Thông thường sẹo là kết quả từ các quá trình sinh học sửa chữa vết thương ở da và các mô khác của cơ thể. Vì vậy, sẹo là một phần tự nhiên của quá trình chữa bệnh. Tuy nhiên, nếu sẹo làm ảnh hưởng nhiều đến thẩm mỹ, chủ yếu là sẹo ở vùng mặt, người ta tìm cách điều trị nó.
Các loại sẹo
Vết sẹo phì đại: xảy ra khi cơ thể sản xuất quá nhiều collagen, làm cho vết sẹo được nâng lên trên vùng da xung quanh. Vết sẹo phì đại là một khối mô nổi, màu đỏ trên da, thường xảy ra trong vòng 4 - 8 tuần sau khi chấn thương.
Sẹo lồi: hình thức nghiêm trọng hơn của sẹo phì đại, bởi vì nó có thể phát triển vô hạn định thành khối u lớn mặc dù lành tính. Có thể gây ra bởi phẫu thuật, tai nạn, mụn trứng cá. Sẹo lồi mang đến nhiều rắc rối về mặt thẩm mỹ.
Sẹo lõm: một vết sẹo teo có dạng của một cái hốc sâu trong da. Chúng được gây ra khi cấu trúc cơ bản hỗ trợ cho da, chẳng hạn như mỡ hay cơ, bị mất. Đây là loại sẹo thường gắn liền với mụn trứng cá, thủy đậu, bệnh khác (đặc biệt là nhiễm Staphylococcus, hay MRSA), phẫu thuật, hoặc tai nạn.
Vết rạn da: cũng là một dạng của sẹo. Chúng được gây ra khi da bị kéo căng nhanh chóng (ví dụ trong thời gian mang thai, tăng cân đáng kể, hoặc kỳ tăng trưởng vị thành niên), hoặc khi vùng da bị tổn thương bị co kéo trong quá trình hàn gắn, (thường ở gần khớp).
Điều trị sẹo dùng thuốc
Các loại thuốc bôi ngoài: từ các loại thảo dược người ta chiết xuất được nhiều chất dùng cho điều trị sẹo, thường dược sử dụng dưới dạng gel hay kem thoa tại chỗ, thành phần thường có các hoạt chất sau:
Bromelain: được chiết xuất từ thịt và thân của cây dứa, thường được sử dụng sau khi giải phẫu để giảm sưng mô, cho phép chữa lành vết thương và hình thành sẹo xảy ra.
Lô hội: chứa hoạt chất Aloe vera, có tính sát khuẩn, giúp vết thương mau lành. Gel từ cây lô hội có chứa những chất giảm đau và sưng, tăng trưởng da.
Nghệ: trong củ nghệ phần thân rễ có chứa các flavononid, quan trọng nhất là curcumin, curcumon turmeron, turmrin... Các chất này có tính kháng viêm, làm cho tổn thương chóng lên da non, đỡ sẹo (sẹo nhỏ mờ) không để lại sẹo lồi, làm đẹp da (da không bị thâm).
Chiết xuất rau má: rau má có tên khoa học là Centella asiatica thuộc họ Hoa tán Umbelliferae là một loại thảo dược được sử dụng phổ biến từ lâu, chứa acid madecassic giúp làm lành vết thương, mờ sẹo
Hành tây
Chiết xuất hành tây: hành tây có tên khoa học Allium cepa L., thuộc họ Alliaceae được sử dụng nhiều năm trước Công nguyên và là một loại thuốc chữa được nhiều bệnh. Hoạt chất chiết xuất từ cây hành tây (Allium cepae), thuộc nhóm Flavonoid có tác dụng chống oxy hóa, giúp vết thương mau lành. Nhiều công trình nghiên cứu cho thấy chiết xuất rau má, hành tây giúp kìm hãm sự tăng sinh hỗn loạn của các tế bào, làm phẳng và hạn chế sẹo lồi. Tác dụng của hành tây:
- Kháng viêm: khi áp dụng thường xuyên để vết sẹo mụn trứng cá, chiết xuất hành tây có thể làm giảm viêm trong da. Điều này không chỉ làm giảm sắc đỏ thâm có thể đi kèm với một vết sẹo mới hình thành, mà nó còn có thể làm giảm kích thước của vết sẹo. Một nghiên cứu về hiệu quả của chiết xuất hành tây dùng hàng ngày để một vết sẹo đã giúp giảm viêm và sự đổi màu. Điều này đặc biệt có lợi cho việc điều trị sẹo mụn trên mặt và kết quả mỹ mãn hơn khi khu vực có sẹo bị viêm.
- Ngăn chặn sản xuất collagen: khi một vết sẹo mụn trứng cá lần đầu tiên hình thành, lượng dư thừa của các sợi collagen có thể tự sắp xếp bừa bãi vào khu vực vết sẹo, có thể dẫn đến một vết sẹo hình thành ở trên da và người ta cảm thấy cứng ở vết sẹo đó, lúc này là cần giảm số sợi collagen.
Hành tây ức chế sự sản xuất collagen, có thể giúp các vết sẹo bớt lồi hơn, làm cho sẹo mụn xuất hiện không đáng kể trên khuôn mặt cải thiện rất tốt cho những người bị sẹo lồi.
Trường hợp sẹo hình thành trên da có thể là sẹo lõm, chiết xuất từ củ hành có thể được sử dụng để kích thích sự hình thành collagen, khi collagen được kích thích để phát triển một cách có kiểm soát hơn, nó có thể làm cho da có thêm tính đàn hồi, có thể cải thiện sẹo mụn lõm.
Hiện có rất nhiều loại kem trên thị trường có chiết xuất từ hành tây giúp giảm nguy cơ sẹo mụn. Hiệu quả của hành tây là chống viêm nhiễm ở da bị thương tổn giúp liền da ngoài ra còn dùng cải thiện các loại sẹo lồi, sẹo lõm tạo nên làn da mới, đẹp hơn, rạng rỡ hơn.
BS. NGUYỄN THỊ UYÊN THI
