Bảo tàng này vốn đã nổi tiếng với nhiều hiện vật mang tính biểu tượng như oanh tạc cơ B-17 "Memphis Belle", chiếc B-29 "Bockscar" từng thả bom nguyên tử xuống Nagasaki, hay máy bay tàng hình F-117 Nighthawk. Nay bộ sưu tập càng đặc biệt hơn khi có sự góp mặt của chiếc MiG-25RB do Liên Xô chế tạo, dù chỉ trong vòng sáu tháng kể từ ngày 7/10.
Tiêm kích MiG-25. (Nguồn: TNI)
Số phận của chiếc máy bay này khá ly kỳ. Năm 2003, trong những tháng đầu tiên của chiến dịch Iraq, lực lượng Mỹ đã phát hiện nó bị chôn vùi dưới lớp cát ở căn cứ không quân Al Taqaddum, phía tây Baghdad.
Giới quan sát cho rằng Không quân Iraq khi đó đã tìm cách giấu đi để tránh bị liên quân phá hủy. Ba năm sau, chiếc MiG-25 được đưa về Mỹ nhưng trong tình trạng chưa hoàn chỉnh: cánh đã mất và phần đuôi bị tháo rời. Đến nay, các nỗ lực phục chế vẫn đang tiếp tục.
MiG-25 là một sản phẩm đặc biệt trong lịch sử hàng không quân sự. Ra đời năm 1970, là một trong những chiến đấu cơ nhanh nhất từng được chế tạo, có thể đạt tốc độ gần Mach 3, tức hơn 3.400 km/h.
Thời điểm đó, Liên Xô phát triển Foxbat để đối phó với những máy bay tốc độ cao của Mỹ như SR-71 Blackbird, hay oanh tạc cơ thử nghiệm XB-70 Valkyrie. Chính vì vậy, sự xuất hiện của MiG-25 từng khiến phương Tây lo ngại về một đối thủ vượt trội.
Tuy nhiên, hào quang của Foxbat cũng nhanh chóng lộ ra những giới hạn. Vào năm 1976, khi phi công Viktor Belenko lái chiếc MiG-25 đào tẩu sang Nhật Bản, giới quân sự Mỹ lần đầu có cơ hội kiểm tra kỹ càng loại máy bay này.
Họ phát hiện ra rằng, dù đạt tốc độ rất cao, nhưng khung thân làm bằng thép niken hàn thủ công kém bền vững hơn titan của SR-71. Nếu bay quá lâu ở vận tốc cực đại, động cơ và khung máy bay có thể bị hư hỏng. Bên trong, hệ thống điện tử vẫn sử dụng ống chân không lỗi thời thay vì bóng bán dẫn.
Dù vậy, sự lạc hậu này lại vô tình giúp nó có khả năng chống chịu tốt hơn trước xung điện từ từ vũ khí hạt nhân.
Bất chấp những điểm yếu, MiG-25 vẫn là niềm tự hào của ngành công nghiệp hàng không Liên Xô. Nó được xuất khẩu cho nhiều nước ở Trung Đông, châu Á và châu Phi, từng tham gia nhiều cuộc xung đột, trong đó có chiến tranh Iran–Iraq. Đến nay, nhiều chiếc Foxbat đã trở thành hiện vật trong các bảo tàng tại Nga, Ukraine, Latvia hay Estonia.
Chính vì vậy, việc Bảo tàng Không quân quốc gia Mỹ trưng bày MiG-25 lần này được xem là một cơ hội hiếm có cho những người đam mê hàng không. Trong sáu tháng tới, khách tham quan sẽ được tận mắt chứng kiến một trong những chiến đấu cơ nhanh nhất từng tồn tại – một biểu tượng vừa cho thấy sức mạnh, vừa phản ánh những giới hạn công nghệ của thời kỳ Chiến tranh Lạnh. Sau khi triển lãm kết thúc, chiếc máy bay này sẽ tiếp tục được phục chế, trước khi trở thành một phần cố định của bộ sưu tập bảo tàng.
