Mạng xã hội những ngày qua lan truyền chóng mặt đoạn video ghi lại cảnh tượng phản cảm tại Trường Tiểu học L.H.P (TP. Long Xuyên, An Giang): một nhóm nữ sinh còn ở độ tuổi lớp 5 ngang nhiên "phì phèo" thuốc lá ngay trong khuôn viên trường.
Theo xác minh, trong số 7 học sinh có mặt, 4 em trực tiếp tham gia hút thuốc. Hình ảnh này không chỉ vi phạm nghiêm trọng quy định về môi trường học đường không khói thuốc mà còn đặt ra câu hỏi nhức nhối về hiệu quả giáo dục đạo đức, lối sống cho trẻ em.
Nhóm nữ học sinh tiểu học hút thuốc trong sân trường ở An Giang. (Ảnh chụp màn hình)
Từ hình ảnh phản cảm đến nỗi lo sâu sắc
Trao đổi với PV Báo Sức khỏe và Đời sống sau sự việc này, ThS. Nguyễn Diệp Ngọc - giảng viên Khoa Sư phạm, Trường Đại học Thủ đô Hà Nội cho rằng, những làn khói trắng mờ ảo trên gương mặt non nớt của các em không chỉ là biểu hiện của hành vi lệch chuẩn mà còn là dấu hiệu đáng lo ngại về sự xâm nhập của các tệ nạn xã hội vào môi trường học đường. "Đây không đơn thuần là sự hiếu kỳ nhất thời của trẻ. Nó phản ánh những thiếu sót trong việc trang bị cho các em kiến thức về tác hại của thuốc lá, kỹ năng sống cần thiết để nói không với các chất gây nghiện, và hơn hết là sự định hướng về giá trị đạo đức đúng đắn".
Sự việc đặt ra nhiều câu hỏi: Làm thế nào các em có thể tiếp cận thuốc lá dễ dàng như vậy? Sự giám sát của nhà trường và gia đình ở đâu? Liệu các em có thực sự nhận thức được những hậu quả nghiêm trọng mà thuốc lá gây ra cho sức khỏe và tương lai? Sự thờ ơ, thậm chí có phần thích thú của những học sinh chứng kiến càng cho thấy vấn đề không còn là cá biệt.
"Lỗ hổng" trách nhiệm đa chiều
ThS. Nguyễn Diệp Ngọc phân tích, trách nhiệm trong việc để xảy ra tình trạng này không thể đổ lỗi riêng cho một phía mà là sự cộng hưởng của nhiều yếu tố: Gia đình đóng vai trò then chốt trong việc hình thành nhân cách và định hướng giá trị cho trẻ. Việc phụ huynh thiếu gương mẫu, không trang bị đầy đủ kiến thức về tác hại của thuốc lá, hoặc thiếu sự quan tâm, giám sát chặt chẽ đã tạo ra những "khoảng trống" để trẻ dễ dàng bị ảnh hưởng bởi các yếu tố tiêu cực bên ngoài.
ThS. Ngọc nhấn mạnh: "Ở lứa tuổi tiểu học, trẻ em rất dễ bắt chước hành vi của người lớn và bạn bè. Nếu trong gia đình hoặc môi trường xung quanh có người hút thuốc, các em sẽ xem đó là điều bình thường và dễ dàng thử nghiệm.
Nhà trường có trách nhiệm xây dựng môi trường học đường lành mạnh và giáo dục toàn diện cho học sinh. Vụ việc này cho thấy có thể công tác tuyên truyền, giáo dục về tác hại của thuốc lá chưa đủ sâu rộng và hiệu quả. Các quy định về môi trường không khói thuốc có thể chưa được thực thi nghiêm túc, và các biện pháp phòng ngừa, răn đe chưa đủ sức thuyết phục. Sự phối hợp giữa nhà trường và gia đình trong việc theo dõi, nắm bắt tâm tư, hành vi của học sinh cũng cần được tăng cường.
Giảng viên Nguyễn Diệp Ngọc - Khoa Sư phạm, Trường Đại học Thủ đô Hà Nội.
Xã hội hiện đại với sự phát triển của internet và mạng xã hội mang đến nhiều cơ hội tiếp cận thông tin, nhưng đồng thời cũng tiềm ẩn không ít nguy cơ. Trẻ em có thể dễ dàng tiếp xúc với những hình ảnh, thông tin tiêu cực, lệch chuẩn. Việc kiểm soát các sản phẩm độc hại như thuốc lá, đặc biệt ở khu vực gần trường học, vẫn còn nhiều bất cập.
Phụ huynh và nhà trường cần và nên làm gì?
Để ngăn chặn những sự việc tương tự trong môi trường học đường và bảo vệ tương lai của thế hệ trẻ, ThS. Nguyễn Diệp Ngọc cho rằng phụ huynh cần làm gương cho con cái bằng lối sống lành mạnh, tránh xa thuốc lá. Tăng cường thời gian trò chuyện, lắng nghe, giáo dục con về tác hại của thuốc lá và các tệ nạn xã hội. Xây dựng mối quan hệ gần gũi, tin tưởng để con cái có thể chia sẻ mọi vấn đề. Phối hợp chặt chẽ với nhà trường trong việc giáo dục và quản lý con em.
Về phía nhà trường, cần tăng cường giáo dục về tác hại của thuốc lá và các chất gây nghiện thông qua các giờ học chính khóa, hoạt động ngoại khóa, các buổi nói chuyện chuyên đề. Thực hiện nghiêm túc quy định về môi trường không khói thuốc, có biện pháp kỷ luật nghiêm minh đối với học sinh vi phạm. Tăng cường công tác tư vấn tâm lý học đường, giúp học sinh giải quyết các vấn đề tâm lý, tránh xa các hành vi tiêu cực.
Ngoài ra, các cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm soát việc mua bán, quảng cáo thuốc lá, đặc biệt là đối với trẻ em. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền về tác hại của thuốc lá trên các phương tiện truyền thông. Xây dựng các sân chơi lành mạnh, tạo điều kiện cho trẻ em phát triển toàn diện về thể chất và tinh thần.
Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa ngành giáo dục, y tế, công an và các tổ chức xã hội trong việc phòng chống tác hại của thuốc lá và các tệ nạn xã hội trong trường học và cộng đồng.
Vụ việc nữ sinh tiểu học hút thuốc lá là một lời nhắc nhở về trách nhiệm của tất cả chúng ta trong việc bảo vệ và giáo dục trẻ "Để "khói trắng" không còn xuất hiện trong sân trường, để những mầm non tương lai được phát triển toàn diện trong một môi trường lành mạnh, cần có sự chung tay, trách nhiệm và hành động quyết liệt từ tất cả chúng ta. Đây không chỉ là trách nhiệm của riêng ai mà là trách nhiệm chung của cả gia đình, nhà trường và toàn xã hội", ThS. Nguyễn Diệp Ngọc chia sẻ.
