Thiên tai miền Trung dị thường, liên tục mưa lũ, sạt lở đất

Theo ông Hiệp, việc này chúng ta có biết và cảnh báo rất sớm. Ngay từ tháng 1/2020, tại Hội nghị toàn quốc về thiên tai, Bộ NN&PTNT cùng Bộ TN&MT đã cảnh báo năm nay sẽ có khoảng 5 đến 6 cơn bão ở miền Trung, và trong đó sẽ có những cơn bão rất lớn. Đồng thời cũng đã cảnh báo trước 15 ngày về đợt lụt lịch sử tại Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên-Huế. Như vậy chúng ta có cảnh báo và cảnh báo sớm, nhưng tại sao lại vẫn xảy ra tình trạng như vậy, vẫn có hình ảnh người dân không kịp chạy lũ, ở trên nóc nhà? Có rất nhiều nguyên nhân khác nhau.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT cho rằng, chúng ta đã cảnh báo sớm và người dân cơ bản đã biết thông tin. Có 56,1 triệu lượt tin nhắn gửi đến bà con miền Trung. Bộ NN&PTNT đã cùng Bộ TT&TT làm việc này. Chưa nói đến hệ thống chính trị của chúng ta đã vào cuộc rất sớm. Nhưng có một số nơi diện ngập lụt rộng, nhà 2 tầng ở trên tầng 2 cũng không thể chui vào đâu được. “Ở Lệ Thủy, mực nước có nhà ngập đến 6,3 m, vượt cả mức lũ lụt lịch sử. Diện rộng nên bà con không biết vào chỗ nào. Chúng tôi đang kiểm tra xem có điểm nghẽn thông tin không, nếu có thì ở chỗ nào. Chúng tôi và Thủ tướng Chính phủ sẽ đánh giá ngay lập tức sau khi khắc phục thiên tai”.

Về ứng phó, chúng ta đã rất chủ động. Thứ nhất, về lực lượng: Lực lượng của chúng ta là lực lượng công an và quân đội, vừa rồi đã tham gia rất tích cực, rất nhiều đồng chí đã hy sinh, bị thương. Các đồng chí công an, quân đội, cơ bản các đồng chí không ngủ, rất vất vả. Tuy nhiên chúng ta cần hơn trong những trận thiên tai cực đoan như này một lực lượng chuyên nghiệp cao hơn, trang thiết bị đồng bộ hơn, và chúng tôi rất mong muốn lực lượng này có trang thiế bị phù hợp với mọi điều kiện địa hình và thời tiết. Có như thế chúng ta mới đảm bảo được nhanh và an toàn cho đội cứu hộ. Bộ NN&PTNT sẽ cùng Ủy ban quốc gia ứng phó thiên tai sớm triển khai việc này.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Hoàng Hiệp (người đứng) trả lời báo chí tại họp báo. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp cũng khẳng định nước ta đã đầu tư rất nhiều, tuy nhiên sức chịu đựng của cơ sở hạ tầng cũng có hạn chế. Chẳng hạn đê biển, trong thiết kế chỉ chịu đựng được đến sóng gió cấp 11. Nếu thiết kế đê biển chịu đựng được cấp 12, giật cấp 15 thì kinh phí lên gấp đôi và chúng ta chưa đủ tiền. Hoặc là hạ tầng cơ sở giao thông, các công trình phúc lợi, chúng ta thiết kế ở mức độ chấp nhận được, sức chịu đựng cũng có hạn. Ngay chỗ tránh trú bão là yêu cầu tối thiểu thì hiện nay neo đậu tàu thuyền chúng ta cũng chỉ đảm bảo được 46%, như vậy còn 54% tàu thuyền. Chưa nói đến câu chuyện ngư dân, sự chấp hành rất tốt nhưng vẫn còn một số chưa chấp hành tốt.

Câu chuyện sạt lở đất, chúng ta thiệt hại nhiều về người. Sạt lở đất bây giờ diễn ra rất phức tạp và không theo quy luật. Những chỗ sạt lở đất lớn vừa rồi, kể cả ở Trạm kiểm lâm 67, Đoàn kinh tế 337 hay mới nhất ở Nam Trà My, đây là những chỗ ổn định lâu dài, không có trong cảnh báo.

Như vậy, cần ứng dụng khoa học công nghệ nhiều hơn nữa trong cảnh báo, chỉ có đưa khoa học công nghệ vào thì cảnh báo mới tốt và nhanh được. Thứ trưởng Bộ TN&MT có nói, hiện nay chúng ta có hơn 10 tỉnh nguy cơ thiên tai cao có bản đồ về sạt lở. Nhưng bản đồ sạt lở của chúng ta hiện nay là tỉ lệ 1/50.000. Muốn triển khai được chỉ đạo trong thực tế thì cần tối thiểu là bản đồ tỉ lệ 1/10.000, còn không thì phải là 1/5.000 và để xây dựng các điểm cụ thể thì cần bản đồ 1/500. Nhưng hiện nay chúng ta là bản đồ 1/50.000 và nếu triển khai theo bản đồ này để cảnh báo thực tế thì chúng ta một lúc phải di chuyển vài xã, điều này không thể làm nổi.

Đây là những vấn đề đặt ra và rút ra qua đợt thiên tai khốc liệt vừa rồi ở miền Trung cũng như trên cả nước. Sắp tới Chính phủ chắc chắn sẽ có rất nhiều chỉ đạo và có đầu tư vào công tác này…

“Con người có tác động đến thiên tai. Mọi hoạt động của con người đều có tác động hoặc xấu hoặc tốt đến mọi vấn đề, trong đó có thiên tai. Quan điểm của chúng tôi là chúng ta phải thuận thiên, nhưng là thích nghi có kiểm soát, phải có giải pháp công trình để chúng ta thuận thiên. Chúng tôi chỉ đánh giá thêm dưới góc độ Ủy ban Thường trực phòng chống thiên tai” – ông Hiệp cho biết thêm.