Năm 2009 là năm "nóng" với các vi phạm quy định về môi trường, nhiều nhà máy, cơ sở sản xuất tiếp tục sử dụng hệ thống ngầm dẫn nước thải chưa qua xử lý ra môi trường gây ô nhiễm nghiêm trọng... Điều đáng nói ở chỗ, mặc dù gia tăng các vụ vi phạm về môi trường nhưng cho đến nay, đa số các vụ đều chỉ bị xử lý hành chính với mức phạt tiền thấp.
Theo thống kê, năm 2009, Cục Cảnh sát môi trường - Bộ Công an, phối hợp với lực lượng chức năng đã phát hiện, điều tra, xử lý hơn 4.500 vụ vi phạm pháp luật về môi trường. (số vụ vi phạm tăng gấp 4 lần so với năm 2008).
Hơn 1.000 tổ chức và gần 2.000 cá nhân đã bị xử lý vi phạm hành chính với tổng số tiền hàng chục tỷ đồng. Một trong những vụ nổi đình đám như vụ Vedan (Đồng Nai), vụ các công ty thành viên của Tập đoàn Điện lực Việt Nam mua bán trái phép hàng trăm nghìn lít dầu biến thế tải và hàng trăm tấn chất thải nguy hại...
 Ô nhiễm môi trường trên kênh Ba Bò. Ảnh: VNN |
Mặc dù số vụ việc bị phát hiện và xử lý tăng lên, nhưng theo đánh giá đó là do sự vào cuộc mạnh mẽ của lực lượng cảnh sát môi trường. Tuy nhiên, cho đến nay, đa số các vụ vi phạm pháp luật về môi trường đều chỉ bị xử lý hành chính với mức phạt tiền thấp. Chỉ có 79 vụ, 109 bị can xử lý hình sự (khoảng 1,7%), còn lại chủ yếu là xử lý hành chính. Trường hợp vi phạm của Công ty Vedan được xác định là vụ việc hết sức nghiêm trọng, gây bức xúc trong dư luận nhưng cuối cùng chỉ bị truy thu trên 127 tỷ đồng. Số tiền nộp phạt quá ít so với hậu quả mà công ty này đã gây ra ảnh hưởng đến môi trường, đến sức khỏe người dân.
Một vấn đề cần phải đặt ra là, mỗi vụ xử phạt về xả rác thải, mức phạt cao nhất chỉ tới 70 triệu đồng. Con số này chỉ bằng khoảng 0,1% kinh phí nếu đầu tư dây chuyền xử lý rác thải. Như vậy, giới chủ đầu tư sản xuất sẽ đặt lên bàn cân và vì lợi nhuận họ sẽ bất chấp tất cả để "lờ" đi vấn đề môi trường và hậu quả là môi trường sẽ tiếp tục bị đe dọa và nguy hiểm hơn, sức khỏe người dân cũng bị ảnh hưởng nặng nề. Gốc vấn đề ở đây là cần có mức xử phạt đủ sức răn đe và kiểm tra nghiêm ngặt dây chuyền xử lý khói, nước thải của các doanh nghiệp trước khi xả ra môi trường.