Đau đầu là biểu hiện của nhiều chứng bệnh khác nhau như: thiểu năng tuần hoàn não, thoái hóa, thoát vị đĩa đệm cột sống cổ... Trong Đông y, đau đầu được xếp vào chứng đầu thống và phần lớn do ngoại tà (phong, hàn, thử, thấp, táo, hỏa) xâm nhập hoặc nội nhân (thất tình) mà gây bệnh...
Trên lâm sàng, đau đầu thường đi kèm với cứng cổ gáy, nên khi có hoặc trước cơn đau đầu, người bệnh ngồi thả lỏng người, úp ra hai tay sau gáy xát trái chiều nhau từ trái sang phải, từ trên xuống dưới và ngược lại từ 20 - 30 lần. Sau đó đặt hai đầu ngón cái vào huyệt phong trì day nhẹ nhàng từ trên xuống hõm vai và ngược lại 20 - 30 lần, làm động tác như trên từ huyệt phong phủ xuống hết phần cổ gáy, động tác này làm cho vùng cổ gáy ấm nóng, giảm độ co cứng, thúc đẩy tuần hoàn khí huyết lên não. Sau đó dùng lòng bàn tay ấn nhẹ vùng quanh đầu, đỉnh đầu 5 - 7 lần. Lấy 10 đầu ngón tay làm lược chải tóc lên xuống, sang trái sang phải 3 - 5 lần. Tiếp đó, tìm huyệt a thị (tức điểm vùng đau) dùng ngón tay day lực tương đối mạnh nhưng chậm rãi thấm sâu 2 - 3 phút. Động tác giúp thư giãn tinh thần, tăng cường tuần hoàn dẫn khí huyết lưu thông, giảm đau. Sau đó lần lượt day bấm các huyệt: phong trì, thái dương, thần đình, bách hội, liệt khuyết, suất cốc, huyết hải mỗi huyệt 1 - 2 phút, riêng huyệt liệt khuyết và phong trì bấm tăng thời gian thêm 1 - 2 phút để nâng cao hiệu quả điều trị. Tất cả phải thao tác nhẹ nhàng, lực thấm sâu từ nhẹ tới mạnh và ngược lại. Kiên trì thực hiện hằng ngày, không nên nóng vội, làm qua loa cho xong, làm với lực nhẹ nhàng không để trầy xước, tổn thương da.
Vị trí các huyệt cần tác động:
Phong trì: ở chỗ lõm của bờ trong cơ ức đòn chũm và bờ ngoài cơ thang bám vào đáy hộp sọ.
Day huyệt phong trì.
Thái dương: phía sau điểm nối đuôi lông mày và đuôi mắt chừng 1 thốn, thần đình: từ huyệt ấn đường (giữa hai đầu trong cung lông mày) đo lên 3,5 thốn.
Bách hội: là điểm gặp nhau của hai đường vuông góc nối giữa hai đỉnh vành tai và đường chạy dọc qua giữa đầu, liệt khuyết: dưới đầu xương quay nối với thân xương, cách lằn chỉ ngang cổ tay 1,5 thốn.
Suất cốc: gấp vành tai, huyệt ở ngay trên đỉnh vành tai, trong chân tóc 1,5 thốn,.
Huyết hải: bờ trong đầu xương bánh chè đo lên 2 thốn.
Phong phủ: chân tóc gáy đo lên 1 thốn.
Chú ý: Để chứng đau đầu được cải thiện tốt cần khám và điều trị nguyên nhân như: thoái hóa, thoát vị đĩa đệm cột sống cổ... không được vặn lắc đầu cổ mạnh, đột ngột. Không nằm gối đầu cao, không sử dụng đồ có chất kích thích thần kinh như rượu, chè, cà phê, thuốc lá... Thư giãn tinh thần, nghỉ ngơi hợp lý, giải tỏa căng thẳng thần kinh...
