Các chuyên gia nhận định, tàu Ngôi sao phương Đông có thể lật úp do mất cân bằng khi nó chuyển hướng đột ngột để tránh cơn bão mạnh.
Nhân viên cứu hộ Trung Quốc tại hiện trường tàu Ngôi sao phương Đông bị lật. Ảnh: CNN
Tai nạn trên sông Trường Giang ngày 1/6 là một trong những bi kịch thảm khốc nhất do bão tố trong lịch sử Trung Quốc, trang South China Morning Post nhận định. Thủ tướng Lý Khắc Cường đã trực tiếp ra hiện trường tai nạn để chỉ đạo công tác cứu hộ.
Thuyền trưởng của tàu Ngôi sao phương Đông là một trong 14 người sống sót sau vụ tai nạn. Khi được đội cứu hộ giải cứu vào sáng 2/6, ông cho biết: "Con tàu lật chỉ sau khoảng 2 phút do điều kiện thời tiết khắc nghiệt".
Ông Wang Yangsheng, chuyên viên Trung tâm Cứu nạn Hàng hải Nhạc Dương (tỉnh Hồ Bắc), nói với China Daily rằng "sự việc xảy ra quá nhanh nên thuyền trưởng không kịp phát tín hiệu khẩn cấp". Điều tra ban đầu của cảnh sát cho thấy, tàu không chở quá tải và chuẩn bị đầy đủ số áo phao tương ứng với số lượng người trên tàu.
Trung tâm Thông tin Khí tượng Trung Quốc cho biết, một cơn bão mạnh hiếm khi xảy ra tại những vùng gần bờ như hiện trường tai nạn của tàu Ngôi sao phương Đông. Dữ liệu radar cho thấy sức gió vào đêm 1/6 vượt quá 117 km/h, đủ để tạo nên những ngọn sóng cao hơn 14 m.
Giáo sư Cai Wei, nhà nghiên cứu về thiết kế tàu thủy tại Đại học Công nghệ Vũ Hán, nói vùng tai nạn của tàu Ngôi sao phương Đông trên sông Trường Giang là "khu vực lưu thông cấp A". Chiều cao tối đa của sóng trong vùng này chỉ có thể đạt 2,5 m.
"Tất cả tàu đều được thiết kế để đạt cân bằng trở lại sau khi đương đầu với gió mạnh và sóng lớn. Tuy nhiên, nếu sức gió vượt quá giới hạn của mẫu thiết kế thì tàu sẽ lật", ông Cai cho biết.
Nhà điều tra vẫn chưa thể kết luận bão có phải là nguyên nhân chính, và duy nhất, gây ra tai nạn; hoặc tàu đi vào trực tiếp vùng bão hay phải thay đổi lộ trình đột ngột để tránh bão.
Dữ liệu GPS cho thấy con tàu đã chuyển hướng rất nhanh trước khi bị lật. Tàu có 3 tầng nhưng mớn nước (vạch đánh dấu độ cao của vỏ tàu ở gần mép nước nhất) chỉ cao 2,5 m. Do vậy, nó rất dễ mất cân bằng nếu chuyển hướng đột ngột.
Một số chuyên gia hoài nghi khả năng một cơn bão có thể khiến con tàu dài 70 m lật úp. Theo họ, những trường hợp này rất hiếm nhưng nó cũng có thể xảy ra. "Trúng bão trên sông cũng như bị xe tông khi đi trên vỉa hè. Khả năng gặp nạn như vậy vô cùng thấp", kỹ sư Quan Yong (Đại học Đồng Tế, Thượng Hải), nói.
Bão cũng rất ít khi xảy ra bên trong đất liền. Trung Quốc ghi nhận chỉ 97 cơn bão gây thương vong hoặc tổn thất tài chính từ năm 1949 đến 1990, tức chưa tới 3 lần/năm. "Những tai nạn này nhấn mạnh sự yếu ớt của con người trước tự nhiên", ông Quan nói.
