Nuôi con bằng sữa mẹ (NCBSM) cung cấp sự khởi đầu tốt nhất cho cuộc đời trẻ. NCBSM sẽ đảm bảo cho trẻ phát triển tốt cả về thể chất lẫn tinh thần, sữa mẹ là thức ăn hoàn chỉnh nhất, thích hợp nhất đối với trẻ, vì trong sữa mẹ có đủ chất dinh dưỡng cần thiết như: Đạm, đường, mỡ, năng lượng, vitamin và muối khoáng với tỷ lệ thích hợp cho sự hấp thụ và phát triển cơ thể trẻ.
Bú mẹ, trẻ sẽ lớn nhanh, phòng được suy dinh dưỡng. NCBSM là một biện pháp tự nhiên, kinh tế và hiệu quả để bảo vệ sức khỏe bà mẹ và trẻ em. Bởi sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
Bộ Y tế khuyến khích các địa phương hưởng ứng bằng cách đẩy mạnh các hoạt động tư vấn, hướng dẫn NCBSM, đặc biệt tại các cơ sở y tế và ở vùng sâu, vùng xa.
Tư vấn, hướng dẫn cho trẻ bú đúng cách tại Khoa Sản - Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Hà Giang tỉnh Tuyên Quang.
Mấy ngày đầu sau khi sinh, cơ thể người mẹ sẽ sản sinh ra một lượng nhỏ sữa màu vàng nhạt, đặc sánh được gọi là sữa non. Lượng protein trong sữa non gấp nhiều lần sữa nhân tạo và có nhiều kháng thể, tế bào bạch cầu, bảo vệ cơ thể trẻ chống nhiễm khuẩn và dị ứng.
Bên cạnh đó, sữa non còn có tác dụng xổ nhẹ giúp cho việc tống phân su, trẻ đỡ vàng da. Các yếu tố phát triển trong sữa non giúp bộ máy tiêu hóa dần hoàn thiện chống dị ứng. Sữa non dễ tiêu, nên chất bã được thải ra ngoài không cần cố gắng, trẻ không cần rặn ở thời gian này giảm thiểu các chứng bệnh về đường ruột và hậu môn khi trưởng thành.
Sữa non có lượng muối cao, giúp sát trùng, chống nhiễm trùng ngay từ những giờ đầu tiên sau khi sinh. Sữa non có một lượng vừa đủ (5ml-10ml) hầu hết được trữ sẵn trong vú mẹ từ trước hoặc ngay khi sinh xong, vừa phù hợp với kích thước dạ dày của trẻ sơ sinh ngày 1 (5ml-10ml) /mỗi cữ bú. (Vậy nếu cho bé bú 30ml sữa công thức ngay trong cữ bú đầu tiên là không đúng). Được mẹ ôm, mút vú mẹ và bú sữa mẹ, trẻ sẽ có thân nhiệt, nhịp tim, nhịp thở ổn định, an tâm như lúc còn nằm trong bụng mẹ.
Ngoài ra, trong sữa non có nhiều vitamin A giúp trẻ phòng chống nhiễm khuẩn và bệnh khô mắt. Vì vậy, cần phải cho trẻ bú sớm ngay trong vòng 1 giờ đầu sau sinh, không được cho trẻ ăn bất kì một thức ăn hay nước uống nào trước khi trẻ bắt đầu bú mẹ.
Sữa trưởng thành gồm sữa đầu và sữa cuối. Sữa đầu có màu hơi xanh, trẻ bú sữa đầu sẽ nhận được một lượng lớn các chất dinh dưỡng và nước. Vì vậy không cần cho trẻ uống thêm nước hoặc đồ uống nào trước khi trẻ được 6 tháng tuổi.
Sữa cuối được sản xuất ở cuối bữa bú có màu trắng hơn vì chứa nhiều chất béo. Cần cho trẻ bú hết mỗi bên vú rồi mới chuyển sang vú khác để trẻ nhận được sữa cuối cùng cung cấp nhiều năng lượng.
Tuy nhiên, với tâm lý sợ con không đủ no, rất nhiều trẻ sơ sinh đang phải chịu thiệt thòi vì không được bú nguồn sữa quý giá này.
Việc NCBSM giúp người mẹ giảm nguy cơ ung thư vú, ung thư buồng trứng, chậm có thai trở lại (đặc biệt là giai đoạn NCBSM hoàn toàn trong 6 tháng đầu sẽ đạt hiệu quả cao trong việc tránh thai an toàn). Hồi phục nhanh cân nặng, vóc dáng ban đầu và có thể giúp giảm nguy cơ loãng xương khi đến thời kì mãn kinh. Người mẹ sẽ tiết kiệm được thời gian và tiền bạc do không phải tốn tiền mua sữa, không tốn thời gian pha sữa cho con, có thể cho con bú bất cứ lúc nào trẻ đói, thỏa mãn được nhu cầu của trẻ. Thời gian cho con bú chính là lúc mẹ và con được nghỉ ngơi, giải trí. Hơn nữa, sự tiếp xúc giữa 2 cơ thể khi người mẹ bế con để cho trẻ bú giúp trẻ tự tin hơn, có cảm giác an toàn, tinh thần, trí tuệ trẻ phát triển tốt hơn. Cũng vậy, những phụ nữ cho con bú sẽ có cảm giác tự tin hơn và gần gũi với con hơn.
Các bác sỹ chuyên khoa cũng khuyên nên cho trẻ bú ngay trong vòng 1 giờ đầu sau sinh và bú hoàn toàn sữa mẹ trong vòng 6 tháng đầu, không cần cho uống nước, không ăn sữa bột và thức ăn bổ sung. Sau đó ăn bổ sung hợp lý nhưng vẫn duy trì cho bú mẹ đến 24 tháng tuổi. Trẻ bú mẹ càng nhiều, cơ thể mẹ càng tiết ra nhiều sữa. Cho trẻ bú theo nhu cầu của trẻ, không hạn chế mỗi lần bú, bú hết bầu vú bên này mới chuyển sang bầu vú bên kia. Cho trẻ bú đúng cách bằng cách người mẹ ngồi, nằm ở tư thế thoải mái, cho toàn thân của trẻ hướng về phía mẹ, mặt hướng vào bầu vú mẹ, cằm của trẻ chạm vào vú mẹ, miệng trẻ ngậm hết quầng thâm của vú. Khi trẻ bú đúng cách sẽ có cảm giác trẻ mút chậm nhưng mạnh và nuốt có tiếng ực. Ngoài ra, để sản phụ đủ sữa cần uống sữa nhân tạo, uống đủ nước, ăn đầy đủ chất dinh dưỡng, nghỉ ngơi hợp lý, giữ tâm lý thoải mái.
