Sáng 19/7, NSƯT Trần Lực cho biết - cha ông là NSND Trần Bảng đã qua đời lúc 6h cùng ngày, sau thời gian nằm viện. Ông hưởng thọ 97 tuổi.
Vài ngày trước nghệ sĩ Trần Bảng bị ngã, phải phẫu thuật thay khớp. Đạo diễn Trần Lực đã báo tin mừng về ca phẫu thuật thành công. Tuy nhiên, sau đó, ông sốt nhiều ngày vì viêm phổi.
Những năm gần đây, sức khỏe ông yếu nhưng tinh thần minh mẫn. Nghệ sĩ sống cùng gia đình con trai từ 6 năm trước. Ở tuổi ngoài 90, ông vẫn cập nhật tin tức qua mạng xã hội, sử dụng thành thạo iPad.
NSND Trần Bảng (1926-2023).
NSND Trần Bảng sinh năm 1926, quê ở xã Cổ Am, huyện Vĩnh Bảo, Hải Phòng, là con trai nhà văn Trần Tiêu, cháu ruột nhà văn Khái Hưng. Vợ ông là nghệ sĩ chèo Trần Thị Xuân, bà đã qua đời năm 2016.
Nghệ sĩ Trần Bảng được mệnh danh là "ông trùm chèo", bởi ông thuộc thế hệ đầu tiên khôi phục nghệ thuật chèo dần mai một trước phong trào Âu hóa những năm 1950. Ông vừa là đạo diễn, nhà soạn giả, vừa là nhà nghiên cứu, lý luận chèo.
Ngay từ nhỏ ông đã say mê văn chương, kịch nghệ nước ngoài. Hai mươi tuổi, ông đã đọc được sách Hán Nôm, thông thạo nhiều thứ tiếng.
Sau Cách mạng tháng 8, ông tham gia kháng chiến chống Pháp. Năm 1951, ông tham gia vào Đoàn Văn công Trung ương, cùng tổ kịch với Thế Lữ, Song Kim, Nguyễn Hoài... Ở đây, ông bắt đầu đến với nghệ thuật chèo.
Năm 1957, ông với Bùi Đức Hạnh, Hoàng Kiều, Hà Văn Cầu, Hồ Ngọc Cẩn cùng các nghệ nhân Trùm Thịnh, Cả Tam, Lý Mầm, Năm Ngũ thành lập Ban nghiên cứu chèo.
Ở đây ông đã khai thác, bảo tồn các vở chèo cổ, lưu giữ các lớp trò của các nghệ nhân. Từ những nghiên cứu đó, ông đã cải biên, xây dựng lại nhiều vở chèo cổ như Quan Âm Thị Kính, Xuý Vân (từ vở Kim Nham), Nàng Thiệt Thê (từ vở Chu Mãi Thần)...
Riêng với vở Quan Âm Thị Kính đã được ông dàn dựng lại 3 lần (1956, 1968, 1985). Với những vở diễn này, ông đã đóng góp đáng kể trong việc bảo tồn và phát huy nghệ thuật chèo cổ, đưa chèo cổ sống lại trên sân khấu chèo hiện đại.
Cùng với đó, trong hơn 60 năm gắn bó với nghệ thuật chèo, NSND Trần Bảng đã sáng tác hơn 10 vở chèo nổi tiếng như Con trâu hai nhà (1956), Đường đi đôi ngả (1959), Cô gái và anh đô vật (1976), Tình rừng (1972), Câu chuyện tình những năm 80 (1981), Máu chúng ta đã chảy (1996), Lọ nước thần…
NSND Trần Bảng từng giữ chức Giám đốc Nhà hát Chèo Trung ương, Vụ trưởng Vụ Nghệ thuật Sân khấu Bộ Văn hoá-Thông tin, Phó Tổng thư ký Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam khoá I (1957).
Ông cũng nhận nhiều giải thưởng quan trọng trong sự nghiệp như: Vở Chị Trầm đoạt Giải A Hội diễn (1959), vở Xúy Vân đoạt Huy chương Vàng Hội diễn Sân khấu toàn quốc (1962), vở Lưu Bình Dương Lễ giành Giải Âm nhạc Xuất sắc (1962)...
Năm 1993, NSND Trần Bảng được phong hàm Giáo sư và danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân. Năm 2001, ông vinh dự được Nhà nước trao tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật đợt 2, Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật đợt 5 (2017).
