Vẹo cột sống: Nguyên nhân, triệu chứng, phòng ngừa và điều trị

1. Nguyên nhân gây vẹo cột sống

Có nhiều nguyên nhân gây vẹo cột sống, trong đó có một số nguyên nhân chính sau:

• Vẹo cột sống vô căn (idiopathic scoliosis): Đây là dạng vẹo cột sống phổ biến nhất và thường xuất hiện ở lứa tuổi thanh thiếu niên, nhưng không rõ nguyên nhân. Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ như di truyền hoặc các yếu tố môi trường.
•  Vẹo cột sống do bẩm sinh: Do sự phát triển bất thường của các đốt sống trong giai đoạn thai kỳ, dẫn đến cột sống bị cong vẹo ngay từ khi sinh ra. 
•  Vẹo cột sống do thoái hóa: Khi người lớn tuổi, cột sống có thể bị thoái hóa do lão hóa, thoát vị đĩa đệm, hoặc chấn thương, gây ra vẹo của cột sống. 
•  Vẹo cột sống do bệnh lý thần kinh cơ: Các bệnh lý như bại liệt, loạn dưỡng cơ, hoặc các rối loạn về thần kinh có thể gây ra mất cân đối và vẹo cột sống. 
•  Vẹo cột sống do chấn thương hoặc phẫu thuật: Một số tai nạn hoặc phẫu thuật sai sót có thể làm tổn thương các đốt sống, dẫn đến cột sống cong vẹo.

2. Triệu chứng của vẹo cột sống

Triệu chứng của vẹo cột sống có thể rất đa dạng, tùy thuộc vào mức độ và vị trí của sự cong vẹo. Các triệu chứng thường gặp bao gồm:

• Cột sống cong lệch: Đây là triệu chứng rõ ràng nhất, khi quan sát có thể thấy lưng bị cong bất thường, tạo thành hình chữ "S" hoặc "C". 
• Bất đối xứng lưng hoặc vai: Một vai có thể cao hơn vai còn lại, hoặc lưng không thẳng hàng, gây cảm giác lệch lạc. 
• Đau lưng hoặc đau cơ: Cột sống bị cong có thể tạo áp lực lên các cơ và dây thần kinh, gây đau lưng, mỏi cơ hoặc cứng cơ. 
• Khó thở (trong trường hợp nặng): Nếu cột sống cong nhiều và chèn ép vào lồng ngực, có thể ảnh hưởng đến chức năng hô hấp, khiến người bệnh khó thở. 
• Chức năng vận động hạn chế: Khi cột sống bị vẹo nặng, người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc di chuyển hoặc thực hiện các hoạt động hàng ngày.

3. Vẹo cột sống có lây không?

Vẹo cột sống không phải là bệnh lây truyền, vì vậy không thể lây.

4. Phòng ngừa vẹo cột sống

Dù một số trường hợp vẹo cột sống là không thể phòng ngừa, nhưng vẫn có thể giảm thiểu nguy cơ hoặc làm chậm sự tiến triển của bệnh bằng những biện pháp sau:

Duy trì tư thế đúng: Cần chú ý đến tư thế khi đứng, ngồi và khi ngủ để tránh tạo áp lực không cần thiết lên cột sống. Khi ngồi, nên giữ lưng thẳng và vai thư giãn. 

Tập thể dục và tăng cường cơ bắp: Các bài tập thể dục giúp tăng cường cơ bắp và cải thiện độ linh hoạt của cột sống, giúp duy trì sự cân bằng và giảm nguy cơ vẹo cột sống. 

Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Đặc biệt đối với trẻ em trong giai đoạn phát triển, cần kiểm tra định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu cong vẹo cột sống. Phát hiện sớm giúp việc điều trị trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn. 

Tránh mang vác vật nặng sai cách: Khi mang vác, cần phân bổ đều trọng lượng và sử dụng kỹ thuật mang vác đúng để giảm tác động lên cột sống.

5. Điều trị vẹo cột sống

Tùy thuộc vào mức độ cong vẹo và độ tuổi của bệnh nhân, có nhiều phương pháp điều trị vẹo cột sống khác nhau:

• Điều trị bảo tồn (cho trường hợp nhẹ đến trung bình): 

Vật lý trị liệu: Các bài tập vật lý trị liệu giúp cải thiện sự linh hoạt của cột sống và tăng cường cơ bắp xung quanh, hỗ trợ cải thiện tư thế và giảm đau. 

Đeo nẹp (brace): Đối với trẻ em đang trong giai đoạn phát triển, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng nẹp cột sống để ngừng sự tiến triển của vẹo cột sống. 

Thuốc giảm đau: Sử dụng thuốc giảm đau hoặc thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) để giảm đau và viêm cho bệnh nhân. 

• Điều trị phẫu thuật (cho trường hợp nặng): 

Phẫu thuật chỉnh hình: Khi vẹo cột sống nặng và gây ra biến chứng, phẫu thuật có thể cần thiết để chỉnh sửa lại các đốt sống bị cong vẹo, ổn định cột sống và cải thiện tư thế. Một trong những phương pháp phẫu thuật phổ biến là nối cố định đốt sống bằng các thiết bị kim loại như nẹp, đinh, vít. 

Chăm sóc hỗ trợ: Bệnh nhân cần được chăm sóc và theo dõi định kỳ sau khi điều trị để ngăn ngừa tái phát và theo dõi tình trạng của cột sống. Việc duy trì một lối sống lành mạnh, kết hợp với thói quen tập thể dục hợp lý và dinh dưỡng đầy đủ cũng rất quan trọng trong quá trình phục hồi.

Vẹo cột sống là một tình trạng phổ biến có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống nếu không được điều trị kịp thời. Việc phát hiện sớm và điều trị phù hợp có thể giúp ngừng sự tiến triển của bệnh và phục hồi chức năng cột sống. Nếu có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến vẹo cột sống, nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để có phương án điều trị hiệu quả.

Dấu hiệu cong vẹo cột sống ở trẻ cha mẹ cần biết

SKĐS - Cong vẹo cột sống ở trẻ không chỉ gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ, tâm lý mà còn tác động tiêu cực đến nhiều cơ quan khác trong cơ thể.