Đó là ông P.V.Đ (69 tuổi, trú xã Vị Thanh, TP Cần Thơ), có tiền sử đái tháo đường kiểm soát chưa tốt.
Khoảng hai tuần trước khi nhập viện, ông Đ. xuất hiện cơn đau nửa đầu kéo dài, kèm giảm thị lực mắt phải. Sau đó, thị lực giảm nhanh và mất hoàn toàn trong khi mắt trái vẫn nhìn bình thường.
Ông Đ. đã đi thăm khám tại một số cơ sở y tế có chuyên khoa mắt, song các dấu hiệu tổn thương ở mắt đều không ghi nhận bất thường. Tiếp tục thăm khám tại một số cơ sở y tế khác, ông được chẩn đoán theo dõi u não. Vì vậy, gia đình bèn chuyển ông tới Bệnh viện Đa khoa Quốc tế S.I.S Cần Thơ để kiểm tra, theo dõi.
Khối nấm xoang ẩn sâu dễ gây nhầm lẫn
Tại đây, các bác sĩ ghi nhận mắt phải của bệnh nhân không còn đáp ứng ánh sáng, nhưng các cấu trúc tại mắt như giác mạc, kết mạc, võng mạc và vận động nhãn cầu vẫn bình thường.
Điều này cho thấy, nhiều khả năng tổn thương nằm trên đường dẫn truyền của dây thần kinh thị giác, không phải bệnh lý tại mắt. Vì vậy, ông Đ. được chỉ định chụp MRI não và mạch não nhằm loại trừ các nguyên nhân tại nhu mô não.
Khối nấm xoang ẩn sâu đang phá hủy sàn sọ.
Kết quả MRI không ghi nhận xuất huyết, nhồi máu hay khối u não. Tuy nhiên, tại vùng ống thần kinh thị giác ngay cạnh thành ngoài xoang bướm, xuất hiện một khối bất thường chèn ép dây thần kinh thị giác. Từ nghi ngờ này, các bác sĩ chỉ định chụp thêm CT-Scan để xác định bản chất tổn thương.
Theo BS.CKI Võ Văn Năm, bác sĩ nội trú chuyên khoa Tai Mũi Họng, hình ảnh CT-Scan cho thấy nhiều dấu hiệu điển hình của nấm xoang bướm.
"Thành xoang có vùng dày vùng phá hủy, có tăng quang trong lòng xoang và đậm độ phù hợp với tổn thương nấm. Khối nấm đã xâm lấn ống thần kinh thị giác, là nguyên nhân trực tiếp gây mất thị lực" – BS Năm phân tích.
Theo chuyên gia, vùng xoang bướm nằm ngay sát nền sọ, khi chụp MRI rất dễ gây nhầm lẫn. Vì vậy, kinh nghiệm lâm sàng hết sức cần thiết để nhận biết tình huống này. "Tổn thương nấm xoang bướm có thể bị hiểu nhầm là u não", BS Năm lưu ý.
Vượt khó hồi sinh thị lực
Qua hội chẩn, ê-kíp bác sĩ đánh giá khối nấm nằm sát động mạch cảnh trong. Đây là nhánh mạch máu quan trọng nuôi não, đồng thời khối nấm đã ăn mòn xương sàn sọ, khiến ca mổ trở nên khó khăn và tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Kíp phẫu thuật đang vượt khó xử trí tình huống của ông Đ.
Để đảm bảo an toàn tối đa, kíp phẫu thuật sử dụng hệ thống định vị Navigation 3D kết hợp nội soi phóng đại, giúp xác định chính xác vị trí ổ nấm và ranh giới mô lành.
"Chúng tôi mở xoang bướm, giải áp dây thần kinh thị giác và lấy trọn khối nấm. May mắn là màng não vẫn còn nguyên vẹn, giúp giảm đáng kể nguy cơ biến chứng như rò dịch não tủy hoặc tổn thương động mạch cảnh" – BS Năm thông tin thêm.
Theo chuyên gia, những ca mổ tại vị trí đặc biệt như trường hợp này, nếu không có hệ thống định vị 3D và kỹ thuật chính xác, người bệnh có thể đối mặt với xuất huyết nguy kịch, rò dịch não tủy, hoặc tổn thương các cấu trúc thần kinh quan trọng.
Chỉ 24 giờ sau phẫu thuật, bệnh nhân đã bắt đầu cảm nhận ánh sáng, phân biệt được bóng người. "Nếu đến trễ hơn, dây thần kinh thị giác có thể bị tổn thương không hồi phục, dẫn đến mù vĩnh viễn" – chuyên gia cho biết thêm.
Kết quả xét nghiệm cho thấy tác nhân gây bệnh là Aspergillus fumigatus, loại nấm thường gặp ở người bị đái tháo đường hoặc suy giảm miễn dịch.
Những lưu ý với người mắc bệnh đái tháo đường
Chuyên gia cảnh báo, người mắc đái tháo đường kiểm soát kém dễ bị nhiễm nấm, trong đó có nấm xoang bướm. Nấm xoang bướm thường biểu hiện kín đáo, dễ nhầm với các bệnh lý khác.
Với các triệu chứng như đau đầu kéo dài, dai dẳng; giảm thị lực hoặc mất thị lực một bên; không có biểu hiện viêm rõ rệt ở vùng mắt mũi. Vì vậy, người bệnh tiểu đường ngoài tầm soát biến chứng tim, thận, mạch máu, thần kinh… cần chú ý thăm khám sớm nếu có các dấu hiệu trên.
"Nếu điều trị tại các chuyên khoa mắt, thần kinh không mang lại kết quả, bệnh nhân cần được thăm khám tai mũi họng, đồng thời khảo sát hình ảnh, đặc biệt vùng xoang bướm để tránh bỏ sót tổn thương, hạn chế nguy cơ mù lòa" – chuyên gia khuyến cáo.
