Nhận diện chiêu thức lừa đảo ‘chữa lành’

Cẩn trọng với các chiêu lừa đảo trên không gian mạng

Thời gian gần đây, tình hình tội phạm, vi phạm pháp luật liên quan đến sử dụng công nghệ cao, lợi dụng không gian mạng tiếp tục diễn biến phức tạp, nhất là hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Bất an bởi các chiêu lừa dịch vụ chữa lành

Trong những năm gần đây, khái niệm "chữa lành" đã trở thành một trào lưu, được nhiều người tìm đến như một cách để xoa dịu căng thẳng tâm lý. Áp lực công việc, gia đình, đặc biệt sau đại dịch Covid-19, khiến nhu cầu hỗ trợ tinh thần gia tăng mạnh. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), có tới một phần tư dân số toàn cầu bị ảnh hưởng sức khỏe tâm thần hậu Covid-19. Tại Việt Nam, từ năm 2020 đến 2023, số ca tư vấn tâm lý tăng 30% so với giai đoạn trước.

Áp lực từ công việc và cuộc sống đã khiến nhiều người rơi vào trạng thái khủng hoảng tâm lý. Từ đó, khái niệm "chữa lành" và nhu cầu chữa lành nhanh chóng trở thành trào lưu, thậm chí từng là câu nói cửa miệng. Nhiều người tìm đến các hội nhóm quảng cáo dịch vụ chữa lành trên mạng với mong muốn xoa dịu cảm giác bất an, tìm lại sự cân bằng trong cuộc sống. Tuy nhiên, thực tế lại cho thấy nhiều người chữa mãi mà không lành, thậm chí còn "rách" hơn.

Anh Nguyễn Minh Hùng (tên nhân vật được thay đổi, 26 tuổi), nhân viên thiết kế đồ họa tại Hà Nội, đăng ký một khóa chữa lành tâm lý online sau khi trải qua cú sốc chia tay mối tình kéo dài gần 8 năm. Anh tìm đến khóa học này qua quảng cáo Facebook, với cam kết: "Chỉ sau 21 ngày thanh lọc tâm trí - bạn sẽ sống phiên bản tốt nhất của chính mình".

"Ban đầu họ nói tôi đang mắc kẹt trong "năng lượng tổn thương", cần gỡ bỏ thông qua thiền định, liệu pháp ghi nhật ký cảm xúc và thanh lọc tiềm thức. Mỗi buổi đều ghi hình, yêu cầu quay lại video "đọc tần số năng lượng" qua ánh mắt" - anh kể.

Khóa đầu tiên miễn phí 3 buổi. Sau đó, anh được dẫn dắt vào các gói "cao cấp" với lời hứa được khai mở tiềm năng, học "kỹ thuật giao tiếp với tiềm thức". Tổng cộng anh Hùng đã chuyển khoản gần 14 triệu đồng để theo 2 khóa học, nhưng càng học càng cảm thấy lo âu, trầm uất. Một số buổi học yêu cầu học viên kể chi tiết về quá khứ bị bạo hành, mất mát người thân, rồi bị dẫn dắt rằng chính họ mới là "thủ phạm" gây ra đau khổ đó.

"Tôi từng bật khóc khi họ bảo: Nếu không thanh tẩy đúng cách, những năng lượng tiêu cực trong tôi sẽ truyền sang người thân, gây hại cho gia đình. Giờ nhìn lại, tôi thấy đó là những lời hù dọa tinh vi" - anh Hùng nói.

Sau đó, anh đã điều trị tâm lý tại Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) trong thời gian gần 3 tháng. Khi tình trạng tinh thần đã ổn định, anh Hùng mới nhìn nhận vụ việc đã qua.

Theo BS Dương Minh Tâm, Trưởng phòng điều trị các rối loạn liên quan stress, Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội, những hình thức điều trị lệch lạc, không chính thống với mức giá trên trời dẫn đến nhiều hệ quả: biến đổi nhận thức, tâm lý và nặng nhất là sinh học của người bệnh. Có trường hợp gần như bó tay không thể điều trị được, trong khi nếu điều trị đúng có thể rất dễ".

Thực tế đã xuất hiện biến tướng của dịch vụ "chữa lành". Danh nghĩa kết nối chữa lành, nhưng nhiều trang fanpage lại quảng cáo, thổi phồng công dụng, rao bán vật phẩm giá trị ảo. Người mua không những không được chữa lành mà còn mất tiền. Tình trạng thương mại hóa và xuất hiện tràn lan trên mạng các dịch vụ "chữa lành" tâm lý đang gây ra nhiều hệ lụy đáng lo ngại. 

Để không trở thành 'con mồi' của kẻ lừa đảo

PGS. TS Trần Thu Hương, Khoa Tâm lý học, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, nhận định, những hội nhóm thường từ các chuyện suy luận mang tính đời thường, không được kiểm chứng. Họ nắm bắt được quy luật giao tiếp cá nhân về mặt tâm lý để thao túng những người đang đau khổ, bế tắc và không có cách giải quyết

Theo chuyên gia, để điều trị hiệu quả, ngoài hướng dẫn và chữa trị của các chuyên gia, người bệnh cần kết hợp các giải pháp như tập thể thao, ăn uống lành mạnh, giao tiếp tích cực để điều chỉnh cảm xúc và suy nghĩ theo chiều hướng tích cực.

Mỗi người dân cũng cần đề cao cảnh giác trước những quảng cáo, mời chào sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khỏe trên mạng. Bởi ẩn sau những lời hứa chữa khỏi bệnh nhanh và dứt điểm rất có thể là những cái bẫy nguy hiểm.

Chuyên gia khuyên, người bệnh cần nhớ là phải tìm đến các cơ sở y tế được nhà nước cấp phép, với các chuyên gia có bằng cấp, được đào tạo chính quy về lĩnh vực tâm lý để được chẩn đoán chính xác. Chỉ có chẩn đoán đúng mới có phác đồ điều trị đúng.

Ông Ngô Minh Hiếu - chuyên gia kỹ thuật tại Trung tâm Giám sát và An toàn không gian mạng Quốc gia (NCSC) cũng khuyến cáo: Người dân cần kiểm tra chứng chỉ hành nghề trước khi tin tưởng bất kỳ "coach" hay "trị liệu viên" nào. Tuyệt đối không chuyển tiền vội vàng, càng không vay mượn để tham gia khóa học mơ hồ. Nếu thật sự cần hỗ trợ, hãy tìm đến bệnh viện, trung tâm được cấp phép và tham khảo ý kiến chuyên gia uy tín.

Từ năm 2023, Việt Nam đã có chức danh Nhà tâm lý và Quốc hội khóa XIV đã thông qua Luật Khám chữa bệnh, trong đó vị trí nghề nghiệp Tâm lý lâm sàng cần phải nắm vững hàng trăm kỹ thuật khác nhau và có chứng chỉ của Bộ Y tế. Do đó, khi tìm kiếm các dịch vụ chữa lành, cần phải lựa chọn một cách cẩn thận, nên tới các bệnh viện uy tín để không mắc phải "bẫy" của những người không có đủ chuyên môn mà chỉ dựa vào từ khóa "chữa lành" để kiếm tiền.

Chuyên gia cũng lưu ý, người dân nên tham khảo ý kiến của người thân, chuyên gia uy tín trước khi tham gia bất kỳ chương trình nào. Nếu cảm thấy bản thân đang bị thao túng, bị dẫn dắt quá mức bằng cảm xúc - hãy dừng lại. Chữa lành là một hành trình cần sự tỉnh táo, không phải cuộc chơi cảm xúc bị dẫn dắt bởi niềm tin mù quáng.

Hơn 123 triệu tài khoản được đối chiếu sinh trắc học, giảm 59% vụ lừa đảo

Tính đến nay, hơn 123,9 triệu hồ sơ khách hàng (CIF) cá nhân được thu nhập, đối chiếu thông tin sinh trắc học, đạt 100% tổng số lượng tài khoản thanh toán của khách hàng cá nhân phát sinh giao dịch trên kênh số.