ phòng trị chứng này.
Món cháo bổ khí huyết: chữa tai biến mạch máu não, bán thân bất toại gồm hoàng kỳ 60 - 120g, nhân sâm 3 - 5g hoặc thay đảng sâm 30g, quy vĩ 10g, địa long 5g, gạo tẻ 50 - 100g, đường trắng vừa đủ. Nhân sâm thái lát cho vào nồi đất ngâm 30 phút, tiếp cho quy vĩ, địa long đun lửa to cho sôi, hạ lửa nhỏ, để 1 giờ chắt lấy nước cốt chia 2 phần cho vào cháo gạo tẻ đã nấu nhừ. Thêm đường ăn vào sáng, tối.
Cháo hoạt huyết: trị di chứng tai biến mạch máu não, bán thân bất toại gồm hoàng kỳ 50g, đào nhân 10g, địa long 2g, đường trắng vừa đủ. Địa long tán nhỏ, hoàng kỳ, đào nhân sắc lấy nước bỏ bã, cho gạo vào nấu nhừ thành cháo. Khi ăn cho địa long và đường trộn đều ăn trong ngày.
Cháo muồng ngủ: trị di chứng tai biến mạch máu não và bán thân bất toại, cao huyết áp, đại tiện táo kết, hoa mắt chóng mặt (huyễn vựng). Thảo quyết minh (hạt muồng ngủ) 10 - 15g, cúc hoa trắng 10g, câu đằng 10g, gạo tẻ 50g - 100g, đường phèn 1 chút. Sao thơm hạt muồng, cho vào cùng cúc hoa trắng, câu đằng sắc lấy nước bỏ bã. Cho gạo vào nấu nhừ thành cháo, cho đường phèn vào nấu lại một chút mang ra ăn.
Móng giò lợn, sơn tra: móng giò bổ thận tinh, mạnh gân cốt, sơn tra không chỉ tiêu hóa thịt (tiêu thực), còn tán ứ huyết. 2 vị hợp lại tác dụng trị huyết áp cao, di chứng tai biến mạch máu não và bán thân bất toại. Gồm: móng giò lợn 3 cái, sơn tra 5 quả, gia vị vừa đủ. Móng giò rửa sạch, thái nhỏ xào cùng gia vị, đổ ngập nước cho sơn tra vào hầm 2 giờ, chín nhừ, chia vài lần ăn trong ngày.
Trúc lịch khương chấp ẩm: chữa di chứng tai biến mạch máu não và bán thân bất toại, khó nói, đờm nhiều, hoa mắt chóng mặt (huyễn vựng). Gồm trúc lịch, sinh khương (củ gừng). Trúc lịch là nước lấy từ cây tre non. Người ta thường chặt cây tre non chặt ra từng đoạn vắt lấy nước; hay uốn cong cây tre non, phạt ngọn buộc cọc ghì ngọn vào miệng chai rồi lấy lửa đốt phần giữa cho nước chảy ra hoặc để 1 đêm sau thì nước cũng sẽ chảy ra đầy chai. Mỗi lần uống 1 - 2 thìa cà phê nước trúc lịch đã pha thêm chút nước gừng trộn đều. Rồi chiêu bằng nước cơm hay nước sôi để nguội.
Chữa chứng huyết áp cao gây tai biến mạch máu não do tắc mạch máu não: nhân quả đào 12g, thảo quyết minh 12g cho vào nồi cùng nửa lít nước, sắc (nấu) cho kỹ, cho thêm mật ong vào, khuấy đều. Chia uống 2 lần trong ngày.
Cháo trai, hàu: chữa với chứng huyết áp cao, tai biến mạch máu não, nhức đầu, chóng mặt. Chú ý những người đang mắc chứng hư hàn (lạnh) thì không dùng. Lấy con trai 50g, con hàu một ít, gạo tẻ 100g đem nấu cháo chia làm 2 lần ăn hết trong ngày.
Cháo cúc hoa: món cháo này phù hợp với những người mắc chứng trúng phong, huyết áp tăng, nhức đầu, chóng mặt. Lưu ý, với những người cao tuổi, tỳ hư, có bệnh đái tháo đường thì không được dùng. Lấy hoa cúc bỏ cuống, sấy khô, tán nhỏ. Mỗi lần sử dụng thì lấy 100g gạo tẻ đem nấu cháo, khi cháo gần chín tới thì cho 15g bột hoa cúc vào khuấy đều, đun thêm cho sôi vài phút nữa là được. Ăn vào hai bữa sáng và chiều.
Hoặc có thể lấy mầm của cây cúc tươi rửa sạch, thái nhỏ, cho vào 100g gạo tẻ, cùng lượng nước vừa đủ, nấu thành cháo để ăn.
Cháo hoàng kỳ, bạch thược: dùng liên tục sẽ có hiệu quả chữa những di chứng sau khi trúng phong như tay chân tê liệt. Những người huyết áp cao, xuất huyết não đã từng khám chẩn đoán bị tắc mạch máu não có thể dùng bài thuốc này. Lấy hoàng kỳ 15g, bạch 15g sao vàng và quế 15g, gừng tươi 15g. Đem sắc (nấu) kỹ nguyên liệu trên để lấy nước, bỏ bã. Rồi cho 100g gạo tẻ, và 4 quả táo tàu, cùng lượng nước vừa đủ để nấu thành cháo. Khi cháo chín cho nước thuốc trên vào khuấy đều. Mỗi ngày ăn 1 lần..
BS. HOÀNG XUÂN ĐẠI
