Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tấn công giới trẻ, đề xuất cấm hoàn toàn

Ngày 1/7, Bộ Y tế tổ chức hội thảo tập huấn, trao đổi thông tin báo chí về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

ThS. Trần Thị Trang - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế nhấn mạnh, các loại thuốc lá thế hệ mới cũng độc hại như thuốc lá thông thường, Bộ Y tế có đề xuất cấm sử dụng dưới mọi hình thức mua bán, sản xuất, nhập khẩu đối với các sản phẩm mới này (thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng, shisha).

"Thực tế cho thấy, sản phẩm thuốc lá thế hệ mới được thiết kế bắt mắt, thu hút giới trẻ và nhắm đến cả người chưa hút thuốc. Hút thuốc lá điện tử hiện đang gia tăng trong giới trẻ, người chưa hút và kể cả người đang hút thuốc lá thông thường cũng có xu hướng sử dụng song song thuốc lá điện tử.

Đây là loại hình thuốc lá mới, rõ ràng tác hại của chúng gây ra không hề thấp hơn thuốc lá thông thường, thậm chí có những tác hại cấp tính gặp phải ngay sau khi hút hơi đầu tiên như: viêm phổi, đột quỵ, nguy cơ cháy nổ cao..." - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế nhấn mạnh.

Về vấn đề này, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng nêu rõ, không có “bằng chứng cho thấy thuốc lá điện tử ít gây hại hơn so với thuốc lá điếu truyền thống" và thuốc lá điện tử là những sản phẩm thuốc lá nên chúng không thể được coi là công cụ hỗ trợ cai nghiện thuốc lá hiệu quả.

Hội thảo tập huấn, trao đổi thông tin báo chí về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Tăng nguy cơ gây nghiện thuốc lá thông thường

ThS.BS Nguyễn Tuấn Lâm – Cán bộ Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam cảnh báo tác hại của các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới bởi trong đó có chứa rất nhiều chất độc hại như nicotine, kim loại, formaldehyde….

Ông Lâm phân tích, với thuốc lá điện tử, người hút dễ bị gây nghiện và tăng nguy cơ bắt đầu sử dụng thuốc lá thông thường. Nghiên cứu cho thấy những người trẻ tuổi đã thử sử dụng thuốc lá điện tử thì có nguy cơ bắt đầu sử dụng thuốc lá thông thường cao hơn 3,5 lần so với nhóm người không dùng thuốc lá điện tử.

Trong thuốc lá điện tử có tới 15.000 loại hương vị, nguy cơ trộn hương vị và cả chất ma túy; người hút dễ phơi nhiễm các chất độc gây bệnh ung thư, tim mạch, hô hấp, ảnh hưởng đến phát triển trí não. Các chất độc được thấy trong dung dịch thuốc lá điện tử và trong khói. Vì vậy thuốc lá điện tử có hại cho cả người dùng và người xung quanh. Ngoài ra còn có nguy cơ chấn thương nghiêm trọng do cháy nổ pin…

Với thuốc lá nung nóng, các bằng chứng chỉ rõ, thuốc nung nóng cũng chứa nhiều chất độc hại giống như từ khói thuốc. Khói thuốc nung chứa nicotine. Đây là chất gây nghiện mạnh và có hại cho sức khỏe, đặc biệt đối với trẻ em, vị thành niên và phụ nữ có thai. Dù các sản phẩm thuốc nung được nung ở nhiệt độ thấp hơn, nhưng vẫn tạo ra những hóa chất tương tự như trong khói thuốc lá. Các hóa chất có trong thuốc lá nung bao gồm: Acrolein, Chemicals, Acetaldehyde, Carbon monoxide, Nicotine... Một số hóa chất này được xếp vào nhóm gây ung thư. Dù các hóa chất này ở nồng độ thấp hơn, nhưng chúng không làm giảm nguy cơ.

Chính vì vậy, theo ông Lâm, cần tiếp tục tăng cường các biện pháp pháp lý và quy định khác để thực hiện Công ước Khung về Kiểm soát, tăng cường các biện pháp cấm hoặc quản lý thuốc lá thế hệ mới phù hợp với bối cảnh quốc gia.

Chiêu thức quảng cáo tinh vi nhắm đến giới trẻ

Bàn luận về các chiêu thức quảng cáo, tiếp cận giới trẻ nhằm mở rộng thị trường thuốc lá thế hệ mới, ThS. Lê Thị Thu — Quản lý Chương trình Phòng chống tác hại thuốc lá và bệnh không lây nhiễm, Tổ chức HealthBridge Canada tại Việt Nam cho biết, ngành công nghiệp thuốc lá nhắm đến giới trẻ nhằm tìm kiếm những người hút thuốc thay thế và để duy trì sản lượng thuốc lá và tăng trưởng lợi nhuận - khi chính phủ các nước thực hiện các giải pháp phòng chống tác hại thuốc lá.

Thống kê cho thấy, những người trẻ tuổi (14-30 tuổi) đã sử dụng thuốc lá điện tử thì có nguy cơ bắt đầu sử dụng thuốc lá thông thường cao hơn 4 lần so với nhóm không dùng thuốc lá điện tử; 70% số người thử một điếu thuốc và trở thành người hút thuốc hàng ngày do nicotine – chất gây nghiện có trong thuốc lá.

ThS. Lê Thị Thu kiến nghị cần có khung pháp lý nhằm kiểm soát các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới.

Thực tế, ngành công nghiệp thuốc lá đã lên một kế hoạch trên phạm vi toàn cầu với chiến lược phát triển sản phẩm nhắm đến giới trẻ như: Thiết kế sản phẩm bắt mắt, nhỏ gọn, đỏng gói như kẹo, nhiều hương vị, giá rẻ… Cùng với đó, ngành công nghiệp thuốc lá tiến hành giới thiệu sản phẩm và dùng thử ở các cửa hàng bán lẻ; sử dụng giới trẻ, người nổi tiếng/có ảnh hưởng quảng cáo thuốc lá; tận dụng độ tuổi trẻ của những người nổi tiếng trên mạng xã hội để quảng cáo và bán hàng như Facebook, Instagram, Tiktok... đồng thời, bán thuốc lá qua các trang thương mại điện tử.

ThS. Thu nhấn mạnh, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới đều là sản phẩm độc hại mới. Ngành công nghiệp thuốc lá đã sử dụng các cách thức quảng cáo, tiếp cận nhắm vào giới trẻ. Hiện, tỷ lệ đang sử dụng, thuốc lá nung nóng ở Việt Nam chưa cao nhưng có xu hướng gia tăng sử dụng ở Việt Nam và trên các nước, đặc biệt tăng tỷ lệ sử dụng trong thanh thiếu niên như Mỹ, Romania, Ý,…

Do đó, Việt Nam cần khung pháp lý nhằm kiểm soát các sản phẩm này. Cơ quan chức năng cần kiểm soát các hoạt động quảng cáo, buôn bán các sản phẩm này khỉ các sản phẩm này chưa được được phép lưu hành trên thị trường.

Nên cấm trước khi thuốc lá điện tử tràn lan trên thị trường

Theo ThS. Đoàn Thu Huyền - Trưởng Đại diện Tổ chức Chiến dịch vì Trẻ em không thuốc tại Việt Nam cho biết, hệ thống cung cấp nicotin điện tử (ENDS) — bao gồm các loại thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng (HTPs) là những sản phẩm gây nghiện cao, gây hại và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Cả thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng đều là những loại sản phẩm thế hệ mới chứa nicotine hiện chưa được phép bán tại Việt Nam và đang trong quá trình xem xét áp dụng biện pháp quản lý phù hợp.

Ảnh minh họa.

Thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng ảnh hưởng xấu tới thanh thiếu niên và cả những người hút thuốc lá. Đặc biệt, nguy cơ tiềm ẩn ảnh hưởng đến giới trẻ, nguy cơ sử dụng ma túy và các chất kích thích khác đồng thời với thuốc lá điện tử nghiêm trọng hơn rất nhiều so với thuốc lá điếu thông thường.

"Bằng chứng từ các quốc gia cho thấy, việc cho phép bán dù là thuốc lá điện tử hay thuốc lá làm nóng, thậm chí được quản lý chặt chẽ, sẽ đều mang lại tác động tiêu cực đến sức khỏe cộng đồng ở Việt Nam"- ThS. Huyền nhấn mạnh.

Trưởng Đại diện Tổ chức Chiến dịch vì Trẻ em không thuốc tại Việt Nam cũng đề xuất dựa trên bối cảnh của Việt Nam, cần thiết có quy định cấm mọi loại thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng. "Hiện tại, chưa có thị trường thuốc lá điện tử tại Việt Nam, chủ yếu là buôn bán trôi nổi qua hàng xách tay và qua internet. Do đó sẽ rất khả thi khi ban hành quy định cấm trước khi các sản phẩm này được sử dụng rộng rãi trên thị trường. Bên cạnh đó, tỷ lệ hút thuốc lá ở nam giới Việt Nam vẫn còn cao, điều này cho thấy cần tăng cường triển khai các biện pháp phòng chống tác hại thuốc lá theo Công ước khung về kiểm soát thuốc lá của WHO và đã được chứng minh là hiệu quả trước khi cân nhắc tới tiềm năng giảm hại bằng thuốc lá điện tử"- ThS. Huyền phân tích.