Phế cầu khuẩn: Hiểm hoạ tiềm ẩn và giải pháp mới giúp phòng ngừa

Hội nghị do GS.TS.BS Phan Trọng Lân, Viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương chủ toạ.

Trước đó, hội nghị về nội dung này cũng được tổ chức tại TP. Hồ Chí Minh với sự chủ trì của PGS.TS.BS Nguyễn Vũ Trung, Viện trưởng Viện Pasteur TP. Hồ Chí Minh. Các phiên của hội nghị ở hai trung tâm lớn nhất cả nước đã thu hút hơn 1.000 chuyên gia y tế đến trao đổi và cập nhật thông tin.

Trong số đó các thông tin về gánh nặng bệnh tật ở trẻ dưới một tuổi, cũng như những lựa chọn mới giúp nâng cao miễn dịch và mở rộng các tuýp huyết thanh trong phòng bệnh do phế cầu khuẩn (Streptococcus pneumoniae) được quan tâm nhiều nhất.

Cứ 10 trẻ bị viêm màng não do phế cầu thì 5 trẻ tử vong

Chia sẻ tại hội nghị, GS.TS.BS Phan Trọng Lân, Viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương cho biết, phế cầu khuẩn là một tác nhân có khả năng gây ra những bệnh nặng như viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết và đặc biệt là viêm màng não. Ở các nước thu nhập thấp và trung bình, cứ 10 trẻ bị viêm màng não do phế cầu thì có thể có tới 5 trẻ tử vong.

Những trẻ vượt qua được thì nhiều em vẫn phải chịu những di chứng nghiêm trọng suốt đời như mất thính lực, chậm phát triển trí tuệ hoặc rối loạn vận động. Đáng nói là gần 2/3 số trường hợp viêm màng não do phế cầu xảy ra ở trẻ dưới 1 tuổi, 2/3 trong số đó xảy ra trong 6 tháng đầu đời – nhóm tuổi dễ bị tổn thương nhất do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện. Vì vậy, bảo vệ sớm cho trẻ nhỏ và rất nhỏ khỏi phế cầu khuẩn không chỉ là bảo vệ cho trẻ mà còn hạn chế lây lan, góp phần bảo vệ cộng đồng và người lớn tuổi.

Cùng quan điểm trên, PGS.TS.BS Nguyễn Vũ Trung, Viện trưởng Viện Pasteur TP. Hồ Chí Minh cũng nhận định: "Mặc dù thế giới đã đạt được tiến bộ đáng kể trong việc giảm tỉ lệ tử vong do nhiễm trùng đường hô hấp dưới (LRTIs) và phế cầu khuẩn, nhưng gánh nặng vẫn còn cao. Nguy cơ mắc bệnh phế cầu khuẩn xâm lấn (IPD) ở trẻ em trong năm đầu đời rất cao, chiếm hơn 50% các ca bệnh IPD trong độ tuổi dưới 5 tuổi, ở người lớn tăng lên theo tuổi và khi hiện diện một số bệnh đồng mắc. Sự hiện diện của nhiều bệnh lý mạn tính có thể làm tăng thêm nguy cơ này".

Tại hội nghị các chuyên gia cũng cung cấp thông tin về nhiều nghiên cứu cho thấy, trẻ em dưới một tuổi là đối tượng có tỷ lệ mắc và tử vong nhiều nhất bởi các bệnh truyền nhiễm nói chung và bệnh do phế cầu khuẩn xâm lấn (IPD) nói riêng. Số liệu tại Việt Nam cũng chỉ ra, trẻ dưới một tuổi có số ca mắc IPD chiếm 65% và viêm màng não do phế cầu khuẩn chiếm 61% các trường hợp xảy ra ở độ tuổi dưới 5 tuổi.

Ngừa phế cầu từ tăng cường miễn dịch đến bao phủ tuýp huyết thanh

Theo các chuyên gia 3 tuýp ST3, 22F và 33F là những tuýp gây bệnh phế cầu xâm lấn nguy hiểm đặc biệt là với trẻ em dưới 1 tuổi. Nhiều nghiên cứu đã cho thấy, ST3 vẫn tồn tại dai dẳng dù nhiều vắc xin phế cầu đã được đưa vào triển khai trước đó, tỉ lệ tử vong do tuýp huyết thanh này chiếm tới 30 – 47%, đây cũng là nguyên nhân gây nên các bệnh lý nghiêm trọng như tràn mủ màng phổi, nhiễm trùng huyết, độc tính tim và viêm màng não. Ngoài ra 2 tuýp 22F và 33F cũng tiềm ẩn các rủi ro và các tuýp huyết thanh này liên quan đến tỷ lệ tử vong cao trong 30 ngày.

Trước những nguy cơ với trẻ em và người lớn do phế cầu đưa đến và với mong muốn đem đến một giải pháp cân bằng, giúp bảo vệ sức khoẻ người Việt Nam nói chung và trẻ em Việt Nam nói riêng, MSD đã nghiên cứu và sản xuất ra vaccine phế cầu 15 chủng thế hệ mới và vừa được Bộ Y tế Việt Nam cấp phép.

PGS.TS BS Phạm Quang Thái, Phó Trưởng Khoa Kiểm soát Bệnh truyền nhiễm, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cho hay, đây là vaccine được sử dụng trong 24 chương trình tiêm chủng quốc gia cho trẻ em trên toàn cầu từ khi được cấp phép đến nay. Ở trẻ em, với lịch tiêm linh động 3+1 và 2+1, vaccine 15 chủng thế hệ mới sẽ tạo đáp ứng miễn dịch tốt ngay trong loạt liều cơ bản. Trong một số trường hợp cần thiết, có thể chuyển đổi từ những vaccine ít tuýp huyết thanh hơn sang vaccine mới này.

Sở hữu Trung tâm tiêu chủng với hơn 220 hệ thống tiêm chủng lớn nhất cả nước, đại diện VNVC cũng đáng giá cao vaccine 15 chủng thế hệ mới của MSD. BSCKII, Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa - Trung tâm Tiêm chủng VNVC chia sẻ: "Chúng tôi rất phấn khởi khi có thêm vaccine phế cầu 15 chủng thế hệ mới của MSD tại Việt Nam. Đây là một tin mừng khi chúng ta có thêm lựa chọn để bảo vệ cộng đồng, đặc biệt là trẻ dưới một tuổi, khỏi các gánh nặng do phế cầu gây ra".

Không ngừng nỗ lực bảo vệ trẻ nhỏ khỏi những gánh nặng do phế cầu khuẩn mang lại

Bà Katharina Geppert, Tổng Giám đốc MSD Việt Nam cho biết: "MSD tự hào có lịch sử lâu đời trong lĩnh vực nhi khoa và phòng ngừa bệnh do phế cầu khuẩn. Trong nhiều thập kỷ qua, các loại vaccine của MSD đã góp phần bảo vệ sức khỏe cho hàng triệu trẻ em trên toàn thế giới. Chúng tôi tự tin vaccine phế cầu mới với số tuýp bao phủ rộng sẽ cung cấp thêm một nền tảng vững chắc giúp bảo vệ người dân Việt Nam, đặc biệt là trẻ nhỏ, khỏi những gánh nặng do phế cầu khuẩn mang lại".

Bà Katharina Geppert cũng khẳng định, MSD đã và đang nỗ lực hết mình để mang lại những lựa chọn tiên tiến giúp trẻ nhỏ Việt Nam có thêm giải pháp dự phòng bệnh truyền nhiễm. MSD đang tăng tốc để đạt mục tiêu cứu sống và cải thiện cuộc sống của nhiều triệu người Việt đến năm 2025, mang niềm tự hào này vào lễ kỷ niệm 30 năm của công ty tại Việt Nam vào năm 2026.

Gần 30 năm gắn bó với Việt Nam, MSD luôn chú trọng hợp tác với các đối tác trong lĩnh vực y tế nhằm nâng cao sức khỏe cộng đồng và VNVC là một trong các đối tác tin cậy, uy tín của MSD.

Mới đây, MSD và VNVC đã ký kết bản thỏa thuận hợp tác nhằm đẩy mạnh khả năng tiếp cận vaccine một cách kịp thời và phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm có thể kiểm soát bằng tiêm chủng, bao gồm các bênh do phế cầu khuẩn gây ra.

Thỏa thuận trên của MSD với VNVC cũng bao gồm các hoạt động đào tạo, nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ y tế của VNVC và tăng cường trao đổi, chia sẻ thông tin phục vụ công tác nghiên cứu thị trường cũng như hoạch định chiến lược kinh doanh phù hợp. Sự hợp tác này kỳ vọng sẽ nâng cao nhận thức cộng đồng và mở rộng phạm vi bảo vệ người dân trước các bệnh truyền nhiễm có thể phòng ngừa bằng vaccine.

Huỳnh Như