Không dễ khi tất cả chúng ta đều đang có cái gì đó làm phiền người xung quanh. Không dễ khi chúng ta luôn sống dựa vào mọi người, cộng đồng. Không dễ khi chính chúng ta còn chưa ứng xử phù hợp. Tuy nhiên, vài lời khuyên sau đây về "tấm gương" của cha mẹ sẽ giúp các em trở thành những người lịch thiệp và chuẩn mực trong tương lai.
Các bạn có thể tham khảo mấy nguyên tắc như sau:
1. Gương mẫu
Trong nhiều trường hợp, các cha mẹ nên lưu ý những hành vi có thể gây ảnh hưởng hoặc làm phiền người khác như nói quá to trong một tập thể, quán ăn, trong đám đông…., vứt rác lung tung, chen lấn xô đẩy, vượt đèn đỏ, đi vào đường cấm… Khi chúng ta ngưng làm những hành vi trên, trẻ nhỏ sẽ nhận ra rằng những người mà chúng yêu thương và kính trọng nhất là cha mẹ sẽ không bao giờ làm những việc xấu, gây ảnh hưởng đến người khác. Và chính các em cũng sẽ thay đổi thái độ ngay để phù hợp với gương “người tốt, việc tốt” mà các em học tập hàng ngày.
Dạy các bé biết "không vượt đèn đỏ" là hành vi văn minh, giúp không "làm phiền" những người điều khiển phương tiện giao thông khác đang đi trên đường (Khẩu hiệu trên băng rôn: "Vượt đèn đỏ là con đường nhanh nhất đến tử thần")
2. Quan sát
Giúp con quan sát những hành vi đó ngoài phố. Khi con quan sát, cha mẹ nên phân tích cho con thấy, những hành vi đó sẽ làm phiền những người xung quanh thế nào và họ sẽ cảm thấy bực bội đến mức nào. Đây cũng chính là nguyên nhân gây xung đột, vì thế, việc giảm thiểu các hành vi đó sẽ giúp giảm thiểu các xung đột dẫn đến những vụ xô xát không đáng có. Khi con đã có những kết luận riêng của mình, con sẽ tự biết cách điều chỉnh hành vi cho khỏi làm phiền đến người khác.
3. Nhắc nhở con
Luôn nhắc nhở con khi con đang ở nhà. Khi con mè nheo cái gì đó, nếu cha mẹ đang bận, cha mẹ có thể nói với con một câu nói nhỏ: “Theo cha/mẹ, con đang làm phiền đến cha/mẹ đấy”. Lời nhắc đó diễn ra thường xuyên thì các bé cũng sẽ hiểu được thông điệp "không làm phiền người khác" và sẽ điều chỉnh hành vi cho phù hợp.
4. Giúp trẻ tự cách giải quyết mâu thuẫn
Khi trẻ em có mâu thuẫn, cha mẹ nên tự để trẻ giải quyết mâu thuẫn của mình, tuyệt đối không can thiệp. Sau đó một thời gian (độ 1 tuần), nghĩa là khi mâu thuẫn đó đã giải quyết xong từ lâu lắm rồi, cha mẹ sẽ phân tích rõ ràng xem ai làm phiền ai và làm phiền thế nào. Lúc đó các em sẽ nhận thức rõ mình đã làm hành vi gì và tại sao người kia lại tức giận. Cách thức đó giúp trẻ giải quyết mâu thuẫn lần sau tốt hơn.
5. Lời xin lỗi
Xin lỗi con. Các cha mẹ nên tự lập cho mình thói quen xin lỗi bất kể ai, bất kể lúc nào khi làm phiền ai đó như đi ngang qua họ, buộc phải làm phiền…. Con sẽ nhìn theo và học hỏi cha mẹ rất nhanh. Dĩ nhiên, con cũng không ngoại lệ. Cha mẹ nên lập thói quen xin lỗi con nhiều hơn. Đơn giản là:
- Mẹ xin lỗi, mẹ có thể đi qua trước mặt con được không? (Thay vì, “tránh ra cho mẹ đi nào”)
- Bố xin lỗi, bố có thể xem sách vở con được không? (Thay vì quát “Đưa vở ở lớp ra đây!”)
6. Dạy con xin lỗi
Cha mẹ có thể nói với con: Khi con va vào ai đó hoặc buộc phải bước qua trước mặt ai để đi, hoặc… buộc phải làm gì đó ảnh hưởng đến người ta thì con cần có câu xin lỗi. Xin lỗi đó vừa lịch sự vừa đảm bảo mình có thể “làm phiền” trong trường hợp bất khả kháng. Như vậy, việc hình thành thói quen xin lỗi cũng sẽ diễn ra tự nhiên hơn.
Dạy con "Không làm phiền người khác" là tạo lập cho con thói quen cư xử văn hóa và lịch sự. Điều này thật sự hữu ích cho trẻ trong hiện tại và tương lai.