"Tôi nghĩ việc vinh danh tài xế hôi bia không thuần túy cho cá nhân anh Hậu mà cho giới quản lý của tỉnh Đồng Nai", PGS.TS Trịnh Hòa Bình bày tỏ quan điểm.
Ngày 15/1, trong buổi lễ vinh danh công dân tiêu biểu tỉnh Đồng Nai năm 2013 do Đài PTTH tỉnh Đồng Nai tổ chức, anh Hồ Kim Hậu (30 tuổi, ngụ H.Vĩnh Cửu, lái xe Công ty TNHH Trang Tuấn) - tài xế xe tải bị “hôi” bia xảy ra ngày 4/12/2013 tại khu vực vòng xoay Tam Hiệp, TP.Biên Hòa - đã được vinh danh là công dân tiêu biểu tỉnh Đồng Nai năm 2013.
Tài xế Hồ Kim Hậu đã trả lại toàn bộ số tiền được các "Mạnh Thường Quân" ủng hộ (trên 230 triệu đồng) sau khi anh không phải bồi thường lại số bia đã bị “hôi” cho phía Công ty bia.
Đợt trao thưởng lần này còn có 2 người được vinh danh, gồm: Ông Trương Văn Vở, Phó Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai và ông Huỳnh Phú Kiệt - Chủ tịch Hội đồng Cty CP đầu tư kiến trúc Toàn Thịnh Phát - đã có thành tích trong việc góp phần phát triển tỉnh Đồng Nai.
Theo lãnh đạo Đài PTTH tỉnh Đồng Nai, nhân vật tiêu biểu được bình chọn phải là nhân vật tích cực, mang lại lợi ích cho cộng đồng, cho địa phương và cho quốc gia.
Đối tượng được bình chọn là tất cả các thành phần xã hội, từ người dân bình thường đến các doanh nhân, nhân sĩ trí thức, lãnh đạo của tỉnh và các sở ngành, địa phương trong tỉnh. Nhân vật có thể là những người ngoài tỉnh, nhưng có những đóng góp xứng đáng cho Đồng Nai trong năm cũng được bình chọn.
PGS.TS Trịnh Hòa Bình, Giám đốc Trung tâm Điều tra Dư luận xã hội (Viện Xã hội học) cho rằng, có thể có lý do cho việc vinh danh này. Theo ông, đó là hành động anh Hậu trả lại tiền cho những người hảo tâm đã ủng hộ anh ngay sau khi có quyết định không phải đền bù số bia bị mất cho công ty.
Theo chuyên gia xã hội học Trịnh Hòa Bình, đó là một khoản tiền lớn đối với những người lao động bình dân như anh Hậu. Nhưng điều đáng quý là anh đã biết sử dụng thích đáng đồng tiền, biết trả lại và biết nghĩ đến những đối tượng khó khăn hơn mình.
Ông Bình cũng cho rằng, việc vinh danh anh Hậu là công dân tiêu biểu của tỉnh Đồng Nai có lẽ bắt nguồn từ suy nghĩ xem anh như tố chất con người mới hôm nay đang thiếu vắng ở đâu đó. Theo ông, ở đây là việc tôn vinh vẻ đẹp tinh thần trong bối cảnh xã hội khó khăn như hiện nay.
Khi được hỏi, theo tiêu chí "công dân tiêu biểu phải là người có đóng góp xứng đáng cho Đồng Nai trong năm", anh Hậu có phù hợp với tiêu chí hay không?, ông Bình cho rằng, nếu đặt trong tiêu chí thì đúng là việc vinh danh có vấn đề.
"Nhắc đến đóng góp, mọi người thường hiểu nghiêng theo nghĩa đóng góp về vật chất, về khối lượng nhiều hơn tinh thần. Sự không hợp lý ở chỗ đó. Theo tôi, quyết định này đã có sự vận dụng ở từng con người cụ thể", ông Bình bày tỏ.
Chuyên gia xã hội học này cũng khẳng định, việc vinh danh là một cú hích cho bàn dân thiên hạ, không chỉ trong nước mà đối với cả nước ngoài. "Ở Trung Quốc cũng có nhiều chuyện hôi của như Việt Nam, việc tôn vinh anh Hậu là cú hích để cả nước biết đóng góp có ý nghĩa về tinh thần. Đồng thời, đây cũng là thời cơ, cơ hội tỉnh đó PR cho mình", ông Bình chia sẻ.
Ông Bình cũng cho biết thêm, danh hiệu này không chỉ đơn thuần dành cho anh mà cho ý chí của giới quản lý, giới cầm quyền biết khôi phục những giá trị tốt đẹp của người Việt Nam đang bị thách thức, bị xói mòn trong thời gian qua.
"Chúng ta vẫn nói nhiều câu chuyện về vô cảm, vị kỷ, tội phạm... những vấn đề nhức nhối thì đây là cái cớ, cú hích đặt vấn đề lại, khôi phục lại giá trị người Việt. Chính vì thế, không nên băn khoăn danh hiệu này có xứng đáng hay không", ông Bình nhấn mạnh.
Chia sẻ thêm về vấn đề này, GĐ Trung tâm Điều tra Dư luận xã hội cho rằng, việc vinh danh ít nhiều có giá trị, không xét đến việc xét phong có tùy tiện hay không nhưng rõ ràng đây là một cú hích. Không phải ngẫu nhiên mà một người dân Biên Hòa lại trưng biển xấu hổ về hành vi hôi bia của người dân địa phương mình. Theo ông, đó là sự thức tỉnh.
Xung quanh ý kiến tranh cãi về hành động trả lại tiền ủng hộ của anh Hậu là việc phải làm hay là đáng khen, ông Bình quan niệm, một hành vi có thể bị phán xét từ nhiều chiều, có thể khen chê bình luận thêm mắm thêm muối... "Khi lùi xa phân tích, dù động cơ gì thì đó cũng là việc làm hướng thiện, về bản chất là việc làm tốt, còn tính chất chủ động đến đâu thì chỉ có người trong cuộc mới rõ", ông Bình thẳng thắn chia sẻ.
