Siêu âm đàn hồi mô giúp bác sĩ đánh giá tính chất của nhân tuyến giáp chính xác hơn, giúp chẩn đoán sớm ung thư tuyến giáp.
Ung thư tuyến giáp là gì?
Ung thư tuyến giáp là sự phát triển bất thường của các tế bào ác tính có nguồn gốc tuyến giáp. Ung thư tuyến giáp chỉ chiếm 1-2% trong tổng các bệnh ung thư nhưng chiếm tỷ lệ 90% trong các bệnh ung thư của tuyến nội tiết. Theo GLOBOCAN (Tổ chức Ung thư toàn cầu) 2020 ung thư tuyến giáp là bệnh ung thư phổ biến thứ 10 tại Việt Nam. Nếu được chẩn đoán và điều trị sớm, bệnh ung thư có thể điều trị khỏi tới 90% các trường hợp.
Tỷ lệ gặp ở nữ giới nhiều hơn nam giới, trên thế giới ung thư tuyến giáp xếp thứ 9 trong đó mỗi năm có 160 000 ca nữ mắc mới và 50 000 ca nam mắc mới (Theo GLOBOCAN 2020). Việt Nam là một quốc gia có tỷ lệ mắc ung thư cao trên thế giới.
Ung thư tuyến giáp được chia làm thể biệt hóa (thể nhú, thể nang, thể tủy…) và thể không biệt hóa. Trong đó ung thư tuyến giáp thể nhú là thể ung thư hay gặp nhất chiếm 90% và cũng là thể có tiên lượng tốt nhất.
Triệu chứng ung thư tuyến giáp
Đối với các trường hợp ung thư tuyến giáp giai đoạn sớm thường không có dấu hiệu rõ ràng, bệnh nhân chủ yếu phát hiện tình cờ khi đi khám sức khỏe định kỳ hoặc siêu âm phát hiện nhân tuyến giáp, sau đó được chọc tế bào bằng kim nhỏ để chẩn đoán.
Đối với các trường hợp ung thư tuyến giáp phát hiện muộn hơn thường sờ thấy khối u vùng cổ với đặc điểm nhân cứng chắc, gồ ghề, di động kém; một số trường hợp có thể sờ thấy hạch di căn vùng cổ với các đặc điểm hạch cứng, chắc, di động kém…
Các xét nghiệm cận lâm sàng chẩn đoán ung thư tuyến giáp
+ Xét nghiệm máu: T3, T4, TSH thường ít thay đổi trong Ung thư tuyến giáp, chủ yếu phục vụ chẩn đoán các bệnh lý khác của tuyến giáp. Calcitonin tăng cao trong trường hợp ung thư tuyến giáp thể tủy.
+ Siêu âm tuyến giáp: Là phương pháp chẩn đoán dễ thực hiện, ít xâm lấn và có độ nhạy khá cao với các bệnh lý tuyến giáp, giúp đánh giá được vị trí, kích thước, số lượng nhân, các đặc điểm nhân tuyến giáp đánh giá theo Tirads để xác định nguy cơ ác tính trên siêu âm. Ở một số cơ sở y tế có thể sử dụng siêu âm đàn hồi mô để đánh giá nguy cơ ác tính của các nhân tuyến giáp. Ngoài ra siêu âm vùng cổ còn giúp đánh giá tình trạng hạch cổ. Tuy nhiên siêu âm mang tính chủ quan cao, phụ thuộc nhiều vào độ phân giải của máy siêu âm và trình độ của các bác sĩ siêu âm.
+ Chọc tế bào bằng kim nhỏ: Là phương pháp quan trọng nhất để chẩn đoán nhân tuyến giáp lành tính hay ác tính trước mổ, với độ chính xác lên đến 95%, các trường hợp chọc dưới hướng dẫn siêu âm, độ chính xác có thể lên đến 97%. Đây là phương pháp sử dụng kim nhỏ để hút các tế bào trong nhân tuyến giáp, sau đó soi các tế bào này dưới kính hiển vi để chẩn đoán tế bào lành tính hay ác tính.
Bác sĩ thực hiện chọc hút tế bào kim nhỏ dưới hướng dẫn của siêu âm.
+ CT – Scaner: Là phương pháp chẩn đoán hình ảnh giúp đánh giá đặc điểm các nhân giáp, đánh giá độ ngấm thuốc của nhân, đặc điểm của hạch vùng cổ, độ ngấm thuốc của hạch cổ, đặc biệt là với các hạch cổ nhóm 7 (nằm dưới hõm ức) khó đánh giá trên siêu âm. CT – scaner giúp đánh giá và tiên lượng trước mổ cho người bệnh
+ Xạ hình tuyến giáp: Phương pháp hình ảnh để chẩn đoán chức năng tuyến giáp, đặc điểm của nhân tuyến giáp, để ghi hình tuyến giáp, bác sĩ thường sử dụng I-131 hoặc Tc-99m.
Đơn vị tiên phong trong điều trị ung thư tuyến giáp
Ung thư tuyến giáp đã trở thành căn bệnh thường gặp hiện nay nhưng là loại ung thư có tiên lượng khá tốt nếu bệnh nhân được phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời.
Theo thống kê, mỗi năm Bệnh viện Nội tiết Nghệ An áp dụng các phương pháp siêu âm đàn hồi mô và chọc hút tế bào kim nhỏ dưới hướng dẫn của siêu âm đã phát hiện và điều trị cho hàng trăm trường hợp ung thư biểu mô tuyến giáp, đặc biệt khi nhân còn kích thước rất nhỏ, chưa có dấu hiệu trên lâm sàng, chỉ phát hiện qua khám sức khỏe định kỳ.
Điều trị Ung thư tuyến giáp có nhiều phương pháp kết hợp với nhau gồm: Phẫu thuật, điều trị Iod 131, điều trị Hormon giáp, xạ trị, hóa chất, điều trị đích… trong đó phẫu thuật đóng vai trò quan trọng nhất trong điều trị bệnh ung thư tuyến giáp, đặc biệt là với ung thư tuyến giáp thể biệt hóa.
Bệnh viện Nội tiết Nghệ An là bệnh viện chuyên sâu tuyến trong tỉnh cũng như của khu vực Bắc Trung Bộ về điều trị tuyến giáp, bệnh viện luôn đi tiên phong trong áp dụng các kỹ thuật mới, cũng như cập nhật điều trị cho bệnh nhân theo những hướng dẫn mới nhất của các tổ chức y tế Thế giới và của Bộ Y tế. Hiện nay các thay đổi mới trên thế giới hầu hết đều được áp dụng trong điều trị bệnh ung thư tuyến giáp.
Phẫu thuật cắt bỏ thùy giáp trong ung thư
Bệnh viện chỉ định phẫu thuật theo hướng dẫn mới nhất của NCCN năm 2022. (Hiện tại cũng được áp dụng tại bệnh viện K và bệnh viện Đại học Y Hà Nội). Với các bệnh nhân phát hiện ung thư tuyến giáp giai đoạn sớm, không có các đặc điểm nguy cơ cao sẽ được phẫu thuật cắt 1 thùy và eo giáp, kèm nạo hạch cổ khoang trung tâm.
Việc phẫu thuật như vậy giúp bảo tồn tối đa nhu mô tuyến giáp lành tính, giảm nguy cơ bệnh nhân phải sử dụng Hormon, đồng thời giảm nhiều các nguy cơ liên quan đến tai biến, biến chứng phẫu thuật gây ra, tăng chất lượng cuộc sống của người bệnh sau phẫu thuật.
Các bác sĩ tiến hành phẫu thuật cho bệnh nhân.
Đốt sóng cao tần (RFA) điều trị ung thư tuyến giáp
Hiện nay tại Việt Nam đã có một số bệnh viện sử dụng sóng cao tần điều trị bệnh lý ung thư tuyến giáp như bệnh viện Bạch Mai, bệnh viện Vinmec… và bệnh viện Nội tiết Nghệ An cũng là một trong số các bệnh viện tiên phong trong áp dụng các kỹ thuật mới, xâm lấn tối thiểu trong điều trị ung thư tuyến giáp.
Tại bệnh viện Nội tiết Nghệ An các bệnh nhân ung thư tuyến giáp được chỉ định RFA một cách chặt chẽ (bệnh nhân đảm bảo các yếu tố: Nhân ung thư <1cm, nằm gọn trong tuyến giáp, đơn nhân, chưa có hạch di căn, không có tổn thương thùy đối diện) Đặc biệt các bệnh nhân có các bệnh lý nặng kèm theo không thể trải qua phẫu thuật, các bệnh nhân lớn tuổi thì phương pháp RFA là một chỉ định phù hợp.
Qua đánh giá ban đầu, các trường hợp ung thư tuyến giáp điều trị RFA tại bệnh viện Nội tiết Nghệ An đều cho hiệu quả rõ ràng, nhân ung thư nhỏ lại sau khi đốt và bệnh nhân hài lòng với kết quả điều trị.
Trì hoãn phẫu thuật với ung thư tuyến giáp
Là phương pháp theo dõi tích cực với ung thư tuyến giáp, hiện nay tại Việt Nam nói chung và tại Nghệ An nói riêng ít được áp dụng, chủ yếu bởi tâm lý lo lắng của người bệnh khi mắc ung thư tuyến giáp.
Tại bệnh viện Nội tiết Nghệ An, chỉ định theo dõi điều trị được áp dụng với các bệnh nhân đảm bảo tất cả các yếu tố: Nhân ung thư <5mm, đơn nhân, nằm gọn trong tuyến giáp, ung thư thể nhú điển hình, chưa có di căn hạch, bệnh nhân đồng ý theo dõi.
Hầu hết các bệnh nhân đồng ý theo dõi chủ yếu là các trường hợp trì hoãn phẫu thuật do phát hiện ung thư trong giai đoạn mang thai. Các trường hợp nay sẽ được theo dõi nhân ung thư định kỳ 3 tháng, kiểm tra Hormon T3,T4, TSH trong quá trình mang thai, và được chỉ định phẫu thuật sau khi sinh con ổn định.
Tiên phong trong phẫu thuật ung thư tuyến giáp qua đường miệng
Để đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh ngày càng cao của người dân mắc các bệnh lý về tuyến giáp, đặc biệt là ung thư tuyến giáp gia đoạn sớm. Năm 2019, Đảng uỷ, ban giám đốc Bệnh viện Nội tiết Nghệ An đã quyết định cử 1 ê-kíp ra đào tạo tại trường Đại học Y Hà Nội, sau đó bệnh viện đã mời các chuyên gia đầu ngành của Bệnh viện Đại học Y Hà Nội về trực tiếp tại bệnh viện để triển khai chuyển giao bằng hình thức cầm tay chỉ việc cho các bác sĩ của Bệnh viện Nội tiết Nghệ An.
Sau khi thực hiện thành công ca đầu tiên, bệnh viện Nội tiết Nghệ An đã làm chủ kỹ thuật phẫu thuật nội soi qua tiền đình miệng, không ngừng học hỏi và hoàn thiện các thao tác kỹ thuật, đến cuối năm 2022, bệnh viện đã phẫu thuật được hơn 50 bệnh nhân bướu nhân tuyến giáp lành tính bằng phương pháp nội soi qua tiền đình miệng.
Đầu năm 2023, bệnh viện triển khai phẫu thuật nội soi qua tiền đình miệng điều trị các bệnh nhân ung thư tuyến giáp giai đoạn sớm. Cho đến nay bệnh viện đã phẫu thuật cho gần 30 trường hợp ung thư tuyến giáp thể biệt hóa giai đoạn sớm, kết quả các bệnh nhân đều phục hồi nhanh chóng, không để lại tai biến, biến chứng gì và sau mổ bệnh nhân phục hồi nhanh hơn so với mổ mở và các phương pháp mổ nội soi khác trước đây.
Các bác sĩ thực hiện phẫu thuật ung thư tuyến giáp qua đường tiền đình miệng.
"Phẫu thuật nội soi cắt tuyến giáp qua đường tiền đình miệng là phương pháp phẫu thuật nội soi ít xâm lấn nhất so với các phương pháp trước đây, ngoài vấn đề về thẩm mỹ phương pháp này giúp phẫu thuật viên tiếp cận cả 2 thùy tuyến giáp trong một lần phẫu tích, dễ dàng bộc lộ các mốc giải phẫu quan trọng như cắt cực trên, cực dưới, bộc lộ và bảo tồn thần kinh quặt ngược, các tuyến cận giáp..." Bác sĩ CKII Nguyễn Văn Phú, Phó trưởng khoa Ngoại, Bệnh viện Nội tiết Nghệ An cho biết.
Ngoài các ưu điểm đã nêu trên phương pháp phẫu thuật nội soi tuyến giáp qua tiền đình miệng còn dễ dàng cắt bỏ sạch sẽ nhu mô tuyến giáp mà không làm tổn thương các tổ chức xung quanh, tiếp cận 2 thùy tuyến giáp dễ dàng mà không cần đặt thêm Trocar nào khác.
Đặc biệt phương pháp này giúp nạo vét hạch cổ khoang trung tâm cũng như phẫu thuật cắt bỏ thùy tháp còn dễ dàng hơn rất nhiều so với mổ mở hoặc các phương pháp mổ nội soi khác. Điều đó giúp bệnh nhân không chỉ đảm bảo được tính thẩm mỹ sau mổ mà quan trọng về mặt ung thư học thì còn đảm bảo phẫu thuật "sạch sẽ" triệt để khối u và hạch cổ khoang trung tâm.
Theo BS. CKII Nguyễn Thanh Hải, Phó Giám đốc Bệnh viện Nội tiết Nghệ An cho biết, phẫu thuật nội soi tuyến giáp qua đường miệng giúp cho phẫu thuật viên có thể tiếp cận cả 2 thùy tuyến giáp qua một đường mổ giúp lấy bỏ triệt để khối u, nạo vét hạch cổ trung tâm triệt để một cách dễ dàng.
Đây là một phương pháp mới, với các ưu điểm vượt trội, đó là: an toàn, hoàn toàn không để lại sẹo như các phương pháp khác, ít đau hơn, ít xảy ra tai biến như chảy máu, khàn tiếng, hạ canxi máu, hạn chế tình trạng nuốt vướng và khó chịu vùng cổ sau mổ, hạn chế nói khàn và tê bì tay chân sau mổ, không để lại sẹo. Bệnh nhân có thể hồi phục nhanh ngay sau phẫu thuật, giảm thiểu tối đa thời gian nằm viện.
"Trước đây, thông thường một bệnh nhân lứa tuổi trẻ phải mổ mở, thời gian phục hồi khoảng 3 tháng, còn người già phải mất 6 tháng hoặc lâu hơn để phục hồi hoàn toàn vết mổ, và không được thẩm mỹ như mổ nội soi. Nhưng nay, phẫu thuật nội soi tuyến giáp qua đường tiền đình miệng đảm bảo tính thẩm mỹ cho bệnh nhân… sau phẫu thuật 24 giờ bệnh nhân có thể ăn uống bình thường bằng đường miệng, và phục hồi nhanh chỉ từ 3 đến 5 ngày" BS. CKII Nguyễn Thanh Hải nhấn mạnh.
Các bác sĩ thực hiện phẫu thuật ung thư tuyến giáp qua đường tiền đình miệng.
Có thể nói, việc triển khai kỹ thuật nội soi ung thư tuyến giáp qua đường tiền đình miệng trở thành thường quy là một tiến bộ vượt bậc của Bệnh viện Nội tiết nghệ An, đây là cơ hội giúp cho bệnh nhân mắc các bệnh lý về tuyến giáp ở tỉnh Nghệ An và các tỉnh trong khu vực Bắc Trung Bộ được tiếp cận với dịch vụ kỹ thuật cao tuyến tuyến Trung ương một cách hiệu quả, đảm bảo tính thẩm mỹ, giảm thời gian nằm viện và các chi phí điều trị, đồng thời giảm tải cho tuyến trên.
